TÜRKİYE I. BESİ VE SÜT HAYVANCILIĞI SEMPOZYUMU ...

TÜRKİYE BESİ VE SÜT HAYVANCILIĞI POLİTİKALARININ ANALİZİDoç.Dr. Fahri YAVUZAtatürk ÜniversitesiGİRİŞTarım sektörü, kendine has özelliklerinden dolayı diğer sektörlere göre kârlılık açısındanbazı dezavantajlara sahiptir. Doğaya bağımlılık dolayısıyla üretimde risk ve belirsizliğinyüksek olması, tarımsal ürünler arz ve talebinin inelastik olması nedeniyle tarımsalpiyasaların istikrarsız olması ve canlı materyal üretimi yapıldığından sermayenin dönüşümhızının yavaş olması, tarımın temel dezavantajlarını oluşturmaktadır. Bu sayılanolumsuzluklardan dolayı, tüm dünya ülkelerinde tarım sektörü, diğer sektörlere oranla dahafazla desteklenmektedir. Tarım sektörünün sürekli, istikrarlı ve yeterli seviyededesteklenmesi, o ülkenin ekonomik gelişmişliğiyle yakından ilişkilidir. Bu nedenle tarımpolitikaları, ekonomisi gelişmiş ülkelerde daha etkin bir şekilde uygulanabilmekte vedolayısıyla tarım sektörü gelişebilmektedir.Türkiye’de bitkisel üretim başta olmak üzere, tarım sektörü önemli ölçüdedesteklenmektedir. Fakat tarım politikalarının çoğu zaman amacına uygun bir şekildeuygulanamaması, süreklilik arz etmemesi ve desteklemelerin bazen yeterli seviyedeolmaması, bu politikaların etkinliğini azaltmaktadır. Ayrıca, uzun dönemli yapısalpolitikalar yerine kısa dönemli destekleme politikalarının ön plana çıkması, tarımla ilgiliproblemlerin gerçek anlamda çözümünü engellemektedir. Tarım politikalarıyla ilgili buolumsuzluklar, hayvancılık sektöründe daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır.Hayvancılıkla ilgili desteklemeler, bitkisel üretim sektörüyle kıyaslandığında süreklilik arzetmediği, yeterli seviyede olmadığı ve bu desteklemelerin uygulanması için yeterlialtyapının bulunmadığı görülmektedir. Tüm bunların sonucu olarak, IV. Plan dönemindetarımda hayvancılık sektörünün payının artırılması amaçlanırken, aksine son 40 yılda busektörün payında azalma olmuştur (Yavuz ve ark., 1998).Bugün Türkiye’deki hayvancılık sektörünün karşılaştığı önemli sorunları, bu sektörünürettiği ürünler piyasasındaki istikrarsızlık, işletmelerin ekonomik büyüklükte olmaması,hayvan başına verimliliğin çok düşük olması, çiftçilerin örgütlenememesi ve en önemlihayvancılık girdisi olan yem bitkileri üretimindeki başarısızlıklar olarak sıralayabiliriz.Hükümetler, bu problemlerin çözümüne yönelik hayvancılık politikaları geliştirmiş veuygulamışlardır. Uygulanan politikaları, canlı hayvan ve hayvansal ürünlere yapılan ithalatsınırlamaları, veterinerlik hizmetleri, kültür ırklarının ithalatı ve sübvanse edilerek dağıtımı,suni tohumlama uygulamalarının teşvik edilmesi, ihracat teşviği ve ithal girdisübvansiyonları, tarımsal girdi desteği, destekleme alımları ve et ve süt teşvik primleriolarak sıralayabiliriz (Yurdakul ve Ark., 1999). Uygulanan bu politikalara rağmen hayvansayıları, tarımı gelişmiş ülkelerin çoğundan fazla olduğu halde hayvan başına verimdüşüktür. Sığır mevcudunun önemli bir kısmı, koyun mevcudunun çoğu hala yerli ırklardanoluşmaktadır. Uygun olmayan bakım ve besleme şartları, üreticilerin teknik bilgidüzelerinin ve pazarlama imkanlarının yetersizliği, ticari işletmelerin gelişmesi için yeterlisermaye birikiminin ve hayvan sağlığı hizmetlerinin istenen seviyede olmaması,hayvancılık birliklerinin ülke genelinde yaygın olmayışı gibi sorunlar hala devametmektedir (Anon., 1995).39