Kościół na Górnym ŚlÄ sku w pierwszej połowie XVII wieku

224 . K S . FRANCISZEK MAROŃ (50)synod przywrócił jó do pierwotnego porządku, czyli włączył zarównodo komisariatu, jak archidiakonatu opolskiego. W dalszym ogłoszeniupodano, że synod ze względu na dotkliwy brak duszpasterzy będzie zabiegało przedłużenie czasu wielkanocnego, dotychczas obowiązującegood niedzieli palmowej do niedzieli białej. Inne, znacznie krótsze uchwałydotyczyły kompetencji sądu duchownego, mieszanych małżeństw,z których pochodzące potomstwo -bez względu na płeć należało ochrzcići wychować po katolicku, testamentów księży, mających być spisywanychw dwóch egzemplarzach, z których jeden ma być u ks. dziekana,a drugi przechowywany udanego kapłana, oraz rezygnacji z beneficjum,kierowanej do biskupa, a nie do patrona.W ten sposób zapadły 52 postanowienia, które wymagały nie tylkozatwierdzenia Stolicy Apostolskiej, ale również, a przede wszystkim, cesarza— w tym czasie — Ferdynanda III, na którego biskup W swoichrezolucjach częściej się powoływał. W ogóle przeoczył, czy też zlekceważyłbiskup .w-" owych czasach najistotniejszą okoliczność, aby przedrozpoczęciem synodu oraz w trakcie obrad w najdrobniejszych nawetszczegółach porozumiewać się z cesarskim majestatem. Sprzęgły sięwięc od samego początku dwa potężne i wrogo do polskiego biskupa nastawioneczynniki: cesarz oraz kapituła wrocławska. Cesarz uprzedzonyi ostrzeżony przez wrocławskich kanoników wyznaczył obserwatorów,którzy ignorowani przez biskupa śledzili z uwagą przebieg poszczególnychsesji synodalnych i odpowiednio zorientowani przez kanonikówdonosili swemu panu, iż niektóre uchwały synodalne narażałynawet na szwank kilka punktów pokoju westfalskiego. Poza tym synodnarzucił diecezji wszystkie dekrety Soboru Trydenckiego, z których niektóre,nie odpowiadały cesarzowi, jak np. bullę Coena Domini i liczneinne papieskie zarządzenia, ignorowane przez cesarza-papistę. Synodpowoływał się również czasem na zarządzenia prowincji gnieźnieńskiej,której kapituła przecież publicznie się zaparła, zachęcona do tego przezkróla Zygmunta.Odpowiednio uprzedzony cecarz zażądał teraz od biskupa, aby przedłożyłmu statuty przed ich publikacją do zatwierdzenia, jak tego wymagałoprawo dotyczące królewskiej zgody na wszystkie publikacje.Cesarz bawił wtedy w Ratysbonie i tam skierował biskup swego sekretarzasynodalnego, Mateusza Jagodowicza, doktora praw i protonotariuszaapostolskiego. Przede wszystkim zasiadał on jako kanonik w kapitulepłockiej. Cesarz całość dokumentacji synodalnej przekazał swymdoradcom oraz kapitule wrocławskiej. Uprzedził nawet swego przedstawicielaprzy Stolicy Apostolskiej na wypadek, gdyby biskup Karol Ferdynandzaprotestował przeciwko takiemu zarządzeniu. Śmierć biskupaw 1655 r. przerwała wszelkie dalsze zabiegi o uprawomocnienie synodu.Mimo to zrealizowano niektóre uchwały, jak np. szpital dla chorych kapłanów.Nareszcie doczekały się nawet publikacji, ale już tylko pamiątkowej.Jako pierwszy odnalazł je i wydał drukiem po dwustu latach kanonikwrocławski, M. de Montbach 48 . Drugiej publikacji dokonałdr J. Sawicki we wspomnianym już dziele monograficznym. Wszystko48 Statuta synodalia dioecesana sanctae ecclesiae Wratislaviensis, edidit M. de MontbachWratislaviąe, A.D. 1855, VI+347. Tamże na ss. 228—297 po raz pierwszy ogłoszonodrukiem dokumenty synodu biskupa Karola Ferdynanda.