türkiye'de çocukların durumu raporu

Eşitsiz ekonomik gelişme
Son güncellenme tarihi: 5 Nisan 2010
Orta gelir düzeyinde bir ülke: Türkiye’deki çocuklar, Dünya Bankası tanımına göre “üstorta
gelir düzeyindeki bir ülkede” büyümektedir. Türkiye dünya sıralamasında coğrafi alan
olarak 37’inci, nüfus bakımından 18’inci ve GSYH bakımından da 17’inci gelmektedir. 2008
yılı için Türkiye İstatistik Kurumu tarafından verilen
GSYH 741.8 milyar dolardır ve kişi başına GSYH da
piyasa kuru üzerinden 10.436 dolardır 1 . Ekonomi
doğrudan ve finansal yatırımlara açıktır; Avrupa, Batı
ve küresel ekonomilerle bütünleşmiştir ve bunlardan
etkilenmektedir. Özel sektör elde edilen hasılanın
büyük bölümünü üretmektedir ve istihdamın gene
büyük bölümünü sağlamaktadır ve AB ölçütlerine
göre ortada “işleyen bir piyasa ekonomisi” vardır.
IMF ve Dünya Bankası politikaların belirlenmesinde
önemli bir rol oynamıştır ve 1998’den 2008’e uzanan
Türkiye, ekonomisi küresel
gelişmelere oldukça duyarlı bir
orta-üst gelir düzeyi ülkedir. Nüfus
giderek artarken ekonomik
kalkınma eşitsiz biçimde
gerçekleşmiştir.
dönemde IMF gözetimi hemen hiç kesintiye uğramamıştır. Ekonomiyi belirleyen özellikler
yükseliş-iniş döngüleri ve belirsizliklerdir. Kayıt dışı istihdam, küçük tarım işletmelerinde
çalışma, mevsimlik işler ve kendi hesabına çalışmanın düzensiz biçimleri yaygındır.
Kadınların büyük bölümü işgücü dışındadır.
Mesleklere göre 15 yaş üzeri nüfus, 2009
Toplam Erkek Kadın
’000 yüzde ’000 Yüzde ’000 Yüzde
Toplam 51,686 100.0 25.369 100.0 26,317 100.0
İşgücü kapsamında 24,748 47.9 17,898 70.6 6,851 26.0
- işte 21,277 41.2 15,406 60.7 5,871 22.3
--- ücretli işçi 12,770 24.7 9,771 38.5 2,999 11.4
--- işveren 1,209 2.3 1,132 4.5 77 0.3
--- kendi hesabına 4,429 8.6 3,680 14.5 749 2.8
--- ücretsiz aile işçisi 2,870 5.6 825 3.3 2,045 7.8
- işsiz 3,471 6.7 2,491 9.8 979 3.7
İşgücü dışında 26,938 52.1 7,471 29.4 19,466 74.0
- çalışabilir, ancak iş aramıyor 2,061 4.0 998 3.9 1,164 4.4
- yalnızca mevsimlik işçi 87 0.2 20 0.1 67 0.3
- ev işleriyle meşgul 12,101 23.4 0 0.0 12,101 46.0
- eğitim/öğretimde 3,967 7.7 2,134 8.4 1,832 7.0
- emekli 3,622 7.0 2,858 11.3 763 2.9
- yaşlı, malul, vb 3,396 6.6 1,252 4.9 2,143 8.1
- diğer 1,705 3.3 308 1.2 1,397 5.3
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (Türkstat)
1 Dünya Bankası Dünya Kalkınma Göstergelerine (WDI) göre bunun karşılığı Atlas yöntemi kişi başına GSUH
olarak 13.770 dolarlık satın alma gücü paritesidir. Bu ölçüte göre Türkiye dünya ülkeleri arasında 54. Sıradadır.
Bu sıra gelişmiş batılı ülkelerin, Asya’daki en zengin ülkelerin, kimi petrol üreticisi ülkelerin, orta Avrupa
ülkelerinin, Rusya, Meksika ve Arjantin’in gerisinde, ama Malezya, Balkan ülkeleri, İran, Brezilya, Güney
Afrika, Kazakistan veya Ukrayna’nın ilerisindedir. Başka bir açıdan bakıldığında satın alma gücü paritesi olarak
Türkiye’nin 2008 yılındaki kişi başına GSUH’sı dünya ortalamasının yüzde 33 üzerinde iken, Avro kuşağı
ortalamasının ancak yüzde 41’i kadardır.