technologiewylanego do wcześniej przygotowanejformy. Nieco droższym, lecz wygodniejszymrozwiązaniem jest zakup gotowychprefabrykatów betonowych i ustawienieich pomiędzy słupkami na wyrównanymgruncie. Gotowe prefabrykaty występująnajczęściej w postaci belek o przekrojudwuteowym wysokości około 50 cm.Prefabrykowane podmurówki betonowemogą być barwione lub imitować kamieńnaturalny.Obecnie bardzo popularne jest ogrodzeniez paneli stalowych lub aluminiowych.Panele są gotowymi elementamiogrodzeniowymi wykonanymi z pionowoułożonych płaskowników lub prętów połączonychpoziomymi wzmocnieniami.Od góry pręty mogą być zakończone elementamidekoracyjnymi. Panele mocujesię do ustawionych wcześniej słupków.Panele i słupki mogą być wykonane z tegosamego materiału i w tym samym stylu,sprzedawane są wówczas w kompletach.Innym rozwiązaniem jest zamocowaniepaneli do prefabrykowanych słupków betonowych.Bardzo elegancko wyglądają przęsła kuteręcznie ze stali lub żeliwa, często bogatozdobione. Jest to jednak rozwiązanie dośćdrogie.Efektownym rozwiązaniem jest niski murekogrodzeniowy wykonany z kamienipolnych lub otoczaków, połączonychzaprawą cementową i uzupełnionyprzęsłami z drewnianych sztachet rozpiętychpomiędzy wymurowanymi z kamienisłupkami. Podmurówki i słupki możnatakże wykonać z cegły klinkierowej lubsilikatowej, przy czym cegły silikatowenależy dodatkowo zaimpregnować środkiemhydrofobowym ze względu na ichdużą nasiąkliwość.Do wykonania słupków i podmurówkimożna również wykorzystać betonowekształtki zw. puzlami, które swym wyglądemimitują bloki piaskowca. Kształtkiłączy się ze sobą bez użycia zaprawyza pomocą odpowiednio wyprofilowanychzamków. Tworzą one formę, którązalewa się betonem i w efekcie powstajekonstrukcja stabilna, trwała i estetyczna.Słupki tworzone za pomocą kształtek należydodatkowo zbroić w narożach prętamizbrojeniowymi. Zarówno słupki, jaki murki wykonane z kształtek zwieńcza sięspecjalnymi elementami systemowymi.Przestrzeń pomiędzy słupkami można wypełnićprzęsłami stalowymi lub drewnianymisztachetami.Ogrodzenie można wykonać równieżz prefabrykowanych paneli betonowych,wsuwanych w pionowe bruzdyw słupkach. Panele mogą być pełne, półpełnelub ażurowe i mogą posiadać różnorodnąkolorystykę. W handlu spotykasię panele betonowe o wysokości od 50do 300 cm i długości od 200 do 260 cm.Znacznie lżejsze są panele wykonanez PVC.Produkowane są w bogatej gamie kolorystycznej.Są mrozoodporne i odpornena oddziaływanie promieniowaniasłonecznego. W handlu są oferowanew zestawach ze słupkami, które częstood wewnątrz są dodatkowo wzmacnianeprofilami stalowymi. Panele z PVC mogąmieć różne rozmiary. Ich długość wahasię od 150 do 230 cm, a wysokość od 80do180 cm. Montaż ogrodzenia jest łatwyi polega na połączeniu paneli ze słupkamiza pomocą metalowych kotew lub przezwsunięcie paneli do rowków wyprofilowanychna obrzeżach słupków.Tradycjonalistom można zaoferowaćogrodzenie z drewnianych sztachetlub paneli. Bogata oferta rynkowa stwarzamożliwość wykonania estetycznychogrodzeń drewnianych. Drewniane panelemają wysokość od 80 do 190 cm,a ich długość waha się od 100 do 180 cm.Górna krawędź paneli drewnianych możebyć ukształtowana płasko lub w formiełuku wypukłego albo wklęsłego.Ogrodzenia buduje się również z połówekbali drewnianych ustawionych pionowojeden przy drugim lub połączonychtak, że tworzą ukośną kratę. Należypamiętać, że płoty drewniane wymagająRys. 4 | Ogrodzenie z kutych przęsełRys. 5 | Wykorzystanie w ogrodzeniucegły klinkierowejRys. 6 | Wykonanie słupków i podmurówkiz betonowych kształtekRys. 7 | Ogrodzenie wykorzystujące kształtkii sztachetyRys. 8 | Panele betonowe78INŻYNIER BUDOWNICTWA
