Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

(indiki Göytəpə qəsəbəsi - müəl.) öldürülmüşdü) quldur dəstəsinin özbaşınalığıhaqqında ona məlumat vermiş və lənkəranlıları bu ağır vəziyyətdən qurtarmasınıondan xahiş etmişdi. Öz növbəsində Nuru Paşa lənkəranlıların səlahiyyətlinümayəndəsinə bildirmişdi ki, türklər sizə hərtərəfli köməklik göstəcək və adıçəkilən dəstənin bütün özbaşınalığının qarşısı alınacaqdır. Sonda Nuru Paşabildirmişdi: ―müsəlmanlara çatdırın ki, onlar çox da gözləməyəcəklər‖ (150. 59).Skotland - Lidden yazırdı ki, ermənilər Zəngəzurda özlərinin indikiçıxışlarında müvəqqəti olaraq qazandıqları uğurlarına şübhə etməmişlər. Onlarınnizami ordularının əksəriyyəti əvvəllər rus ordusunda xidmət etmişdilər,Azərbaycan ordusu demək olar, hamısı gənc əsgərlərdən ibarət idi. Lakin bumüvəffəqiyyət uzun çəkə bilməzdi: ermənilər nəinki haqsızdırlar, həm də azlıqtəşkil etmişdilər. Bir gün gələcək ki, bütün müsəlmanlar birləşərək bir nəfər kimionları sıxışdıranlara qarşı qalxdığı zaman erməni xalqını heç bir şey xilas edəbilməyəcəkdi (11. v. 9 -10).1918-ci il sentyabrın 17-də, başda F.X.Xoyski olmaqla, Azərbaycanhökuməti Gəncədən Bakıya köçdükdən sonra torpaqlarımızın bir hissəsindəermənilərin özbaşınalığına, dinc azərbaycanlılara qarşı soyqırımı siyasətinə sonqoymuşdu.Beləliklə, 1918-ci ilin bütün dövrü ərzində, Azərbaycan torpaqlarındaermənilərin azərbaycanlılara qarşı apardıqları soyqırımı siyasətinin əsl mahiyyətiarxiv sənədləri və elmi materiallardan istifadə etməklə qeyd olunan faktlarlaaydınlaşmış olur. St.Şaumyan və A.Mikoyan Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti―qurmaq‖ uğrunda mübarizədə Andranikin, Sovet Rusiyasının düşməni elanolunan Biçeraxov, hnçakist və daşnak Hamazasp, Dron və Njdenin fərari və törtöküntüdəstələrindən istifadə etmişlər (134. 104).Sovet hakimiyyəti qurmaq adı altında ermənilər, bolşevik - sovethakimiyyətinin himayəsindən istifadə edərək, gələcəkdə ―Böyük Ermənistan‖dövlətini yaratmaq üçün azərbaycanlılara qarşı öz məkrli siyasətlərini davametdirmişlər. Bu siyasətin nəticəsində, minlərlə dinc azərbaycanlı qətlə yetirilmiş,evləri qarət olunub yandırılmış və öz ata-baba torpaqlarından didərgin salınmışlar.Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindəki tarixi abidələr məhv edilmişdi. Bütün butörədilən cinayətlərə görə ermənilər heç bir məsuliyyət daşımamış və əksinə,RSFSR XKS və Bakı Soveti tərəfindən müdafiə edilmişlər.St.Şaumyanın başçılıq etdiyi Bakı XKS yıxıldıqdan sonra da, öz cinayətkarəməllərini davam etdirən ermənilər, yeni yaranan Sentrokaspi diktaturasınınhimayəsindən istifadə etmişlər.Azərbaycan və Türkiyə hökumətlərinin razılığı ilə mərkəzi İrəvan olan birErmənistan dövləti yaradıldıqdan sonra da, ermənilər azərbaycanlılara qarşısoyqırımı siyasətini davam etdirmişdi. Erməni hökuməti azərbaycanlılara qarşıkütləvi qırğınlarını davam etdirməsində əsas məqsədi, həmin ərazilərdə türksüz99