Download (502Kb) - Suleyman Demirel University Research ...

Firmalar fon ihtiyaçlarını genellikle iki kaynaktan karşılamaktadırlar.Bunlardan birincisi borç diğeri ise öz sermayedir. “Borç, firma dışından sağlandığıhalde; öz sermaye firma tarafından yaratılacağı gibi (dağıtılmamış kârlar, yedekakçeler vb.) firma dışından da ( sermaye artışı, yeni ortaklar alışı, birikim sahiplerinepay senedi, katılma intifa senedi satışı) sağlanabilir” (Erdoğan, 1990:210).Sermaye yapısı terimi, firmalar tarafından kullanılan, tahvil (debt), rüçhanlıhisse senetleri (preferred stock) 1 ve adi hisse senetleri (common equity) gibi çeşitlisermaye kalemlerinin değişik oranda birleşmesinden oluşmaktadır (Yanık ve Şenel,2004:26).Sermaye yapısı kararların temel amacı uzun süreli fon kaynaklarının uygunbir bileşimini yaparak firmanın Pazar değerini maksimum kılmaktır (Berk,1990:245).Yapılan çalışmalar, yeni yatırımların başlangıçta firmada bırakılan karlarla,daha sonra borç ve en son öz sermaye ile finanse edildiğini açıklayan hiyerarşi(pecking-order) kuramının Türkiye’de geçerli olduğunu ortaya koymaktadır.Sermaye Piyasası Kurulu tarafından (1995) yapılan bir çalışmada uzun vadeli fongerektiren yatırımları %32,6 oranında dış kaynak (borçlanma) yoluyla, %26,4oranında bünyede bırakılan fonlarla ve yalnızca %2 oranında hisse senedi finansmanıyoluyla karşılamaktadır. Bir diğer anket çalışmasına (Eser, 1990) göre ise firmalarsabit kıymetlerin finansmanında %36,2 oranında sermaye artışını, %25,8 oranındabanka kredisini, %16,3 oranında bünyede bırakılan fonları ve %7,7 oranında dış1 İmtiyazlı senetler, adi hisse senedi ile tahvil karışımı bir özellik taşıyan bir hisse senedi türüdür.Hisse senedidir, çünkü adi hisse senetlerinin taşıdığı ortaklık hakkı (ör. oy hakkı) yanında adi hissesenetlerden farklı ve öncelikli olarak temettü hakkı vardır. Bu ikinci özelliği de tahvillere benzer.Şöyle ki, imtiyazlı senetler temettüden öncelikli ve sabit bir tutarda yararlanır. İmtiyazlı senetlerintemettü ödemeleri yapıldıktan sonra, ancak arta kalan dağıtılabilir kar üzerinden, adi hisse senetleriiçin bir temettü ödemesi yapılabilir.Türkiye'deki halihazırdaki mevzuatlar uyarınca imtiyazlı senet olarak adlandırılan tür senetler şirketlertarafından ihraç edilememektedirler. Bu tür bir enstrümandan yararlanamayan Türk şirketleri, normaladi senetlerin yanında değişik özellikler taşıyan ve imtiyazlı senetlere kısmen benzetmeye çalıştıklarıfarklı grup adi senetler oluşturmaya çalışmaktadırlar. İMKB'ye kote birçok şirket bu tür farklı grupsenetlere sahip olmalarına rağmen (bu farklı gruplar genellikle halka arz edilmedikleri dolayısı ileİMKB'ye kote olmadıklarından pek tanınmamıştır, örneğin, Anadolu Gıda) en bilinenleri İş Bankası,Adana Çimento ve Kardemir'dir. Örnek olarak Adana Çimento ele alındığında, bu şirketin üç farklıgrup senedi bulunmaktadır; A, B ve C olarak adlandırılan bu senetlerin sahipleri farklı tutarlardatemettü geliri elde etmektedirler; A grubu senet sahipleri dağıtılacak toplam temettünün %54'ünü hakkazanırlarken, B grubu %36'sını ve C grubu'da %10'unu hak kazanmaktadırlar.3