tc ankara üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü arkeoloji

55.2). Geri kalan Mısır duvar resimlerinin tamamında öküz gönü biçimli ingot
formu Suriyeliler ile ilişkili olarak görülmektedir. Durum bu tablo çerçevesinde ele
alındığında Geç Tunç Çağı'nın başlarında metal ticaretini Suriye ile beraber
yönlendiren Girit'in, Knossos'un yıkılmasından sonra, yaklaşık M.Ö. 14. yüzyılda, bu
konudaki üstünlüğünü kaybettiği düşünülmektedir. Öte yandan, son yıllarda Tel el
Dab'a'da bulunan Minos stilindeki freskolar Girit'in bu bölge ile olan ilişkilerinin
düşünülenden çok daha yoğun ve uzun süreli olduğunu göstermektedir. Bu durum
Girit'in, metal ticaretindeki üstünlüğünü kaybetse de kültürel etkilerini sürdürdüğünü
göstermektedir.
Bugüne kadar yapılan analiz sonuçlarına göre Ege, Akdeniz ve Karadeniz'de,
M.Ö. 1250 yılından M.Ö. 11. yüzyıla kadar olan dönemde öküz gönü biçimli bakır
ingotların tamamının Kıbrıs'tan, Trodos Dağları'nın kuzeydoğu kesiminde yer alan
Apliki/Skouriotissa/Mavrovouni bakır yataklarından geldiği anlaşılmıştır 86 . M.Ö.
1250'den önceye tarihlenen öküz gönü biçimli bakır ingotlar için ise durum daha
karmaşıktır 87 . Örneğin Girit'te Tylissos, Zakros, Syme, Hagia Triadha ve Gournia’da
Yeni Saraylar dönemine tarihlendirilen öküz gönü biçimli bakır ingotlar Kıbrıs
bakırından yapılmamıştır 88 . Öte yandan yine Yeni Saraylar Dönemi'ne tarihlendirilen
Mochlos'taki örnekler Kıbrıs bakırından yapılmıştır 89 . Son yıllarda Malia'nın OM II
tabakasına tarihlendirilen bakır buluntuların bir kısmının Kıbrıs kökenli olduğu
86
Gale 1991b: 197-239; Gale ve Stos-Gale 1999: 269: Stos-Gale ve Gale 2003: 97. Ergani bakır
yataklarının da M.Ö. 2. bin için önemli olduğu ve kullanıldığı düşünülmüşse de yapılan analiz
sonuçlarının hiçbirisi bu bölgeye işaret etmemektedir.
87
Gale ve Stos-Gale 1986: 84-99; Stos-Gale 1988: 265-282; Gale 1991b: 197-293; Gale ve Stos Gale
1999: 267-277; Muhly 1991: 18-196.
88
Gale ve Stos Gale 1999: 273; Graziadio 2005: 324.
89
Soles 2005: 434.
32