tc ankara üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü arkeoloji

IV. 1. 2. ULU BURUN
1982 yılında Antalya-Kaş yakınlarında bulunan Ulu Burun Batığı (Lev. 44.1),
Geç Tunç Çağı ticareti ile ilgili çok önemli bilgiler elde edilmesini sağlamıştır.
Batığın doğudan gelip batı istikametine doğru seyrettiği, battığı bölgeye bakılarak da
Anadolu'nun güney kıyıları yakınından geçtiği anlaşılmaktadır. Side yakınlarında
rapor edilen M.Ö. 15. yüzyıla tarihlenen olası bir batığa ait bakır ingotlar 476 , M.Ö.
1200 yıllarına tarihlendirilen Gelidonya batığı ve Datça Yarımadası'nın batı ucunda
yer alan Deveboynu Burnu'nda (Knidos açıkları) rapor edilen bir bakır ingot 477 ,
Anadolu'nun güney kıyılarının Geç Tunç Çağı ticaret gemilerine yabancı olmadığını
göstermektedir (Hrt. 2).
Ulu Burun batığının kargosu çoğunlukla ticaret amaçlı ham maddelerden
oluşmaktadır. Bu ham maddelerin başında 10 ton bakır ve bir tona yakın saf kalay
gelmektedir 478 .
Batıkta bulunan bakır kargosu, Mısır mezarlarının duvar resimlerinde de
tasvirleri görülen öküz gönü biçimli ve pide biçimli olarak isimlendirilen iki ingot
tipinden oluşmaktadır. Öküz gönü biçimli ingotların her biri yaklaşık 25
kilogramdır ve batıkta toplam 354 adet bulunmuştur (Lev. 45.2). Bunlar arasında
yarım öküz gönü biçimli ingotlar ile (Lev. 45.3) öküz gönü biçimli form içerisinde
kabul edilen, daha küçük boyda olan, erken bir tip olduğu düşünülen ve Minos
476 Buchholz 1959: 27, Lev. 3: 5-6, 30. Side ingot örneği, Bulgaristan kıyısında yer alan Çerkovo
ingot örneği gibi Girit- Hagia Triadha'da bulunan erken dönem ingotları ile benzerlikler
göstermektedir. (Gale 1991b: 200-201).
477 Bass 1986a: 272.
478 Bu bire onluk oran aynı zamanda tunç yaparken bakır ve kalayın birbirine karışım oranlarıdır.
113