Staða og þróun jafnréttismála - Háskóli Íslands

KLÁM INNAN HÁSKÓLA ÍSLANDS
Eitt af þeim verkefnum sem upp komu á tímabilinu hjá jafnréttisfulltrúa og öðrum sem starfa að
jafnréttismálum var að sporna við klámi innan háskólans. Á tímabilinu komu upp nokkur mál um
klámtengdar tilvísanir meðal nemenda skólans, til að mynda var afar gróf klámvísa sungin í rútu í
nemendaferð á vegum nemendafélags í skólanum, klámfengnar tilvísanir voru í nemendablaði og í
meistararitgerð Hrafnhildar Snæfríðar- og Gunnarsdóttur frá janúar 2011 komu fram ábendingar um
að í ákveðnum deildum skólans væri mjög grófur, klámfenginn húmor við líði meðal nemenda. Einn
viðmælandi lýsti birtingu klámmenningar innan Háskóla Íslands þannig:
Við sjáum þetta í nemendablöðunum, sem sagt blöðum nemenda, við sjáum
þetta þegar nemendur eru að auglýsa opna viðburði […]Til dæmis bara
vísindaferðir eða fyrirlestra, eitthvað á þeirra vegum. Þannig að þau eru alltaf að
leika sér að einhverjum mörkum. Þau eru bara með kynferðislega og smættandi
undirtóna.
Ljóst er að nokkur ágreiningur varð á milli fólks sem starfar að jafnréttismálum innan háskólans og
stjórnenda um það hversu útbreitt vandamálið væri og hvernig ætti að bregðast við því. Þó voru allir
sammála um að slík klámmenning ætti ekki að líðast innan háskólasamfélagsins. Nokkrir stjórnendur
höfðu ekki velt þessu sérstaklega fyrir sér, höfðu heyrt af einstökum dæmum og tóku fram að taka
þyrfti á slíku en ræddu ekki sérstaklega hversu útbreitt þeir teldu vandamálið og hvort eða hvað ætti
að gera til að sporna við því. Þannig sagði einn:
Þetta er náttúrlega eitthvað sem á ekki að líðast. […] Það hefur ekki verið vakin
athygli mín á þessu núna í nokkuð langan tíma.
Annar benti á hann hefði heyrt af tilteknu máli sem tekið var á og sér hefði „brugðið“ við að heyra af
því. Hann bætti við:
Þetta er eitthvað sem þarf að vera vakandi fyrir og kannski mikilvægur þáttur í
þessu almenna jafnréttisstarfi að fólk telji ekki að klám sé bara einhvern veginn
bara eðlilegur þáttur í menningunni.
Aðrir stjórnendur töldu að þau tilvik sem höfðu borist þeim til eyrna væru einangruð atvik og
„subbuskapur“ sem að sjálfsögðu ætti ekki að líðast. Áhugavert var að fjórir ólíkir stjórnendur töluðu
allir um einangrað tilvik en voru þó allir að vísa í ólík tilvik í fjórum ólíkum deildum. Að auki voru
55