Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅmesi Kapsamında Pozitif Yükümlülükler
Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅmesi Kapsamında Pozitif Yükümlülükler
Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅmesi Kapsamında Pozitif Yükümlülükler
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
NO. 7: POZITIF YÜKÜMLÜLÜKLER<br />
I. Genel Meseleler<br />
<strong>Pozitif</strong> yükümlülük kavramını çevreleyen kavramlar<br />
Tanım<br />
İlgili içtihatların sistematik resmi, Siliadin - Fransa 5 davası gibi<br />
Mahkeme kararlarında bulunabilirken, bu kararlar pozitif yükümlülük<br />
kavramına bir tanım getirmemektedirler. Bununla birlikte,<br />
bu tür bir tanım tek tek kararlardan kolayca çıkarılabilmektedir.<br />
Belçika dil hakları davasında 6 başvurucular bu durumu şikayetleri<br />
için temel alarak bu yükümlülüklerin “bir şeyler yapma yükümlülüğü”<br />
olarak kabul edilmesi gerektiğini ileri sürmüşlerdir.<br />
Mahkeme bu yargısal görüşü kabul etmeyi reddetmiş ve ileri sürülen<br />
bölümün – 1 No’lu Protokol’ün 2. maddesi – niteliği gereği<br />
düzenlemenin devlete bırakılmasını gerektirdiği sonucuna varmayı<br />
tercih etmiştir. Mahkeme daha sonra bu tutumunu sürdürmüştür.<br />
<strong>Avrupa</strong> Mahkemesinin görüşüne göre, pozitif<br />
yükümlülüklerin asıl karakteri şudur ki bu yükümlülükler uygulamada<br />
ulusal makamların bir hakkı güvence altına almak için<br />
gerekli tedbirleri almasını gerektirmektedir 7 ya da daha açık<br />
olarak ifade etmek gerekirse ulusal makamların makul ve uygun<br />
tedbirler alarak bireyin haklarını koruması gerekmektedir. 8 Bu tür<br />
5. 26 Haziran 2005 tarihli karar.<br />
6. Yukarıda atıf yapılmıştır, s. 5.<br />
7. Hokkanen - Finlandiya, 24 Ağustos 1994.<br />
8. López-Ostra - İspanya, 9 Ekim 1994.<br />
tedbirler yargısal olabilirler. 9 Bu nedenle devletlerin Sözleşmeyi<br />
ihlal eden bireylere karşı ya bir eylem türü ya da bir kişi kategorisi<br />
için hukukî kurallar koyarak yaptırımlar getirmeleri beklenmektedir.<br />
Fakat bu tedbirler ayrıca uygulanabilir tedbirler ile uyumlu<br />
olmalıdırlar. Mahkemenin hem negatif hem de pozitif yükümlülükler<br />
için geçerli olan genel kanaatine göre “aslında engelleme<br />
hukukî bir kısıtlama gibi Sözleşmeye aykırı olabilir”. 10 Örneğin,<br />
cezaevi yetkililerinin mahpusların intihar etmelerini veya mahpusların<br />
diğer mahpuslara <strong>Avrupa</strong> Sözleşmesine aykırı bir şekilde<br />
davranmalarını önlemek amacıyla belirli durumlarda tedbirler<br />
almaları gerekmektedir. Hukukî ve uygulanabilir, bu iki tedbir<br />
türünün aynı zamanda gerekliliği de ispatlanabilmelidir. Bu husus<br />
o andaki şartlar ile ilgili bir meseledir.<br />
Temel<br />
Bir çok davada pozitif yükümlülüklerin, devletlerin yerine getirmeleri<br />
gereken şartları genişletme etkisine sahip olduğunu hatırlamak<br />
gerekir ki, bu durumda ilgili şartların hukukî temelleri ile<br />
ilgili sorun büyük bir önem taşımaktadır. Mahkemenin, Sözleşmede<br />
temellendirilmemiş hakları korumaya yetkili olmadığı 11<br />
anlamına gelen genel yetki ilkesinin bir sonucu olarak <strong>Avrupa</strong><br />
9. Özellikle, Vgt Verein Gegen Tierfabriken - İsviçre, 28 Eylül 2001. Mahkeme burada<br />
ulusal yasa yapma yükümlülüğüne atıfta bulunmaktadır.<br />
10. Airey-İrlanda, 11 Eylül 1979, §25.<br />
11. Örneğin, Johnston ve diğerleri - Birleşik Krallık, 27 Eylül 1986.<br />
I. Genel Meseleler 7