100Opis przedmiotu (sylabusu) na rok akademicki 2009/2010Wydział: <strong>Matematyczno</strong>-<strong>Fizyczny</strong>Jednostka organizacyjna US: Instytut FizykiKierunek / Specjalność: Fizyka / Fizyka i zastosowania komputerówRodzaj studiów: stacjonarne I stopniaKOD Przedmiotu: Nazwa przedmiotu: Wybrane zagadnienia fizyki ciała stałegoTrybstudiówRok Semestr Rodzaj zajęć:LiczbagodzinPunktyECTS:TypprzedmiotuJęzykwykładowystacjonarne IV 8 wykład 30 5 obowiązkowy polskikonwersatoria 30niestacjonarneProwadzący przedmiot: dr hab. Mykola KorynevskyyWymagania wstępne: znajomość fizyki ogólnej i kwantowej, podstaw fizyki ciała stałego, znajomośćpodstaw analizy matematycznej (pochodne, całki, równania różniczkowe, ciągi, przestrzenie wektorowe)Cele przedmiotu: zrozumienie istoty i osobliwości zjawisk kolektywnych zachodzących w ciałach stałych,zastosowanie formalizmu mechaniki kwantowej do wyliczenia podstawowych charakterystyk kryształówmetalowych, dielektrycznych i półprzewodnikowych, nabycie umiejętności samodzielnego rozwiązywaniaproblemów w teoretycznych badaniach ciał stałych oraz interpretacji otrzymanych wyników.Metody dydaktyczne: klasyczny wykład z kredą przy tablicy z wykorzystaniem współczesnych środków(folie, prezentacja multimedialna) przy dyskusji omawianych wyników, ćwiczenia rachunkowe polegającena rozwiązywaniu zadań i problemów ilustrujących zagadnienia omawiane na wykładzieTreści merytoryczne przedmiotu: Metale, półprzewodniki i dielektryki. Gaz elektronowy. Funkcje rozkładu.Kwantowe statystyki Bose-Einsteina i Fermi-Diraca. Funkcja gęstości stanów dla układów elektronowych.Rozkład elektronów przewodnictwa w metalach względem energii. Poziom Fermiego. TemperaturaFermiego. Teoria pasm energetycznych w kryształach Rozwiązanie równania Schrodingera dla potencjału"studni" prostokątnej (model Kroniga - Penney'a). Widmo energetyczne elektronów w krysztale. Strefywalencyjna, przewodnictwa i zabroniona. Przewodnictwo własne półprzewodników. Przewodnictwodomieszkowane półprzewodników. Dynamika drgań sieci krystalicznej. Kwantowanie drgań siecikrystalicznej. Fonony. Poziomy energetyczne drgań sieci krystalicznej. Gałęzi akustyczna i optyczna.Osobliwości drgań sieci krystalicznej w trzywymiarowych kryształach. Funkcja gęstości stanów. TeorieEinsteina i Debye'a ciepła właściwego ciał stałych. Ciepło właściwe przy niskich temperaturach. PrawoDebye'a T 3. Ciepło właściwe przy wysokich temperaturach. Prawo Dulonga i Petita. Zjawiska kolektywne wciałach stałych. Kwantowe modele Heisenberga i Isinga. Teoria ferromagnetyzmu ciał stałych w modeluIsinga. Przybliżenie pola samouzgodnionego. Wielkości fizyczne w otoczeniu punktu przejścia fazowego.Zjawisko ferroelektryczne.Forma i warunki zaliczenia: egzamin składający się z części pisemnej i ustnej, zaliczenie ćwiczeń na ocenęna podstawie dwóch kolokwiów pisemnychLiteratura podstawowa:C. Kittel. Wstęp do fizyki ciała stałego. PWN, Warszawa, 1998.W. Harrrison. Teoria ciała stałego. PWN, Warszawa, 1976.N. Ashkroft, N. Mermin. Fizyka ciała stałego. PWN, Warszawa, 1986.J. Garbarczyk. Wstęp do fizyki ciała stałego. Ofic. Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 2000.G. Wannier. Podstawy fizyki ciała stałego. PWN, Warszawa, 1962.Literatura uzupełniająca:H. Ibach, H. Luth. Fizyka ciała stałego. PWN, Warszawa, 1996.R. Stepniewski Fizyka ciała stałego 2004/2005 (wersja elektroniczna).
