związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy - Gandalf

Rozdział 1. Związkowe przedstawicielstwo pracowników...
Opisywaną ustawą o związkach zawodowych z 1982 r. wprowadzono
do języka ustawowego pojęcie „zakładowa organizacja związkowa”,
będące wcześniej, jak wskazano, określeniem faktycznym używanym
tylko w języku prawniczym i statutach związkowych. Ustawa ta już
w pierwotnym brzmieniu przyjęła, że zakładowa organizacja związkowa,
działając przez swoje statutowe organy, wykonuje zadania związków
zawodowych w zakładzie pracy (art. 30 ust. 1). W ten sposób zadekretowano,
że związki zawodowe reprezentują pracowników zakładu
pracy wobec pracodawcy przez sformalizowane struktury organizacyjne
ulokowane w zakładzie.
Nowelizacją z 1985 r. 13 przyjęto, że „Zakładowa organizacja
związkowa jest podstawowym ogniwem każdego związku zawodowego”
(art. 30 ust. 1 u.z.z. z 1982 r.). W ten sposób ustawa wiążąco określiła
model przedstawicielstwa związkowego w zakładzie pracy także w odniesieniu
do związków branżowych o unitarnej (niefederacyjnej)
strukturze. Warto zauważyć, że ustawodawca dostrzegł, iż taka forma
reprezentacji była nieodpowiednia dla małych zakładów pracy. Dlatego
w omawianej nowelizacji z 1985 r. zmniejszono, dla związku zawodowego
zrzeszającego pracowników jednego zakładu pracy, minimum
założycielskie z 30 do 10 osób, a pracownicy mniejszych zakładów
pracy, w których stan zatrudnienia uniemożliwiał utworzenie organizacji
związkowej, mogli tworzyć wspólne organizacje związkowe
o charakterze międzyzakładowym (dodany art. 17 ust. 2 u.z.z.
z 1982 r.) 14 .
Co do kompetencji zakładowej organizacji związkowej, to, jak już
wyżej wskazano, ustawa z 1982 r. uchyliła dekret z 1945 r., likwidując
tym samym rady zakładowe. Jednocześnie jednak kompetencje partycypacyjne
rad nowa ustawa przeniosła na zakładowe organizacje
13 Ustawa z dnia 24 lipca 1985 r. o zmianie ustawy o związkach zawodowych i niektórych
innych ustaw określających uprawnienia związków zawodowych (Dz. U. Nr 35,
poz. 162).
14 Należy dodać, że na podstawie § 3 uchwały Rady Państwa z dnia 12 kwietnia
1983 r. w sprawie zasad i sposobu tworzenia ogólnokrajowych organizacji związkowych,
pracownicy, którzy ze względu na swą małą liczebność nie mogli utworzyć organizacji
związkowych w zakładach pracy, w celu realizacji swego prawa zrzeszania się w związki
zawodowe mogli tworzyć ogólnokrajowe organizacje związkowe w danej gałęzi pracy,
w danym rodzaju zatrudnienia lub zawodzie. Prawo to przysługiwało także pracownikom
zatrudnionym w stowarzyszeniach wyższej użyteczności, organizacjach politycznych
i społecznych, bez względu na liczbę zatrudnionych. Przepisy nie określały sposobu reprezentacji
tych pracowników wobec pracodawców.
32