związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy - Gandalf

More documents

Recommendations

Info

Rozdział 1. Związkowe przedstawicielstwo pracowników... Warto zatem postawić pytanie o to, jak ten model powstał i ewoluował, jak wygląda obecnie i czy pożądane są jego zmiany. 2. Geneza i ewolucja 1. W okresie międzywojennym funkcjonowanie związkowego przedstawicielstwa pracowników w miejscu pracy nie było przedmiotem regulacji prawnych, lecz kształtowało się w wyniku negocjacji zbiorowych i praktyki. Najczęściej związki zawodowe w zakładach pracy były reprezentowane przez mężów zaufania lub delegatów, desygnowanych przez dany związek zawodowy i pozostających w ścisłej zależności od niego. Obok nich działali delegaci fabryczni, wybierani przez wszystkich pracowników i reprezentujący interesy całej załogi, a nie tylko członków związku. Ich status był regulowany w układach zbiorowych lub regulaminach pracy 2 . 2. Pojęcie zakładowej organizacji związkowej pojawiło się po II wojnie światowej. Ustawa z dnia 1 lipca 1949 r. o związkach zawodowych 3 dopuszczała funkcjonowanie jedynie związków branżowych, co wykluczało powstawanie związków zawodowych na poziomie zakładu pracy 4 . Także układy zbiorowe pracy były zawierane tylko na poziomie branży. Pojęcie zakładowej organizacji związkowej nie miało charakteru pojęcia ustawowego, lecz było pojęciem statutowym 5 . Reprezentację związku branżowego na poziomie zakładu pracy regulował dekret z dnia 6 lutego 1945 r. o utworzeniu Rad Zakładowych 6 , a od 1 stycznia 1975 r. także kodeks pracy (art. 24). Zgodnie z tymi przepisami organami branżowego związku zawodowego w zakładzie pracy były rady zakładowe lub delegaci związkowi. Rady były powoływane w zakładach 2 A. Raczyński, Polskie prawo pracy, Warszawa 1930, s. 339; W. Masewicz, Położenie prawne związków zawodowych w Polsce w latach 1919–1939, Warszawa 1972, s. 169–182. 3 Dz. U. Nr 41, poz. 293 z późn. zm. 4 Ściśle rzecz biorąc, dotyczyło to formalnie okresu od wejścia w życie ustawy o związkach zawodowych z 1949 r. do 11 października 1982 r., tj. do unieważnienia rejestracji związków zawodowych powstałych przed ogłoszeniem stanu wojennego, dokonanego przez ustawę z dnia 8 października 1982 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 32, poz. 216; tekst jedn.: Dz. U. z 1985 r. Nr 54, poz. 277 z późn. zm.). Faktycznie jednak ustawa z 1949 r. przestała być stosowana od sierpnia 1980 r. 5 Zob. np. Statut Zrzeszenia Związków Zawodowych w Polsce z 1962 r., Statut Zrzeszenia Związków Zawodowych z 1972 r. 6 Dz. U. Nr 8, poz. 36 z późn. zm. 28
2. Geneza i ewolucja pracy zatrudniających powyżej 20 pracowników, delegaci zaś w zakładach liczących od 5 do 20 pracowników. W zakładach pracy zatrudniających powyżej 100 pracowników pracownicy wybierali, oprócz rady zakładowej, także mężów zaufania (jeden mąż zaufania na 25 pracowników). Byli oni łącznikami między pracownikami oddziału a radą zakładową, bez prawa reprezentowania pracowników na zewnątrz. W zakładach pracy, w których z jakichkolwiek względów nie było jednego z wymienionych wyżej organów, uprawnienia rady zakładowej wykonywała bezpośrednio właściwa nadrzędna instancja związku zawodowego 7 . Dzięki temu, mimo braku organu związkowego, pracownicy mogli korzystać z ochrony związkowej, a właściwy związek miał wpływ na działania pracodawcy. Rady zakładowe były przedstawicielstwami pracowniczymi o szczególnym charakterze. Były one organami związku zawodowego w zakładzie pracy i jednocześnie organami całej załogi 8 . Dlatego wybierali je wszyscy pracownicy zakładu. Ich członkowie mogli być odwołani uchwałą ogólnego zebrania pracowników, wzorcowy regulamin funkcjonowania rady ustalał Minister Pracy, a pracodawca mógł żądać zwołania posiedzenia rady. Organy te reprezentowały wobec pracodawcy zarówno pracowników zrzeszonych, jak i niezrzeszonych, z tym że bierne prawo wyborcze przysługiwało jedynie członkom związku zawodowego. Funkcję przedstawicielstwa związkowego organy te uzyskały w większym stopniu po nowelizacji dekretu w 1947 r., którą uprawnienia inicjujące działanie rady, przysługujące pierwotnie inspektorowi pracy, przekazano związkom zawodowym i wyraźnie określono rady jako organ pracowniczych związków zawodowych. Należy też dodać, że z czasem w świadomości społecznej rady zakładowe zaczęły funkcjonować wyłącznie jako organy związkowe, a nie organy załogi. Przyczyniła się do tego polityka Centralnej Rady Związków Zawodowych, w tym regulowanie kwestii dotyczących rad zakładowych i delegatów w Statucie Zrzeszenia Związków Zawodowych w sposób ignorujący ogólnoza- 7 Art. 24 § 2 k.p. w brzmieniu obowiązującym do 30 kwietnia 1989 r. oraz Wytyczne Centralnej Rady Związków Zawodowych z dnia 19 czerwca 1975 r. w sprawie zadań instancji związkowych przy stosowaniu niektórych przepisów kodeksu pracy, Biuletyn Centralnej Rady Związków Zawodowych 1975, nr 11, poz. 65. 8 Szerzej M. Święcicki, Rady zakładowe jako organy ruchu zawodowego, PiP 1949, z. 9–10; idem, Prawo pracy, Warszawa 1968, s. 83–84; W. Szubert, Zarys prawa pracy, Warszawa 1980, s. 381–382. 29
Page 3 and 4: ZWIĄZKOWE PRZEDSTAWICIELSTWO PRACO
Page 5 and 6: Wykaz skrótów / 17 Wprowadzenie /
Page 7 and 8: Rozdział 5 Międzyzakładowa organ
Page 9 and 10: 2.6. Kryteria zakładowej reprezent
Page 11 and 12: Rozdział 16 Prawo zakładowej orga
Page 13 and 14: Rozdział 22 Odpowiedzialność za
Page 15 and 16: Rozdział 27 Prawo związku zawodow
Page 17 and 18: Wykaz skrótów Akty prawne EKPC k.
Page 19 and 20: u.o.d.o. u.p.p.e. u.r.s.z. u. SCE u
Page 21: PiZS PPH Pr. Pracy Pr. Spółek PS
Page 25: Część pierwsza Organizacyjny mod
Page 30 and 31: Rozdział 1. Związkowe przedstawic
Page 60: Rozdział 2. Związki zawodowe w za

związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy - Gandalf

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?