Kościół na Górnym ŚlÄ sku w pierwszej połowie XVII wieku

224 .KS . FRANCISZEK MAROŃ (36)go przy kościele parafialnym w Bielsku, a klucze świątyni były w rękachświeckiego włodarza. Dostępny był tylko zbór św. Trójcy, któryjednak był poza kompetencją wizytatora katolickiego. W kwietniu1654 r. tzw. Komisja Religijna wykonała zlecone jej przez cesarza zadaniei pozamykała wszystkie jeszcze czynne zbpry. Odebrała m. i. kluczebielskiego kościoła parafialnego i kościołów w Starym Bielsku, Jaworzu,Jasienicy, Kamienicy, Międzyrzeczu i Rudzicy. Ale zbór św. Trójcypozostał nadal otwarty. Dopiero w 1660 r. Komisja Religijna stawiłasię. ponownie w Bielsku i uporządkowała sprawy tego zboru. Nastąpiłaco prawda formalna tradycja całego obiektu na ręce Komisji Religijnej,ale zarazem zapewniono miastu dalsze korzystanie z budynku sakralnegoi otaczającego go cmentarza przy pogrzebach w asyście dogodnegopastora. Przy następnej wizytacji w 1679 r. kościół już wrócił do katolików.Wśród ówczesnych przyborów liturgicznych szczególny zachwytks. wizytatora wywołał bardzo drogocenny ornat. Był to prawdopodobniedar jednej z dawniejszych księżnych zjednoczonego jeszcze ŚląskaCieszyńskiego pozostającego pod władzą jednego księcia. Kościół św.Trójcy nie posiadał po bezpośrednim przejęciu przez katolików żadnegoosobnego inwentarza. Przy szpitalu, w którym znajdowali się samiakatolicy, była kaplica św. Krzyża.W Starym Bielsku stał kiedyś samodzielny kościół parafialny, w czasiereformacji przyłączony do miasta. Dziekanem i proboszczem zjednoczonejparafii w Bielsku był Krzysztofor Burian. Swymi kazaniami wywoływałśmiech, bo nie znał języka niemieckiego. Poza tym był opieszałympasterzem, gdyż wpuszczał do swojej owczarni obcych pasterzy.Cieszyn miał wtedy jeszcze swój właściwy kościół parafialny murowanypod wezwaniem św. Marii Magdaleny. W Ogrodzonej był kościółparafialny, uważany przez ks. dziekana za filię, w której nigdy nie odprawiałjakiegokolwiek nabożeństwa z wyjątkiem pogrzebów. Tak samojuż od dawna traktowało się jako filie Zamarsk, Pogwizdów, Kisielów,Łąki, pozostające jeszcze pod zarządem innowierczym. Poza miastemznajdowała się nowo zbudowana świątyńka, masywna, wybielona. Przyszpitalu była również kaplica. Dziekanem i proboszczem był ks. Jan Nikłowicz z Nidka w diecezji krakowskiej, wyświęcony w 1606 r. Ustanowionyzostał za prezentą księżnej. Z powodu utraty pamięci proboszczatylko wikary podać potrafił dalsze szczegóły. W 1679 r. był w wieżykościelnej zegar. Patronem był. cesarz, zastąpiony przez Komorę Cieszyńską.We wsi Ogrodzona był murowany kościół filialny, uznany jakopodrzędny. Również Łąka miała drewniany filialny kościół pod wezwaniemśw. Barbary. W Kisielowie i Pogwizdowie były kaplice wybudowaneprawdopodobnie przez innowierców. Poza tym były jeszcze dwiemasywne kaplice poza miastem, mianowicie św. Trójcy i św. Krzyża.Wizytację przeprowadzał wtedy ks. Aleksander Klaybor, protonotariuszapostolski, kanonik raciborski i dziekan cieszyński.Następna stacja wizytacyjna była w Czechowicach, gdzie stał obszernydrewniany kościół ku czci św. Katarzyny. Proboszczem byłks. Tomasz Andreides, w Nysie w 1636 r. wyświęcony na kapłana. Ludnośćbyła wyłącznie katolicka. Kolatorem był w 1679 r. baron Jan Fryderykde Kottulin, proboszczem — ks. Paweł Józef Vitulani, staruszekale jeszcze dbający o kościół i parafię.