Kościół na Górnym ŚlÄ sku w pierwszej połowie XVII wieku

224. KS. FRANCISZEK MAROŃ (18)jakiś Bartłomiej z Czeladzi, pełniący obowiązki komendarza. Przy wizytacjiw 1619 r. zaznaczono, że jeszcze brakowało księdza prawidłowoustanowionego. Zastępował go w ostatnim czasie jakiś ks. SebastianKrencz, który nawet nie posiadał jurysdykcji. Trudności w obsadziewynikły z tego, że z dwóch dziedziców Zygmunt zaprezentować chciałodpowiedniego kapłana, natomiast Jerzy był skłonny odstąpić kościółinnowiercom, ale w międzyczasie zmarł. Nie pamiętał o tym, że w księgachgrodu pszczyńskiego od 1597 r. znajdował się dokument, w którymwyraźnie zadecydowano, że w wypadku wystąpienia jakiegoś innowiercyw gronie dziedziców Bibersteinów plenipotencje patrona kościoła bojszowskiegoprzechodziły automatycznie na następnego dziedzica. Z wizytacjiw 1665 r. dowiadujemy się jeszcze, że dawniej Bojszowy przydzielonebyły do kościoła w Bieruniu, ale w chwili zmiany jego wyznaniaBojszowy się usamodzielniły. W 1665 r. zgodnie z prawem ustanowionymproboszczem był Jan Paszczykowski. Natomiast znikła szkołai nawet nie było wiadomo, gdzie kiedyś stała.Brzeźce z drewnianym kościołem parafialnym pod wezwaniem DuchaŚwiętego były pod patronatem pana na Pszczynie i w 1598 r. oczywiścieinnowiercze. To samo stwierdziła wizytacja z 1619 r. Natomiast w 1665 r.sprostowano tytuł kościoła na św. Apostołów Filipa i Jakuba. Proboszczembył wtedy ks. Stanisław Dąbrowski, pierwszy prawnie ustanowionyproboszcz po innowiercy, Janie Lasiciusu. Wobec tego nie dziwi nasostatnie zdanie wizytatora w 1665 r. r że ,,w tej parafii jest zaledwieczterdziestu katolików, innowierców natomiast więcej niż tysiąc".Kościół w Chełmie według twierdzenia wizytatora z 1598 r. był wybudowanyw założeniu jako parafialny, ale bez erekcji i fundacji. Natomiastbył konsekrowany pod wezwaniem św. Trójcy. Posiadał całkowitewyposażenie, lecz pozbawiony był beneficjum. Dlatego urzędowaliw nim księża-przybłędy, przeważnie apostaci, których koloniści utrzymywaliw bardzo pomysłowy sposób. Mianowicie każdy kolonista oddzieliłkawał swego pola na wyłączne utrzymanie księdza. Do tego dodalijeszcze pewną miarkę zboża, którą odstawiać mieli właściwie Lędzinomjako macierzystej parafii. Poza tym były tam jeszcze łąka orazdomki dla kapłana i rektora szkolnego. Początki kościoła datowały sięz czasów ks. biskupa Andrzeja Zebrzydowskiego (1551—1560). Podobnorównież Imielin partycypował w zasilaniu parafii chełmskiej zamiastodstawiać swą powinność parafii w Lędzinach. Oprócz Imielina wizytatorpolecał jeszcze dołączenie do Chełmu wiosek Kopciowice, Biasowicei Zabrze, gdyż rzeki Wisła i Soła utrudniały im dostęp do macierzystegokościoła. W 1611 r. zawitał wizytator do Chełmu w trakcie odwiedzaniakościołów w granicach dekanatu bytomskiego. Widocznie niebyły jeszcze uporządkowane i uzgodnione formalności w związkuz erekcją parafii. Z wizytacji w 1619 r. dowiadujemy się, że kościół byłkonsekrowany w 1551 r., a jego kolatorem był biskup krakowski. Parafianie miała proboszcza, a komendariuszem z polecenia biskupa był BłażejWolbromski. W 1665 r. już było wszystko ustalone. Kościół miałwreszcie swego stałego rektora w osobie Wojciecha Synowcowicza. Jedynienie był jeszcze wydzielony. Parafia nie miała żadnych innowierców.Ćwiklice w r. 1598 posiadały drewniany kościół parafialny pod we-