związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy - Gandalf

3. Stan obecny
tworzenia norm prawnych określających warunki umów o pracę, tj.
prawa i obowiązki stron stosunku pracy (art. 9 § 1 k.p.), podczas gdy
przedmiotem uczestnictwa w zarządzaniu są określone zarządcze decyzje
i działania niemające bezpośredniego przełożenia na treść stosunków
pracy, w których przedstawiciele pracowników mogą uczestniczyć
w zakresie określonym w ustawie (art. 18 2 i 23 2 k.p.). Udział w zarządzaniu
obejmuje zarówno uczestnictwo w decyzjach gospodarczych, jak
i pracowniczych pracodawcy, włącznie z indywidualnymi decyzjami
dotyczącymi np. zwolnień z pracy.
Łączenie przez zakładową organizację związkową wskazanych ról
rodzi określone komplikacje. Po pierwsze, w odróżnieniu od związkowych
rokowań zbiorowych, opartych na konflikcie interesów oraz
związanych z ideologią strajku i sporu zbiorowego, istotą uczestnictwa
pracowników w zarządzaniu jest uznanie wspólnoty interesów łączącej
pracę i kapitał w zakładzie pracy (przedsiębiorstwie). Połączenie tych
odmiennych ról w ręku jednej instytucji – zakładowej organizacji
związkowej – prowadzi do jej hybrydowości. W szczególności przenoszenie
na sprawy partycypacyjne ideologii konfliktu interesów nie odpowiada
specyfice tych spraw 33 . Po drugie, organ załogi uczestniczący
w zarządzaniu zakładem pracy powinien zasadniczo mieć umocowanie
w woli załogi, najlepiej wyrażone w głosowaniu. Tymczasem zakładowa
organizacja związkowa wykonuje te uprawnienia bez konieczności
uzyskania takiego poparcia, czasem skupiając marginalną i niereprezentatywną
część załogi. Co więcej, w zakładach pracy, w których działa
kilka organizacji, udział związków w zarządzaniu może przebiegać
w atmosferze sporów między nimi. Po trzecie, w sprawach indywidualnych,
np. dotyczących rozwiązania stosunku pracy, w których ustawa
przyjmuje zasadę reprezentacji szczególnej pracownika przez jego organizację
związkową (art. 7 ust. 2 u.z.z.), dochodzi do naruszenia negatywnej
wolności związkowej oraz do związanej z nią dyskryminacji
pracowników niezrzeszonych 34 . Po czwarte, w zakładach pracy, w któ-
partycypacji pracowniczej na szczeblu zakładu pracy (w:) G. Goździewicz (red.), Reprezentacja
praw i interesów pracowniczych, Toruń, 2001, s. 233 i n.; M. Gładoch, Uczestnictwo
pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwem w Polsce, Toruń 2008, s. 83.
33 Wskazuje się obecnie, że partycypacja związkowa może mieć konfrontacyjny
charakter, co wynika z możliwości stosowania instrumentów przewidzianych w ustawie
o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (zob. rozdział 11).
34 Zob. J. Stelina, Związkowa ochrona indywidualnych praw pracowników nie zrzeszonych
w związkach zawodowych, PiZS 1994, nr 6, s. 65; M. Seweryński, Problemy statusu
prawnego związków zawodowych (w:) G. Goździewicz (red.), Zbiorowe prawo pracy
39