notlar 24 (pdf) - Bilim ve Sanat Vakfı

Olağandışı bir yerleşim: HeterotopiaAlptekin’in Micheal Morris ile 1992’de hazırladığı üç boyutlu kolaj Heterotopia,Yeni Dadacılar’dan Robert Rauschenberg’in ilk sansasyonel işi olan, kendiyatağını boyayıp duvara astığı Bed (1955) çalışmasının dolaylı bir uzantısı olarakdüşünülebilir. Heterotopia, Bed’ten günümüze kadar gelen süreçte sanatın nesneyedönüştürülmesi sorunsalının güncel ve katmanlılaştırılmış bir yorumudur.Kolajın içerdiği gündelik ve sıradan malzemeler, Alptekin’in iyi bir gözlemci olarakelde ettiği deneyimlerinin nesneleridir. Hepsi yan yana geldiğinde otobiyografikbir anlam ya da bir süreçten bahsederler. 19. yüzyıla kadar nesneler, işlevselbir bakışla değerlendirilirken endüstrileşmeyle işe yarayıp yaramamalarıehemmiyetini yitirir. Alptekin, nesnenin işlevselliğinin tükendiği noktada ortayaçıkan “koleksiyoncu” kavramını Benjamin’den devralır. “Koleksiyoncu”, değerinispekülatif olarak ortaya koyabildiği bir yığın nesne dizilimi ile Heterotopia’yımeydana getirir. Nesne ile kurulan doğrudan ilişki Alptekin’in kendi serüvenindenbahsederken adını andığı Andy Warhol’un Pop-Art nesnelerine de büyüteçtutar. Pop-Art ile birlikte modern toplum algısının getirdiği anlayışta doğanın yerini“meta” alır. Tüketimle dolaysız olarak ilişkilenen “meta” beraberinde “banality”ve “kitsch” kavramlarını birbirlerinin tamamlayıcısı olarak doğurur. Banalityve kitsch, üzerine söz söylenemeyecek noktayı temsil ederken nesnenin/kişinin/şeyinpopülerlikten sonra varacağı kaçınılmaz sonun temsilcisi olur. Heterotopianesneleri, hayat ve sanatı kavramsal açıdan olması gereken mekânınuzağında ancak iç içe sunar. Gündelik hayattaki “şeyler” deneyimle olan ilişkilerinidizilimleri dışında yorumsuz olarak ortaya sererler.Beuys yolunda kentli bir şamanDuchamp 19. yüzyıla ağırlığını nasıl soğukkanlı bir şekilde koyduysa kavramsalsanatın öncülerinden Beuys da 20. yüzyıla o kadar radikal bir duruş kazandırmıştır.Hüseyin Bahri Alptekin’in Beuys ile kurduğu sıkı ilişki çalışmalarınada yansımıştır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra Kırım Türkleri’nin Beuys’uhayvan derilerine sararak tedavi etmeleri, Beuys’un çalışmalarında kullandığışamanlara ilişkin unsurlar için ilham kaynağı olmuştur. Alptekin ise Hz.Muhammed’in sünneti olduğu rivayet edilen ve tıbbi bir yöntem olarak kabulgören hacamat işlemini kendi bedeninde uygulatarak “Kan Çekme İyileştirme”isimli fotoğraf yerleştirmesini oluşturmuştur. Alptekin, iki omuz arasından,belden, kalp karşısından, bacaklardan, sırttan veya vücudun herhangi biryerinden tedavi maksadıyla bardak yardımıyla, etle deri arasındaki kirli kanı veiltihapları aldırtır.Güncel Sanat Notları21