technologiesolidnego zabezpieczenia przed działaniemczynników atmosferycznych, szkodnikówi grzybów.Ciekawym rozwiązaniem są ogrodzeniamurowane. Ze względu na duży ciężarwymagają jednak wykonania odpowiedniowytrzymałego fundamentu. Materiał,z którego można wykonać takie ogrodzenie,może być bardzo różnorodny.Popularnym rozwiązaniem są mury z kamienialub cegły. Budowę rozpoczyna sięod wykonania wykopu pod fundamento głębokości 40–100 cm w zależnościod wysokości muru i od rodzaju materiału,jaki zostanie użyty do jego budowy.W wykopie o szerokości około 20 cmumieszcza się 20–30-centymetrową warstwędrenażową z grubego żwiru lubtłucznia. Na tej warstwie tworzy się betonowyfundament. Po stwardnieniu betonumożna rozpocząć budowę muru, rozpoczynającod narożnika. Jeśli będzie to murkamienny, bezpośrednio na fundamencielub na warstwie izolacyjnej powinny byćułożone kamienie największe. Kolejnewarstwy muszą być układane zgodniez zasadami wykonywania murów, to znaczymijankowo na zaprawie cementowej.W podobny sposób wykonuje się murz bloków kamiennych, cegieł, pustakówlub bloczków betonowych. Po wzniesieniumuru i stwardnieniu zaprawy spoinynależy wypełnić mrozoodporną zaprawądo spoinowania.Mur można również wykonać z betonuzbrojonego prętami stalowymi. Murtaki również wymaga fundamentu odpowiedniozagłębionego w ziemi zależnieod wysokości i szerokości ogrodzenia. Postwardnieniu fundamentu wykonuje sięna nim szalunek, który wypełnia się betonem.Beton należy układać warstwamio grubości około 10 cm. Po zastygnięciubetonu szalunek należy usunąć, a murw okresie dojrzewania betonu regularniezwilżać wodą, aby uniknąć spękania betonu.Płaszczyznę tak wykonanego murumożna wykończyć płytkami elewacyjnymilub otynkować.Zasadniczym elementem każdego ogrodzeniasą bramy. Brama powinna tworzyćz ogrodzeniem estetyczną całość.Konstrukcja nośna skrzydła bramy wykonanajest najczęściej w formie ramy zestali lub aluminium. Ramę wypełnia sięprętami lub panelami stalowymi, drewnianymilub z PVC. Krawędź górna skrzydłamoże być prosta lub wyprofilowanałukowo. W skrzydłach bramy montowanesą często rozmaite elementy zdobne.W praktyce spotyka się bramy rozwieranelub przesuwne. Bramy rozwierane składająsię z jednego lub dwóch skrzydeł,otwieranych zazwyczaj do środka posesji.Kąt otwarcia skrzydła może wynosić od90 do180°. Zazwyczaj w bramach rozwieranychstosuje się symetryczny podziałskrzydeł, niekiedy jednak spotyka się bramy,w których występuje podział niesymetryczny.Bramy rozwierane mogą byćotwierane ręcznie lub automatycznie zapomocą siłowników. Jedna część siłownikajest przymocowana do słupka, drugado skrzydła bramy. Można stosowaćsiłowniki hydrauliczne lub elektryczne.Napęd mocuje się zazwyczaj do słupka.Automatyka bramy składa się z programatoraelektronicznego i fotokomórki lublistwy reagującej na nacisk, które zabezpieczająprzed przytrzaśnięciem. Do awaryjnegootwierania bramy na wypadekawarii zasilania lub napędu służą kluczeodłączające napęd.Brama przesuwna składa się zazwyczajz jednego skrzydła, które porusza sięwzdłuż prostego fragmentu ogrodzenia.W przypadku gdy niemożliwe jest zamontowaniebramy jednoskrzydłowej, możnaumieścić obok siebie dwie węższe bramyotwierające się w przeciwne strony. Innymrozwiązaniem są bramy panelowe, złożonez kilku segmentów zachodzących zasiebie podczas otwierania, lecz bramy tespotyka się w handlu bardzo rzadko.Bramy przesuwne mogą być samonośnelub poruszać się po szynie. W bramachsamonośnych mechanizmem jezdnym sąrolki teflonowe, zamontowane u dołuRys. 9 | Panele z PVCRys. 10 | Ogrodzenie drewnianeRys. 11 | Brama rozwierana o konstrukcji nośnejw formie metalowej ramyi u góry słupka prowadzącego. Bramaprzesuwa się po nich, nie dotykając ziemi.Skrzydło bramy jest zawieszone nad progiemwjazdu i nie wymaga dodatkowegopodparcia. Samonośna konstrukcja bramygwarantuje jej płynną i bezawaryjną pracę.Ponieważ brama zawieszona jest nadwjazdem, dlatego wszelkie zanieczyszczenialub śnieg nie utrudniają jej użytkowania,co niestety ma miejsce w bramachszynowych.Bramy szynowe poruszają się po szynie,której długość jest równa podwójnejdługości skrzydła. Mankamentem tegorozwiązania jest konieczność czyszczeniaszyny ze śniegu, lodu i zanieczyszczeń,które mogą spowodować unieruchomieniebramy. W przypadku bram szynowychzaleca się stosować szynę podgrzewanąza pomocą kabla grzewczego, aby uchronićmechanizm jezdny przed zamarznięciemw zimie.Decyzja o wyborze bramy zależy od możliwościtechnicznych, ukształtowanialuty 10 [70]79