Kościół na Górnym ŚlÄ sku w pierwszej połowie XVII wieku

224 . KS. FRANCISZEK MAROŃ (40)wierców było jeszcze około 13. Proboszcz, ks. Jan Izydor Janus, gorliwiei roztropnie wykonywał swoje obowiązki duszpasterskie.Ostatnią według alfabetu placówką duszpasterską w Cieszyńskiemw obrębie granic biskupstwa katowickiego były Zebrzydowice, wymienionepo raz pierwszy dopiero przy wizytacji w 1679 r. Świątynia, wystawionaprzed 63 laty przez szlachcica Prokopa, innowiercę, była źlewykonana i dlatego nie została uznana przez władze kościelne ani poświęcona,chociaż według tradycji była pod wezwaniem MB Wniebowziętej.Dachem nakryty był właściwie tylko mały chór, czyli prezbiterium.Główna nawa nie miała dachu. Dziedzic wsi był również kolatoremkościoła. W czasie wizytacji nie było szkoły, która przedtem istniała.W Marklowicach stał filialny dom Boży, wystawiony z drewna,ku czci św. Mikołaja. Ojcami kościoła byli dwaj innowiercy, którzy mieliklucze od kościoła i skarbonki. Proboszczem w parafii był ks. SzymonRosini, człowiek leciwy, nie nadający się do dalszego spełniania obowiązkówduszpasterskich. W dodatku zlecił mu wizytator tyle koniecznychoraz pilnych spraw, że według wszelkich przewidywań nie potrafiłim podołać i był zmuszony do ustąpienia.Na parafiach w Cieszyńskiem nie wyczerpał się jeszcze wykaz parafiiw granicach obecnej diecezji katowickiej. Ks. Klaybor jako wizytatorw r. 1679, pochodzący z obszaru cieszyńskiego, widocznie nie chciałsię zapuszczać w dalsze tereny, jak np. w nieznaną mu całą północ Opolszczyzny.Toteż np. parafie wokół Lublińca spotykamy w protokołachwizytacyjnych dopiero w r. 1687, spisanych przez ks. archidiakona opolskiego,Marcina Teofila Stephetiusa przy kolegiacie św. Krzyża w Opolu38 . W szczególności chodziło o parafie Lubecko, Lubliniec, Pawonkóworaz Sadów wraz z licznymi pomocniczymi stacjami duszpasterskimi.Lubecko miało murowaną świątynię parafialną pod wezwaniem NarodzeniaNMP. Wspomniana placówka dotychczas nie miała żadnych kłopotówz innowiercami. Wszyscy parafianie byli katolikami. Jedynie niektórzyszlachcice byli luteranami, a rodzina Czamerów zaliczała się dokalwinistów. Patronat przywłaszczył sobie katolik, Piotr Jarosław Celariz Lublińca. Filialnymi świątyniami były Łagiewniki Wielkie ze starądrewnianą budowlą sakralną pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela orazLisów — przy tamtejszej kuźni. Całkowicie drewniany kościół spalił siędwa lata przed wizytacją, ale został już odbudowany pod dotychczasowymwezwaniem św. Wawrzyńca. Proboszczem był ks. Szymon IgnacyCubatius, rodem z Olesna, lat 73, wyświęcony w r. 1651 w katedrze wrocławskiej,w Lubecku ustanowiony w 1655 r. Kapelanem był ks. JoachimSeget, rodem z Lubecka. Po filozofii studiował przez trzy lata teologięmoralną, miał lat 32, a święcenia otrzymał przed 5 laty we Wrocławiu.Szkoła była odbudowana, w zimie kilku chłopców uczęszczało na naukę.W Lublińcu była murowana świątynia pod wezwaniem św. Mikołaja,swego czasu zajęta przez innowierców. Po obu stronach głównej nawybyły kaplice, po jednej ze chrzcielnicą, a po drugiej dla dziedziców. Nacmentarzu znajdowała się szkoła z dwoma zaniedbanymi pomieszczeniami.W parafii byli katolicy, tylko w mieście mieszkało jeszcze 13ewangelików. Kolatorem był hrabia Piotr Jarosław Celari, katolik. Pozamiastem stał kościół św. Anny, wybudowany na sposób wydzielonych38 J. J u n g n i t z, dz. cyt., 321—342.