karabük il çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme ...

(K). SANAYİ ve TEKNOLOJİK.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen EtkenlerCumhuriyetin ilk yıllarında yeni bir ekonomik yapılanmanın oluşturulmasıamacıyla ülke genelinde sanayileşme atılımlarının gerçekleştirilmesi temel hedef olarakalınmıştır. Nitekim daha Cumhuriyetin ilk yıllarında Mustafa Kemal Atatürk’ünönderliğinde toplanan 1. İzmir İktisat Kongresi, Cumhuriyet Türkiyesi’nin ekonomisiyasetinin esasını ve uygulama yöntemlerini belirlemiştir. Cumhuriyetin ilk on yılındahedeflenen sanayileşme çabalarında çeşitli önlemler alınarak saptanan yöntemleruygulanmaya konmuştur.Devletçi ekonomi model Türkiye’de 17 Nisan 1934 tarihinde yürürlüğe girenbirinci beş yıllık kalkınma planı ile birlikte uygulamaya konmuştur. Belirlenen bu hedeflerçerçevesinde 10 Kasım 1936 tarihinde Karabük Demir Çelik Fabrikası’nın kurulması içinİngiliz Hükümeti ile 2,5 milyon sterlinlik bir kredi anlaşması imzalanmıştır. Bu tesislerintemeli 3 Nisan 1937 tarihinde atılmıştır.Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir ve fabrika planlanırken serbest şartlardaoluşabilecek Karabük şehir planı yabancı bir uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar buplana uyulmuştur. Bu nedenle Karabük, Cumhuriyetin devletçilik siyaseti çerçevesindesıfırdan başlayan planlı ilk ve tek sanayi kenti olmuştur. Bu özellikler, günümüzdeYenişehir Mahallesi, fabrika ve istasyon çevresinde bir bütün olarak yaşamaktadır.Denetimsiz olarak “serbest girişimin” teşvik edilmesiyle Demir Çelik Fabrikasının ürettiğikütük demiri, inşaat demirine çeviren özel haddehanelerin şehrin ortasında olmasıylakentin yerleşim yapısı çarpık bir biçime dönüşmüştür. 1963-1970 yılları arasında kent,hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir. İstasyon veAnkara Caddeleri üzerinde apartmanlaşma bu dönemde başlamıştır.Karabük, 1970’lerden itibaren önemini yitirmeye başlamıştır. İyice zenginleyenKarabük sermayesi daha iyi bir sosyal yaşam için İstanbul ve diğer büyük kentlerekaymaya başlamıştır. İskend erun Demir Çelik’in gerek inşaatı gerekse faaliyete başlamadöneminde artık bir okul haline gelmiş olan Karabük Demir-Çelik, kentin kültürel yapısınıoluşturan bir çok yetişmiş elemanını İskenderun’a vermiş; bu süreç içinde 1980 yılınagelindiğinde Karabük her açıdan eskiyi anımsatmayacak ölçüde hızlı bir biçimde kabukdeğiştirme süreci içine girmiştir. Daha önce Türkiye Demir Çelik Sanayi ve piyasanınkalbi sayılan kent, İsdemir ve Erdemir’in kuruluşları, sayısız özel sektör tesislerininİskenderun, İzmir, Denizli ve İstanbul’da faaliyete geçmesiyle bu önemini kaybetmiştir.Günümüzde Karabük özelleştirilmiş bir demir ve çelik fabrikasının ve git gidecılızlaşan istihdam olanaklarıyla ayakta kalmaya çalışan bir sanayi kentidir.K.2. Genel Anlamda Sanayi GruplandırılmasıKüçük Sanayi SitesiKarabük ilinde kurulmuş olan 7 adet Küçük Sanayi Sitesinde 1070 işyeri vardır. Busanayi sitelerinden 3 adedi merkez ilçede olup, 4 adedi ise diğer ilçelerdedir. 7 adet küçüksanayi sitesinden 4 adedi bitmiş olup, biten sanayi sitelerinde 672 işyeri vardır. Buişyerlerinde konfeksiyon imalat atölyeleri, metal eşya ve makine imalathaneleri, ormanürünleri ile ilgili imalathaneler (parke, kapı, pencere imalathaneleri, araba bakım servislerivs. gibi) işyerleri vardır. Bu işyerlerinde 3000’e yakın kişinin istihdamı sağlanmaktadır.163