ciekawe realizacjeWarstwa ścieralna SMA 0/12,8 mmWarstwa wiążąca z betonu asfaltowego 0/20 mm o zwiększonej odporności na odkształcenia plastycznePodbudowa z betonu asfaltowego 0/25 mmPodbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie 0/31,5 mmGrunt stabilizowany cementem Rm = 2,5 MPaWarstwa odsączająca – pospółkaWarstwa technologiczna – grunt stabilizowany cementem Rm = 2,5 MPaTab. | Przekrój typowy S74 cm9 cm18 cm20 cm15 cm20 cm10 cmpominięcia była także przebudowa sieciprzezbrojeniowych, które przed przystąpieniemdo prac stanowiły liczne kolizjez projektowaną siecią drogową i obiektamiinżynierskimi, przebudowano ponad 16km linii energetycznych (kablowych i napowietrznych),ponad 20 km linii telekomunikacyjnychoraz kabli światłowodowych,ponad 15 km sieci gazowej (średniego i niskiegociśnienia), 3 km rowów melioracyjnychoraz kilometr sieci wodociągowych.Odwodnienie „siódemki” wykonanozarówno w systemie powierzchniowym,który stanowią rowy przydrożne, zbiornikiretencyjne i odparowujące oraz ścieki skarpowei przykrawędziowe, jak i wgłębnym(częściowo) – studzienki ściekowe zbierającewodę z wiaduktów i mostów orazdrenaż pod pasem dzielącym i na krawędzikorony drogi w obszarach, gdzie drogabiegnie w wykopie. W miejscach, gdzie koniecznebyło przeprowadzenie wody poddrogą ekspresową, wykonano przepustyramowe żelbetowe oraz z blachy falistej.Ekspresówka została wyposażona takżew urządzenia zbierające i podczyszczającewody opadowe oraz liczne urządzeniabezpieczeństwa ruchu, zamontowanom.in. 73 km stalowych barier ochronnych,12,6 km ogrodzenia, 5,1 tys.sztuk osłon przeciwolśnieniowych,12 sztuk osłon energochłonnych nawszystkich rozgałęzieniach drogi, tj. wszystkichzjazdach na łącznice, drogi zbierającorozprowadzające oraz do MOP-ów. Osłonywykonane zostały jako wielosegmentowepoduszki zderzeniowe z tworzyw syntetycznych,zbrojonych włóknem szklanym,w postaci zestawu komór powietrznych.Zdolność pochłaniania energii wynosi750 kJ na moduł. Zasada działania ta-Fot. 1 | Montaż belek – wiadukt WD12kiej poduszki polega na przejęciu energiiuderzenia od pojazdu, obniżeniu opóźnieńdziałających na kierowcę i pasażerów dogranicy zapewniającej im w pierwszej kolejnościprzeżycie, a następnie jak najmniejszeobrażenia. Niejednokrotnie zastosowanietakich elementów bezpieczeństwa możeoznaczać wystąpienie tylko kolizji drogo-70INŻYNIER BUDOWNICTWA
ciekawe realizacjeFot. 2 | Widok z wiaduktu WD-2 w kierunku Grójca – ruch dwoma jezdniami; grudzień 2009 r.wej, a nie wypadku drogowego z ofiarami. dźwięku DLα ≥ 10 dB.Jako podstawowe zalety tego typu osłon Ekrany pochłaniające wykonanoenergochłonnych należy wymienić, oczywiścieoprócz wysokiej skuteczności ograniczaniaskutków wypadków i kolizji drogowych,także krótki czas montażu i naprawyuszkodzonych elementów, pełną integralnośćpo najechaniu przez pojazd (wszystkieelementy pozostają spójne), wysoką odpornośćna działanie czynników atmosferycznych,a także estetyczny wygląd.Nie zapomniano o okolicznych mieszkańcach,w celu zmniejszenia uciążliwościhałasu pochodzącego od ruchu pojazdówzabudowano także 9,7 km ekranówakustycznych. Na całym odcinku sąto ekrany wysokości 4 m odbijającelub pochłaniające. Elementy wypełnieniaosadzono na słupach stalowych HEB160o typowym rozstawie 4 m (w kilkunastuprzypadkach rozstaw musiał zostać zmieniony),zabezpieczonych powłoką antykorozyjnąw formie zielonej ściany (gr. 138 mm)wypełnionej wełną mineralną. Natomiastpanele odbijające to panele aluminiowegr. 