Vitskapsteoretiske stridsmål og ordskiftet om høgare utdanning i ...

More documents

Recommendations

Info

forståingsramma. Lesaren må ha med seg at forfattaren av essayet har nytta ein av dei historiske aktørane både som kjelde og rettleiar i skrivinga. 8 Spørsmåla som essayet undersøkjer er interessante av både vitskapsteoretiske og historiefaglege grunnar. I historiefaget er det ei viktig oppgåve å finna ut kva som styrer dei historiske aktørane. Dette for å få ei god og presis forståing av den historiske utviklinga. Det å kjenna aktøranes motiv, interesser og verdiar, vert då essensielt. Med filosofar som historiske aktørar i ordskiftet om høgare utdanning i 1960-åra, må me med andre ord kjenna kva tenkjemåtar som var styrande for deira engasjement. I fokusert kortform kan spørsmåla då samanfattast slik: Kva var det vitskapsteoretiske grunnlaget for filosofane si deltaking i det offentlege og politiske ordskiftet? Før me ringar inn dei vitskapsteoretiske aspekta, må me merka oss at 1960-åras vitskapsteoretiske debatt var del av eit større politisk ordskifte. Sjølvsagt var ikkje dette eit norsk fenomen, ordskiftet i Noreg hadde førebilete og parallellar i studentopprør og politisk radikalisering på kontinentet, særleg i Frankrike og Vest-Tyskland. Hans Skjervheims artikkel Filosofien bak den tyske studentrevolusjonen og Gunnar Skirbekks bok Nymarxisme og kritisk dialektikk bar båe bod om dei større samanhengane. 9 Det særmerkte for det politiske ordskiftet i Noreg og studentopprøret som kom ut av det, var at i den tidlege fasen frå 1968, så var det trugsmåla og moglegheitene ein såg i framlegga frå Ottosenkomiteen til omskiping av norsk høgare utdanning, som løyste ut protestar og opprør. 8 Samtalen med professor emeritus Gunnar Skirbekk fann stad 6. juli 2011 i lokala til Senter for vitskapsteori, Universitetet i Bergen, i Allégt. 34. Det vart gjort lydbandopptak av samtalen og opptaket vert hausten 2011 deponert ved Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane. 9 Skjervheim (1968), Skirbekk (1970) 6
DEL II - DRØFTING Distriktshøgskular, universitetsreform og positivismekritikk I desember 1968 vart det på Voss skipa til stort seminar om Ottosenkomiteen sine framlegg til etablering av distriktshøgskular og reform av universiteta. Fleire filosofar, men også andre universitetsfolk, tok del. Skjervheims eigen artikkel Den meta-vitskapelege problematikken med omsyn til pedagogikken, synest vera særleg interessant i vår undersøking av samband mellom vitskapsteoretiske grunnlagsproblem og debatten av utdannings- og forskingssystemet. 10 I artikkelen kritiserte Skjervheim positivistisk vitskapsteori. Kritikken hadde form av eit oppgjer so kraftig og omfattande at me alt innleiingsvis stussar. Kva var det med Ottosenkomiteens utgreiingar som fordra eit slikt oppgjer? I komiteens utgreiing Om prøvedrift med distriktshøgskular fann Skjervheim rett nok ei freisting på å nytta pedagogikk til teknologiske føremål. Eller som han kort nemnde i avslutninga av artikkelen, ”undervisningsteknologi vert introdusert som det siste nye av våre utdanningsbyråkratar”. Men utover dette og det at det var reformer i høgare utdanning som var bakgrunnen for seminaret på Voss, vart korkje komiteen eller utgreiingsarbeidet direkte kommentert i Skjervheims artikkel. Det ligg nær å tru at Skjervheim i Ottosenkomiteen såg tendensar og teikn til tankegods og ideologi han i si filosofiske gjerning heilt sidan slutten av 1950-talet hadde kritisert og åtvara mot. Når no høvet baud seg på Voss, heldt han lite tilbake. Ved å drøfta tilhøvet mellom naturvitskap, samfunnsvitskap og humaniora, gjekk han rett inn i ein av samtidas store vitskapsteoretiske ordskifte, positivismestriden. Artikkelen gav dermed innblikk i sentrale vitskapsteoretiske problem samtida. Positivistisk vitskapsteori ”brukar naturvitskapane som modell også for vitskapane om mennesket”, skreiv Skjervheim. Ein konsekvens av gjennomføringa av ein positivistisk tenkjemåte var at slik som naturvitskapane la kunnskapsgrunnlaget for utvikling av teknologi, skulle vitskapane om mennesket også leggja kunnskapsgrunnlag for utvikling av teknologi. Eller som Skjervheim skreiv: Ein psykologi eller sosiologi som tek naturvitskapen som modell, må i prinsippet hevda at også i desse vitskapane må dei teoretiske resultata i prinsippet kunna omformulerast til tekniske imperativ ut frå gjevne målsetjingar. No var det korkje sosiologien eller psykologien som denne gongen låg Skjervheim mest på hjarta. Det var pedagogikken som var emnet. Men sosiologien og psykologien, og også historiegranskinga vart nemnde, fordi Skjervheim meinte at pedagogisk praksis ”i det minste til ein viss grad” har sitt teoretiske grunnlag i vitskapar om mennesket. 10 Skjervheim (1969). Forutan Skjervheim med artikkelen Den meta-vitskapelege problematikken med omsyn til pedagogikken, kom følgjande forfattarinnlegg frå seminaret på Voss ut artikkelform i boka Pedagogikk og samfunn: Lars Monsen, Pedagogikk og samfunn i Norge, Jon Hellesnes¸ Ein utdana mann og eit dana menneske, Carl Erik Grennes, Psykologi som pedagogisk praksis, Ragnvald Kalleberg, Rasjonaliseringen av samfunnet, Harald Berntsen, Distriktshøyskolene, Audun Øfsti, Danningsproblematikk og postgymnasisal utdanning, Hermund Slaatelid, Situasjonen i gymnaset, Øyvind Ytreberg, Pedagogikk i praksis. 7
Page 1 and 2: Essay i vitskapsteori Vestnorsk Net
Page 3 and 4: VITSKAPSTEORETISKE STRIDSMÅL OG OR
Page 5: ygdesamfunn og område der nynorske
Page 9 and 10: Nypositivismen kan karakteriserast
Page 11 and 12: I høve til kritikken av positivism
Page 13 and 14: Scientisme og teknokrati Som den me
Page 15 and 16: at Skirbekk skreiv at Poetokratiets
Page 17 and 18: omgrepet frå tysk idealisme. Han s
Page 19 and 20: DEL III - AVSLUTNING Fråværet av
Page 21 and 22: vart stor nok fekk dei milde filoso

Vitskapsteoretiske stridsmål og ordskiftet om høgare utdanning i ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?