06 - çevresel etki değerlendirme planlama genel müdürlüğü

C.2.3. Karbonmonoksit EmisyonlarıKarbonmonoksit Atmosferde bulunan en yaygın ve en zararlı hava kirleticilerinden birisidir.Yapay ve doğal olmak üzere iki kaynaktan meydana gelir. Özellikle otomobil egzoz gazlarındaönemli olarak bulunur.Ayrıca yanmanın iyi olmadığı diğer bütün yapay aktiviteler sonucu önemlioranda Karbonmonoksit oluşur ve atmosfere karışır.İlimizde atmosfere karışan Karbonmonoksit miktarını ölçen cihaz bulunmadığından ölçümyapılamamaktadır.C.2.4. Azot Oksit (NOx) EmisyonlarıAtmosferdeki Azot Oksitleri N 2 O, NO, NO 2 ’DİR. Atmosfere karışan N 2 O gazının tümü azotlumaddelerin mikrobik bozulmaları sonucu meydana gelir.NO gazının ise yaklışk %80’i doğalkaynaklardan % 20’si yapay kaynaklardan meydana gelir. NO 2 gazının esas kaynağı ise NO gazıdır.NO gazının bir kısmı hava oksijeni ile yükseltgenerek NO 2 haline dönüşür.Yapay kaynaklardanmeydana gelen NO gazı daha çok yerleşim merkezlerinde meydana geldiği için, belirli yerlerdekonsatrasyonu çok fazla yükselebilir. Buda başta insan sağlığı olmak üzere birçok canlı üzerinde sonderece zararlı olmaktadır.İlimizde atmosfere Azot Oksitleri karışan miktarını ölçen cihaz bulunmadığından ölçümyapılamamaktadır.C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonlarıİlimizde araçlardan kaynaklanan Hidrokarbon ve Kurşun emisyonları ölçümü yapılmaktadır.Atmosfere karışan emisyonların ölçümü cihaz olmadığından yapılamamaktadır.C.3. Atmosferik KirlilikC.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin EtkileriAtmosfer yeryüzünden birkaç bin kilometre yukarı doğru uzanmaktadır.Atmosferin en alttabakası troposfer olup, yeryüzünden yüksekliği orta ve kutup enlemlerinde 10 km., ekvatorda ise 18km. civarındadır. Ozon molekülleri atmosferde bulundukları yere göre farklı karakteristik özelliklergösterirler.Atmosferdeki ozon’un yaklaşık 5,90’ı yeryüzünden itibaren başlayan 10–40 km. arasıyükseklikteki strotosfer tabakasında bulunur. Bu bölgedeki ozonun yüksekliği tüm canlı varlıkları,doğal kaynakları ve tarımsal ürünleri olumsuz yönde etkileyen morötesi radyasyonu yani ultravioleışınlarını absorve etmesidir. Bu ışın tutma işlemi, oksijeni ozona parçalanarak tekrar oksijenedönüşmesi sırasında ultraviole ışınlarını kullanması sırasında meydana gelmektedir. Dışarıdanherhangi bir kimyasal madde ilavesi olmadığı takdirde ozon oluşumu ve parçalanması devamlı birşekilde sürmekte ve sonuçta zararlı ultraviole ışınlarıbu tabaka tarafından tutulmuş olmaktadır. Doğalbazı olaylar (sıcaklık değişimi, hava akımları gibi) ozon dengesini zaman zaman bozmakla birlikte budurum ozon miktarında önemli değişikliğe yol açmamaktadır.Ozon yoğunluğunun ultraviole ışınlarını tutma görevi yapamayacak kadar azalması ozontabakasının delinmesi olarak adlandırılmaktadır. Bu durum gerçekte ozon tabakasındaki bir delikolmayıp ozon tabakasındaki incelme olayıdır. Stratosfer tabakasındaki ozonun yararlı olmasına karşıngezegenimizin yüzeyine yakın atmosfer tabakasında (traposfer %10 oranında bulunan ozonun yıkıcıetkisi vardır. Atmosferdeki diğer moleküllerle reaksiyona giren ozonun bitki ve hayvanların canlıdokularına zararı vardır. Ayrıca önemli kimyasal bileşiklerden Kloroflorokarbonlar Ozon tabakasınazarar veren önemli gazlardır.55