Erte da`wir qaraqalpaq a`debiyati

1. «Og`uznama» nin` izertleniwi
2. «Og`uznama» nin` payda boliw tariyxi
3. «Og`uznama» nin` ideyaliq mazmuni
4. «Og`uznama» nin` a`debiyatimizdag`i orni
3-tema: «OG`UZNAMA» (2 saat)
JOBASI:
Tayanish tu`sinikler:
«Og`uznama» nin` izertleniwi. ideyaliq mazmuni, payda boliw tariyxi, a`debiyatimizdag`i orni
haqqinda tu`sinikler beriw
3.1. «Og`uznama» nin` izertleniwi
«Og`uznama» tu`rkiy xaliqlardin` ma`deniyati tariyxinda a`hmiyetli orinlardin` birin iyeleytug`in
shig`armalardin` biri. «Og`uznama» IX a`sirde jazilg`an. Bul shig`arma tiykarinan Og`uzlardin`
tariyxi haqqindag`i da`stan bolip «Og`uz batirdin` tuwiliwi ha`m Sirdar`ya jag`alarinan baslap Edilge
shekemgi bolg`an sawashlarin so`z etedi. Tariyxiy hu`jjetlerge qarag`anda Og`uzlardi tu`kmenler
menen baylanistiriwshi boljawlar ko`birek ushirasadi.
Biraq tariyxta Og`uzlardi qaraqalpaqlardin` ata-babalari bolg`an pechenekler menen de
baylanistiriwshi hu`jjetler saqlanip qalg`an. Sebebi, IX-X a`sirlerde og`uzlar Sir da`r`yanin` to`mengi
ag`isi Aral ten`izinin` boyin jaylag`an.
2. «Og`uznama» nin` payda boliw tariyxi
Al X a`sirde ko`pshilik og`uzlar pechenekler jaylag`an Jayiq da`r`yasinin` boyina qaray
awisqanlig`i ma`lim. Bul derekler rus jilnamalarindag`i tu`rklerdi eske saladi. Sonliqtan da
qaraqalapqlardin` ata-babalari dep esaplang`an pechenekler ha`m og`uzlar arasinda sol waqittin`
o`zinde-aq baylanistin` bolg`anlig`in biykarlawg`a bolmaydi. Usig`an baylanisli bolsa kerek, akdemik
V.M. Jirmunskiy «X a`cir menen XII a`sir aralig`inda og`uzlar menen pechenekler arasinda bir qansha
jaqin qatnasiq boladi» dep ko`rsetedi.
3.2.. «Og`uznama» nin` ideyaliq mazmuni
«Og`uznama» tiykarinan on eki baptan ibarat bolip. Ha`r bir bapta Og`uz batirdin`
qaharmanliqlari jirlanadi.
Eger «Og`uznama» nin` mazmunina na`zer awdarsaq ata-babalarimizdin` tariyxina baylainsli
qiziqli su`wretlewlerdi ushiratamiz. «Ku`nlerden bir ku`n Ay qag`an ko`z jarip Og`uz degen ul
ko`redi. Og`uz qiriq ku`nnin` ishinde ju`rip, bir jilda jigit bolip er jetedi. Son`inan u`ylenip, Ay, Ku`n,
Juldiz isimli perzentli boladi.
- 16 -