tc ısparta valiliği il çevre ve orman müdürlüğü ısparta çevre durum ...

DOĞAL KAYNAKLARB.2.5.ENDEMİK HAYVANLAR (FAUNA)Isparta İli sınırları içinde ikiyaşamlılara, genelde göl, gölet gibi yoğun su bitkilerinin olan sazlıkveya yoğun su bitkileri olan kısımlarda, ayrıca durgun akan veya göllenmiş suların yakınında veyaorman içi nemli taşlık alanlarda rastlamak mümkündür. Yaşamları genelde suya bağımlıdır. Geneldeovipar (=Yumurta ile çoğalan omurgalılar) olan ikiyaşamlılar yumurtalarını suya bırakır veya subitkilerine yapıştırırlar. Karada yaşayanlar bile üreme zamanı yumurtalarını suya bırakırlar. Sınıfolarak başlıca omurgasız avcılarıdır. Besinlerini sudaki böcek ve larvalar, karada ise genelde uçanböcekler, solucan ve yumuşakçalar oluşturur. Sularda başkalaşım geçiren larvalar ise algler veplanktonlarla beslenir. İkiyaşamlıların omurgasızlarla beslenmesi miktar olarak şaşılacakboyutlardadır. Yapılan çalışmalar sonunda bir göletteki yaklaşık bin kurbağanın yılda çoğunluğuböcek olan 4,8 milyon adet omurgasız tükettiği belirlenmiştir. Başlıca düşmanları arasında su kuşları,bazı yırtıcı kuşlar, su kaplumbağaları, yılanlar ve bazı memeli hayvanlar sayılabilir. Sudaki larvalar iseküçük balıkların, su yılanlarının ve bazı böceklerin larvaları tarafından besin olarak alınır.Son yıllarda sulak alanlardaki kirlilik ve bu alanların hızla azalması, sucul ortamlara değişikbalık türlerinin atılması ikiyaşamlıların populasyon yoğunluğunda önemli azalmalara nedenolmaktadır.Isparta İli sınırları içinde sürüngenlere orman içi taşlık, kayalık alanlarda, güneş görebilengazelli alanlarda, su ve su kaynağı kenarlarında, orman içi açık ve çalılık alanlarda, orman bitimindekiaçık alanlardaki çalılık ve taşlık alanlarda, tarla, bağ gibi kültür alanlarıyla yerleşim alanlarındarastlanabilir. Genellikle ovipar(=Yumurta ile çoğalan omurgalılar) olan sürüngenler yumurtalarınıtoprak içine, çürümekte olan ağaç veya yaprak, dal gibi ağaç döküntüleri altına, güneş gören taşlarınaltına, kazılan toprak içine bırakırlar. Sürüngenlerde metamorfoz görülmediğinden çıkan yavrularerginin bir minyatürü olup hemen besin aramaya başlarlar. Genelde etçil olduklarından besinlerinicanlı ikiyaşamlılar, solucan, kemirici, balık, çeşitli larva ve böcekler, kendi hemcinsleri oluşturur.Karada yaşayan bazı kertenkele ve kaplumbağalar ise bitkilerin yaprak çiçek gibi kısımlarıylabeslenirler.Yırtıcı kuşların çoğu, baykuş, karga, leylek gibi kuşlar, bazı balıklar, sansar, tilki, porsuk, çakal,kirpi, köpek gibi memeli hayvanlar başlıca düşmanlarıdır. Bunlar sürüngenleri besin olarak alırlar.Diğer düşmanlarının başında kendi hemcinsleri gelir.Isparta İli sınırları içinde sürüngen türlerine yönelik spesifik kapsamlı çalışmalarbulunmamaktadır. Bu nedenle türlerin tespitinde öncelikle literatür bulguları ele alınmış ve bir tablohalinde verilmiştir.Kuşlara su kenarları, sık veya seyrek ağaçlık alanlar, çalılıklar, orman sınırı dışındaki açıkalanlar, bahçe ve tarla gibi her çeşit habitatta rastlamak mümkündür. Kuşların tümü ovipar (=Yumurtaile çoğalan omurgalılar) olduğundan habitatlarındaki ağaçların üzerine veya topraktaki oyuklara yuvayaparak yumurtalarını buraya bırakırlar. İlkbahar ve sonbahar başlarında Türkiye kuş göçlerinin yoluüzerinde olduğundan bu mevsimlerde habitatlardaki kuşların tür sayısı artar. Göçmen kuşların birkısmı bölgede kaldığından yaz mevsimindeki tür sayısı da kışa nazaran daha fazladırIsparta ili sınırları içinde memelilere seyrek ve sık ağaçlık alanlarda, çalılıklarda, taban florasızengin orman altında, orman içi su kenarlarındaki ağaçsılar, çalılıklar ve bunların kökleri arasında,yine orman içi taşlık, büyük kayalık, mağara, oyuk ve çürümekte olan ağaç veya döküntülerininarasında, bataklık ve ağaç sınırının dışındaki açık alanlarda, kültür alanlarına yakın yerlerde, yerleşimalanlarında rastlanabilir. Isparta ili oldukça zengin memeli türlerine sahiptir. Ancak bunlardan bazıtürler, geniş bir yaşama alanına sahip olmaları, ayrıca göç etmeleri nedeniyle devamlı il sınırları içinderastlamak mümkün olmayabilir.Memelilerin bir kısmı böcek, solucan, topraktaki larva gibi canlılarla (Erinaceidae, Soricidae),bir kısmı tohum, meyve, kök, yumru, yaprak ve bitki filizleri gibi bitkisel besinlerle (Leporidae,Sciuridae, Cricitedae, Spalacidae, Gliridae, Muridae, Cervidae), bir kısmı etle (Canidae, Mustelidae),bir kısmı ise her türlü besinle (Suidae, Ursidae) beslenirler. Vivipar(=Doğurarak üreyenleromurgalılar) olan memeliler değişik zaman ve sayıda doğum yaparlar.23