dįvānu lu at 't-türk'te geçen 'oğuzca' - Ankara Üniversitesi Açık Erişim ...

Modern Oğuz: TTü. inci ‘istiridye gibi bazı kabuklu deniz hayvanlarının içerisinde
oluşan, değerli, küçük, sert, sedef renginde süs tanesi; yanlışlığı sebebiyle gülünç
olan söz ve cümle; incilerden oluşan takı’ (TüSl. I, 1082); Az.Tü. inci ‘istiridye ve
midye cinsinden bazı deniz hayvanlarının içinden çıkan, parlak, yuvarlak ve ziynet
eşyası olarak kullanılan sedef maddesi; bu maddeden yapılmış kıymetli süs eşyası;
mec. çok kıymetli şey için kullanılır; mec. benzetmelerde saflık, temizlik, parlaklık
anlamında kullanılır; aynı manada dişler için kullanılır’ (Altaylı II, 697); Trkm.Tü.-;
Gag.Tü.-
41. DLT çat ‘kuyu’ (Atalay III, 146 ; Dankoff-Kelly 508) ( ).
< ça:t < Sogd. č’t ‘kuyu’ Bkz. ED. 401b. (hap.leg.).
Tarihî Oğuz: -
Modern Oğuz: TTü. çat ‘sert bir şeyin kırılırken çıkardığı ses, iki yolun veya iki
derenin birleştiği yer, kavşak’ (TüSl. I, 442); (ağ.) çat (I) ‘iki dere veya iki yolun
birleştiği yer; orta yeri; köşebaşı; iki tepe arasındaki geçit; tam karşı, yüz.(DS III-
1086); çat(II) kuyruk sokumu; bel’(DS III-1086); Az.Tü. çat ‘çatlamış toprak,
çatlak, yarık’ (Altaylı I, 193); Trkm.Tü. çat 'ayrık, cayrık, yarık'(TrkmSl. 741);
TrkmÇ.Tü. çat çatlak, yarık; kuyruk sokumu (113); Gag.Tü.-.
42. DLT çäkük ‘çekiç’ (Atalay II, 287; Dankoff-Kelly 409 çäkäk) ( ).