tc ankara üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü arkeoloji

Girit ile Kıta Yunanistan arasında birer köprü görevi üstlendiği açıktır 23 . Çok yoğun
olmamakla beraber OM I-II seramiği ve taş kapları Ege adaları ve Kıta
Yunanistan'da oldukça geniş bir yayılım alanı göstermektedir. Özellikle Lerna ve
Aigina'da bu dönem Minos seramiği dikkate değer miktarlardadır 24 . Sunduğu 'saraya
özgü prestij malları' 25 olarak nitelendirilebilecek bu ürünler karşılığında Girit'in Kıta
Yunanistan'daki Attika-Laurion'dan bakır, kurşun ve gümüş aldığı yapılan analizlerle
de anlaşılmıştır 26 .
Minos kültürünü yansıtan kalıntılara sahip çok sayıda yerleşimin karakteri
hakkında bugüne kadar farklı görüşler öne sürülmüş, Ayia Irini, Phylakopi ve
Akrotiri yerleşimleri örnek alınarak K. Branigan tarafından üç farklı Minos koloni
modeli geliştirilmiştir 27 . Fakat bugün bile gerek Kiklad Adaları'ndaki söz konusu
yerleşimlerin, gerekse Dodecanese'de ve başta Miletos olmak üzere Batı Anadolu'da
Minos kültürüne ait güçlü etkilerin görüldüğü yerleşimlerin karakteri tam olarak
anlaşılabilmiş değildir 28 . Söz konusu yerleşimlerin neden Minos kültürüne ait çok
sayıda kalıntıya sahip olduğu sorusunu M. Wiener, 'Versailles Etkisi' ile
açıklamıştır. 29
23 GH I/GM IA döneminde meydana gelen Thera'daki volkan patlamasından sonra ise Thera büyük
ölçüde önemini yitirmiştir ve gemiler Melos'tan direkt olarak Girit'in orta kesimine gitmiş
olmalıdırlar. (Mountjoy 1993: 168; Georgiou 1993: 362).
24 Rutter-Zerner 1984: 75-83.
25 Örneğin Kamares seramikleri Girit saraylarının kontrolünde üretiliyordu; Knossos ve Phaistos başta
olmak üzere her zaman saray kontekstlerinde ele geçmeleri bu görüşü doğurmaktadır. Bkz. Betancourt
1985:191. Ayrıca Bkz. Melas 1993: 369-376.
26 Gale-Stos-Gale 1982: 11-19.
27 Koloni modelleri "Yönetilen" (Governed), "Yerleşim" (Settlement) ve "Toplum" (Community)
olmak üzere üç grup altında toplanmışlardır. (Branigan 1981: 24-33).
28 Bu konu ilgili olarak Bkz. Doumas 1982: 5-11; Lambrou-Phillipson 1993: 365-368.
29 "İki ya da daha çok toplum arasında mimari, mobilya, boyama, sanat, kıyafet, mücevher ve hatta üst
sınıfın konuştuğu diller konusundaki benzerlikler, kültürel açıdan baskın olan toplumun politik
kontrolü, ekonomik üstünlüğü, ya da halkının o bölgeye hareketi olmadan da gerçekleşebilir. Şayet bir
toplumun kültürel prestiji etkileşim içinde olduğu diğer toplumlardan daha büyükse bir “Versailles
Etkisi” görülebilir; bu da Tunç Çağı Ege’sinde Girit’in Eski Saraylar Dönemi ve GM IB boyunca
14