TÜRKİYE I. BESİ VE SÜT HAYVANCILIĞI SEMPOZYUMU ...

ürünlerine uygulanmıştır. Belirlenen destek fiyatı, bu ürünlerin işlendiği süt işlemebirimlerine garanti edilmiş ve gerektiğinde bu fiyatlardan alım yapılmıştır (Yavuz, 1994).AB’de aynı şekilde belli kalitede paketlenmiş tereyağı, yağı alınmış süt tozu, ve bazı peynirçeşitleri için müdahale fiyatı uygulanmaktadır (Atış ve Güler, 1995). Bu sektörünproblemlerinin gerçek anlamda çözümü için, Türkiye’de de hayvancılık sektöründegeçmişte uygulanan destekleme alımlarının, ABD ve AB’ndekine benzer politikalarşeklinde yapılandırılarak düzenlenmesi zor da olsa gerekli görülmektedir.Prim ÖdemeleriPrim ödemeleri, üretilen süt ve canlı hayvanların belirlenen şartlara haiz olan süt işlemeünitelerine ve kesimhanelere satılan ürün birimi başına yapılmaktadır. Bu desteklemebiçimi, süt teşvik primi adıyla 13 Mayıs 1987 tarihinde, et teşvik primi olarak da 1 Mayıs1990 tarihinde başlamıştır (Yurdakul ve Ören, 1995). Üreticilere sütlerini TSEK veyaistenen şartlara uygun özel süt işleme birimlerine satmaları halinde litre başına ödenenprim, Ocak 1995’de kaldırılmış fakat Aralık 1995’de tekrar yürürlüğe konulmuştur.Böylece hem süt üretiminin artırılması hem de sütün belli şartlara sahip işleme ünitelerineyönlendirilerek standart ve kaliteli süt ürünleri üretilmesi amaçlanmıştır. Süt teşvik primiilk uygulandığında 25-30 TL iken, 1989’da 55-70 TL, 1990’da 90-120 TL ve 1994’de1500-2000 TL’ye yükselmiştir (Atış ve Güler, 1995). En son olarak önce 1 Aralık 1995’de3000 TL’ya daha sonra 8 Temmuz 1998’de 5000 TL’ye çıkarılmış olan süt teşvik priminin10000 TL’ye çıkarılması planlanmaktadır (Binici, 1999).Et teşvik priminin üreticiyi desteklemenin yanında diğer bir amacı da karkas verimi ve etkalitesini artırmaktır. Bu politika EBK ve özellikleri kanunla belirlenen özelmezbahanelerde uygulanmıştır. Et teşvik primi, Mayıs 1990 - Ocak 1994 tarihleri arasındakoyun ve sığır için kg başına 400 TL, etlik piliçlerde ise kg başına 160 TL olarakuygulanmıştır. Aracılar adına da EBK ve özel mezbahanelerde kesim yapılmış fakat primtutarı 100 TL olarak belirlenmiştir. Ocak 1994’de teşvik primi 4000 TL’ye çıkarılmış,bunun yanısıra aracılar için kesilen hayvanlara 1000 TL ödeme yapılmış fakat buuygulamaya Ocak 1995’te son verilmiştir (Anon., 994).Et ve süt teşvik primi uygulaması, süreklilik arz etmemesi yanında kg başına düşenpriminin reel değeri enflasyondan dolayı hızlı bir şekilde düşmesi gibi yanlışlıklara sahiptir.Teşvik primi politikasının sürekli olmaması, bu politikanın yaygınlaşmasını engellerken,teşvik priminin reel değerini çabuk kaybetmesi, teşvik etkisini hızlı bir şekildeazaltmaktadır.GİRDİ POLİTİKALARIYapılan çalışmalar, hayvancılıkta yem masraflarının toplam masraflar içinde % 60-70oranında bir paya sahip en önemli hayvancılık girdisi olduğunu belirtmektedir. Hükümet,Ocak 1985’te üreticiler için yem sübvansiyonu başlatmış ve bu çerçevede faturalı olaraksatın alınan sanayi yemleri için % 20’lik bir iade verilmiştir. Bu iade oranı 1 mayıs 1985’de% 25’e yükseltilmiş, 1 Mayıs 1988’den 15 Ağustos 1989’a kadar kg sanayi yemi başına 40TL ödenmiş ve bu tarihte yem sübvansiyonu uygulamasına son verilmiştir (Anon., 1994).Özellikle kaba yem üretimini teşvik amacıyla 1996 yılında bir dizi sübvansiyon uygulamasıyapılmıştır. Mısır, sorgum ve sudan otu silaji için % 30 vergi iadesi ödemesi, kültürhayvanı başına en az 10 dekar meranın kullanım dışı bırakılması durumunda tohumlama43