Vitskapsteoretiske stridsmål og ordskiftet om høgare utdanning i ...

forståingsramma. Lesaren må ha med seg at forfattaren av essayet har nytta ein av dei
historiske aktørane både som kjelde og rettleiar i skrivinga. 8
Spørsmåla som essayet undersøkjer er interessante av både vitskapsteoretiske og
historiefaglege grunnar. I historiefaget er det ei viktig oppgåve å finna ut kva som styrer dei
historiske aktørane. Dette for å få ei god og presis forståing av den historiske utviklinga. Det
å kjenna aktøranes motiv, interesser og verdiar, vert då essensielt. Med filosofar som
historiske aktørar i ordskiftet om høgare utdanning i 1960-åra, må me med andre ord kjenna
kva tenkjemåtar som var styrande for deira engasjement. I fokusert kortform kan spørsmåla
då samanfattast slik: Kva var det vitskapsteoretiske grunnlaget for filosofane si deltaking i
det offentlege og politiske ordskiftet?
Før me ringar inn dei vitskapsteoretiske aspekta, må me merka oss at 1960-åras
vitskapsteoretiske debatt var del av eit større politisk ordskifte. Sjølvsagt var ikkje dette eit
norsk fenomen, ordskiftet i Noreg hadde førebilete og parallellar i studentopprør og politisk
radikalisering på kontinentet, særleg i Frankrike og Vest-Tyskland. Hans Skjervheims artikkel
Filosofien bak den tyske studentrevolusjonen og Gunnar Skirbekks bok Nymarxisme og kritisk
dialektikk bar båe bod om dei større samanhengane. 9 Det særmerkte for det politiske
ordskiftet i Noreg og studentopprøret som kom ut av det, var at i den tidlege fasen frå 1968,
så var det trugsmåla og moglegheitene ein såg i framlegga frå Ottosenkomiteen til omskiping
av norsk høgare utdanning, som løyste ut protestar og opprør.
8 Samtalen med professor emeritus Gunnar Skirbekk fann stad 6. juli 2011 i lokala til Senter for vitskapsteori,
Universitetet i Bergen, i Allégt. 34. Det vart gjort lydbandopptak av samtalen og opptaket vert hausten 2011
deponert ved Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane.
9 Skjervheim (1968), Skirbekk (1970)
6