yönetimde yeni yönelimler bağlamında lider yöneticilik - Suleyman ...

271950’den sonra yapılan araştırmalar sonucunda, lider olanlarla olmayanlararasında kişisel özelliklerin çok farklılık göstermediğini, lider ve lider olmayanlararasındaki özellik farkının lider olmayanlar arasında da mevcut olduğu ortayaçıkmıştır. (Başaran, 1998: 49) Dolayısıyla üstün kişisel özelliklere sahip olanlarınlider olmayanlarınsa takipçi olduğu savı güvenirliliğini yitirmiştir.Yapılan araştırma ve denemeler, önderlik yapan kişilerin pek çok özelliğininolduğunu göstermiştir. Buna göre önder için belli nitelik kalıbı bulmak olanaksızdır.Stogdill, 1949-1974 yılları arasında yapılan 163 araştırma üzerinde yaptığı incelemesonucunda anlamlı olan 27 özellik bulabilmiştir. Bu özelliklerin, ancak bir kısmı,önderliğin genel düzeyi hakkında fikir vermiştir. (Handy, 1976, alıntılayan Başaran,1998: 49)E. E. Ghiselli (1971), sekizi kişilik özelliği ve beşi güdüsel özellik olmaküzere, önderin özelliklerini on üç özelliğe indirgemiştir. (Başaran, 1998: 49) denetimyeterliliği (100), bilişsel güç (64), özgüven (61), karar verme yeterliliği (61),izleyenlere yönelim (47), girişim gücü (34), olgunluk (5), cinslik (0). Önderin kişiliközellikleri yapılan denemelerde aldıkları puanlarla birlikte yazılmıştır.Bu kurama göre, lider yukarıdaki özelliklere gruptaki bireylerden(izleyicilerden) daha fazla sahiptir. Ancak, liderlik sürecini ‘lider’ değişkenini elealarak inceleyen bu kuram çok verimli olmamıştır. Yapılan araştırmalarda bazenetkin liderlerin aynı özellikleri taşımadıkları belirlenmiş, grup üyeleri arasında liderözelliklerinden daha fazlasına sahip olanlar bulunduğu halde bunların lider olarakortaya çıkmadıkları gözlenmiştir. Bu ise özellikler kuramına ters bir durumdur. Tümbu sonuçlar, liderlik sürecinin tam olarak anlaşılması için başka değişkenlere debakılmasını zorunlu kılmıştır. (Koçel, 1995: 589) Çünkü her konum için geçerliönderlik özelliklerinin neler olduğu konusunda görüş birliği söz konusu değildir.(Bingöl, 1997: 247)Liderlik konusunda yapılan ve elli yıllık bir süreyi kapsayan 200’den fazlaaraştırmayı inceleyen Robert B. Mayers’in 1954 yılında yayınlanan araştırmabulguları da, kişilik özellikleri de liderlik arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığınıortaya çıkarmıştır. Mayers’in bulgularını Aydın (1988: 177-178) şu şekilde ortayakoymuştur: Aslında liderlik ile fiziksel özellikler arasında anlamlı olabilecek bir