tc ankara üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü arkeoloji

IV. M.Ö. 2. BİNDE DENİZCİLİK FAALİYETLERİ
M.Ö. 2. binde deniz koşullarının da en az ham madde kaynaklarının
bulunduğu bölgeler kadar ticaret rotaları üzerinde etkili olduğu görülmektedir.
Akdeniz'de Nisan ayının ortalarından Haziran ayının ortalarına kadar ve Eylül ayının
başından Ekim ayının ortalarına kadar denizcilik, antik dönem standartları için
"güvenli" olarak kabul edilmekteydi 447 . Genel olarak denizcilerin mevsime bağlı
olarak kuzeye ya da güneye yolculuk ettikleri ile ilgili bir görüş hakimdir 448 . Bu
görüşe göre kışın hakim rüzgârlar güneye, yazın ise kuzeye esmektedir. Dönemsel
esen hakim rüzgârların yanı sıra Ege Bölgesin'deki 'meltem' ya da Mısır'dan Filistin'e
kadar etkili olabilen 'hamsini' gibi bazı yerel rüzgârlar da gemiler için oldukça
büyük bir tehlike arz etmektedir 449 . Bir diğer tehlike doğu rüzgârlarının sudaki
buharı yoğunlaştırması sonucu ani sislere neden olarak görüş mesafesinin
azalmasıdır. Gemiler için sayılabilecek başka bir tehlike yüzey akıntılarıdır. Gerek
açık denizde gerekse kıyılara yakın yerlerde yüzey akıntıları, gemileri itme ya da
tutma gücüne sahiptirler.
Hakim rüzgârlar, yerel rüzgârlar ve yüzey akıntıları, M.Ö. 2. binde rüzgâra
karşı yön değişikliği kabiliyetine sahip olmayan gemilerin yüzleşmek zorunda
kaldıkları büyük problemlerdi. Bu problemleri aşabilecek donanıma sahip olmayan
447 Hesiod, (Works and Days): 663-681.
448 Casson 1959: 39, 220; Barber 1987: 17-18; Shaw 1990: 423.
449 Chryssoulaki 2005: 79; H. Georgiou, hakim olan rüzgarlara rağmen Ege bölgesinde her mevsimde
her rüzgarın beklenebileceğini belirtmektedir (Georgiou 1993: 361).
104