101Opis przedmiotu (sylabusu) na rok akademicki 2009/2010Wydział: <strong>Matematyczno</strong>-<strong>Fizyczny</strong>Jednostka organizacyjna US: Instytut FizykiKierunek / Specjalność: Fizyka / Fizyka i zastosowania komputerów.Rodzaj studiów: jednolite studia magisterskieKOD Przedmiotu: Nazwa przedmiotu: Teoria przejść fazowych13.2II16.K.PT.8CTrybRok Semestr Rodzaj zajęć:Liczba Punkty Typstudiówgodzin ECTS: przedmiotustacjonarne IV 8 wykład 45 5 Ograniczonegokonwersatoria 15wyboruJęzykwykładowypolskiniestacjonarneProwadzący przedmiot: dr hab. Mykola KorynevskyyWymagania wstępne: znajomość fizyki ogólnej i teoretycznej, znajomość podstaw analizy matematycznej (pochodne,całki, równania różniczkowe, ciągi, rachunek macierzowy)Cele przedmiotu: zapoznanie się z podstawami współczesnej teorii przejść fazowych, opracowanie efektywnychmetod wyliczania funkcji termodynamicznych i nabycie umiejętności samodzielnego rozwiązywania zagadnieńzachodzących przy ferromagnetycznych i ferroelektrycznych przejściach fazowych oraz interpretacji otrzymanychwyników.Metody dydaktyczne: klasyczny wykład z kredą przy tablicy z wykorzystaniem współczesnych środków (folie,prezentacja multimedialna) przy dyskusji omawianych wyników, ćwiczenia rachunkowe polegające na rozwiązywaniuzadań i problemów ilustrujących zagadnienia omawiane na wykładzieTreści merytoryczne przedmiotu: Klasyfikacja przejść fazowych. Podejścia termodynamiczne i statystyczne. Pojęciefazy. Warunki równowagi faz. Prawo faz Gibbsa. Wzór Clapeirona - Klausiusa. Przejścia fazowe pierwszego rodzaju.Punkt krytyczny. Wzór Van-der-Waalsa. Prawo odpowiednich stanów. Przejścia fazowe drugiego rodzaju.. Układrównań typu Clapeirona - Klausiusa. Zmiana symetrii przy przejściach fazowych drugiego rodzaju. Parametruporządkowania. Rozwinięcie Landau'a dla potencjału termodynamicznego. Równanie stanu. Obliczeniepodstawowych funkcji termodynamicznych. Wpływ pola zewnętrznego na przejście fazowe drugiego rodzaju. Polasłabe i silne. Równanie stanu. Fluktuacje parametru uporządkowania. Średnia kwadratowa fluktuacja. Obszarfluktuacji. Funkcja korelacyjna "fluktuacja - fluktuacja". Promień korelacji. Warunek Ginzburga - Landau'a. Dwa typykrytycznych wykładników. Tożsamości dla krytycznych wykładników. Ogólna postać równania dla parametruuporządkowania w otoczeniu punktu przejścia fazowego drugiego rodzaju. Charakterystyczne odległości w układachpobliżu punktu T c . Hipoteza Kadanoff'a. Skalowanie długości, temperatury, pola i parametru uporządkowania.Zastosowanie fizyki statystycznej do obliczenia wielkości termodynamicznych. Suma statystyczna. Ścisłe rozwiązaniedla modelu Isinga (układ jednowymiarowy). Funkcje termodynamiczne. Podstawowe modele fizyki ferromagnetyzmu:model Heisenberga, model Isinga. Całka wymienna oddziaływań pomiędzy spinami. Teoria pola samouzgodnionego(pola molekularnego). Spontaniczne uporządkowanie. Obliczenie funkcji termodynamicznych (namagnesowanie,podatność magnetyczna, pojemność cieplna). Teoria ferroelektrycznych przejść fazowych typu porządek - nieporządek.Hamiltonian de-Genne'sa. Diagonalizacja. Energia swobodna. Uwzględnienie oddziaływań o krótkim zasięgu wferroelektrykach. Teoria klastrów. Modele Slatera i Blinca.Forma i warunki zaliczenia: egzamin składający się z części pisemnej i ustnej, zaliczenie ćwiczeń na ocenę napodstawie dwóch kolokwiów pisemnychLiteratura podstawowa:L.D. Landau, E.M. Lifshyc. Fizyka statystyczna. PWN, Warszawa, 1959.J. S. Smart. Effective field theories of magnetism. Philadelphia-London, W.B. Saunders com., 1966.S. Ma. Modern theory of critical phenomena. Reading, Massachusetts, Benjamin, 1976.I.R. Yukhnovskii. Phase transitions of the second order: Collective variables method. Singapore, World Scientific,1987.R. Gonczarek. Teoria przejść fazowych. Oficyna Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2004.J. Klamut, K. Kurczewski, J. Sznajd. Wstęp do fizyki przejść fazowych, PAN, Wrocław, 1997.Literatura uzupełniająca:V. G. Vaks. Introduction to the microscopic theory of ferroelectrics. Nauka, Moskow, 1973.J. Zinn-Justin. Quantum field theory and critical phenomena. Oxford University Press, Oxford, 1996.