125 mm. Zarówno jedna, jak i drugaforma są łatwe i szybkie w montażu. Zielonaściana zabudowywana była w większościz elementów – modułów 4 m x 2 m(plus kilkanaście elementów nietypowych)z wykorzystaniem dźwigu, natomiastpanele aluminiowe ze względu na swójmały ciężar (wysokość 0,5 m) zabudowywanebyły przez pracowników bez użyciaspecjalistycznego sprzętu, w systemiezamków „pióro–wpust”. To sprawia, żeewentualna konieczność wymiany uszkodzonychelementów w przyszłości niebędzie stanowiła trudności. Zamontowanotakże 11 wyjść awaryjnych, specjalnieoznaczonych.Prace rozpoczęto w listopadzie 2007 r.o grubości 240 μm (cynkowanie Głównym założeniem Wykonawcy,oraz zestaw malarski). Słupy mocowanesą na palach ϕ 800 mm o długości 3 m,6 m lub 8 m wykonanych z betonu klasyB30. Pod wypełnieniem zamontowanotakże cokół w postaci żelbetowej płytyprefabrykowanej. Projektant założył ustawienieekranów o minimalnej izolacyjnościakustycznej Rw min. 30 dB oraz minimalnymwskaźniku oceny pochłanianiaoczywiście oprócz terminowej i jakościowejrealizacji, było prowadzenierobót w sposób jak najmniej utrudniającycodzienne funkcjonowanieużytkownikom drogi, dlatego teżwszystkie większe utrudnienia w ruchuczy nawet wstrzymywanie ruchu, którychnie da się na takiej budowie uniknąć(montaż elementów konstrukcyjnychobiektów mostowych, demontaższalunków itp.), były przeprowadzanew porach nocnych.Projekt przewidywał budowę nowej„siódemki” po śladzie starej (adaptacjastarej jezdni po jej wzmocnieniu najezdnię wschodnią ekspresówki), dlategoteż Wykonawca rozpoczął swoje praceod budowy nowej nitki po zachodniejstronie od starej funkcjonującej drogi.Równolegle rozpoczęto także robotymostowe, przezbrojeniowe oraz wykonywaniedróg serwisowych i lokalnychtakże po stronie zachodniej. Po roku, tj.w grudniu 2008 r., zostały zrealizowanekamienie milowe – cele cząstkowe, związanez udostępnieniem jezdni zachodniejdla ruchu drogowego (po warstwie wiążącej)oraz montażem wszystkich konstrukcjinośnych (stalowych dźwigarówblachownicowych lub belek prefabrykowanychstrunobetonowych typu „T”)na obiektach inżynierskich. Pod koniecgrudnia po dopuszczeniu trzech obiektówmostowych do tymczasowego użytkowaniazostał przełożony ruch na całym18-kilometrowym odcinku na jezdnięzachodnią, co jednocześnie oznaczałoudostępnienie starej nitki dla realizacjirobót. W 2009 r. Wykonawca przystąpiłdo prac na jezdni wschodniej (nie tylkozwiązanych z frezowaniem i nakładamibitumicznymi, ale w części z budowąpełnej konstrukcji, łącznie z wymianamigruntu na odcinku ok. 1,5 km). Późnąjesienią na przełomie października i listopadaroboty zasadnicze zostały zakończone,a w połowie grudnia (trwająceprocedury odbiorowe) puszczonoruch dwoma nitkami z wykorzystaniemwszystkich obiektów inżynierskich.Realizowany odcinek przebiegał przezteren płaski, równinny o maksymalnychprzewyższeniach na trasie nie większychniż 12 m. Odcinek nie kolidował takżew żaden sposób z terenami prawniechronionymi, jak parki krajobrazowe czyrezerwaty, to powodowało w praktycebrak oddziaływania stowarzyszeń ekolo-luty 10 [70]71