ZBORNIK RADOVA 10.

O tome svedo~i i deo austrougarskog elaborata koji je ostao sa~uvan dodanas (detaqnije u: Radoj~i}, 1998). A osam stanica sa kojih je merewavr{ila srpska strana su: Gu~evo, Ro`aw, Le{tar, Lipovica, Starica,Rakobarski vis, Deli Jovan i Visoki ^ukar. Treba uo~iti da se podaciobjavqeni u navedenom Mitteilungen-u odnose samo na ona merewa koja suvr{ena kao zajedni~ki rad i ~iji su rezultati, saglasno dogovoru,razmeweni. Me|utim, srpska strana je ostvarila ne{to gu{}u vezu,opa`aju}i sa ~itavog niza svojih ta~aka (du` severne granice) pravce natorweve mnogih austrougarskih crkava, kako onih koje su bile ukqu~ene umre`u I reda (npr. crkva u Pan~evu, na koju su pravci opa`ani sa ta~aka:Vojna opservatorija, Avala i Udovice), tako i na one koje su pripadalemre`ama ni`ih redova. Koordinate ovih ta~aka bile su dostupne, jer ih jeMGI publikovao 1901. i 1902. godine (Die Ergebnisse der Triangulierungen desK.u.K. Militär-Geographischen Institutes, I. und II. Band) pa su ova merewa radikontrole vr{ena i pre i posle 1904. godine (Radoj~i}, 1998).5. Izravnawe mre`eU svom radu Formule i tablice za ra~unawe geografskihkoordinata na sveroidu Klarka (1880. g.), Bo{kovi} je 1907. godinezapisao: “smatramo za du`nost da istaknemo potrebu dvojakogsra~unavawa, geografskih koordinata trigonometriskih ta~aka na{ebar I kl. triangulacije: na sferoidu Klarkovom (1880. g.) kao na novijem padakle i verovatno nau~no ta~nijem, i na sferoidu Beselovom (1841. g.) nakome su i susedne nam triangulacije sra~unate a s kojima i na{i radoviimaju veze.“ No, ideja “dvojakog sra~unavawa“ je ostvarena tek nakon Isvetskog rata, a do tada su kori{}eni rezultati jednog pribli`nogizravnawa, dovoqno ta~nog za potrebe topografskog premera ikartografske radove. Naime, osnovi~ka merewa se nisu mogla korektnoobraditi sve dok osnovice nisu bile obuhva}ene preciznim nivelmanom;prema dinamici nivelmanskih merewa (Radoj~i}, 1998) to je ura|eno teknakon 1909. odnosno 1910. godine, kada ina~e dolazi do zastoja u geodetskimradovima Geografskog odeqewa usled wegovog anga`ovawa u pripremama zabalkanski rat. Tek nakon I svetskog rata mre`a je izravnata u skladu saprvobitnom idejom. Cela mre`a je podeqena na 9 grupa - 4 koje su ~inileosnovi~ke mre`e izravnate po metodi najmawih kvadrata kao slobodne, i 5me|uosnovi~kih pri ~ijem izravnawu su izlazne strane i ugloviosnovi~kih mre`a - kao i koordinate austrougarskih ta~aka - tretiranekao fiksne (date) veli~ine. Rezultati ovog izravnawa nisu u{li uoperativnu upotrebu, jer je u me|uvremenu triangulacija Kraqevine Srbijepro{irena na teritorije Crne Gore, Sanxaka, Kosova, Metohije iMakedonije i zatim kao celina izravnata jednom pribli`nom metodom, tzv.metodom postupnih pribli`avawa (SGU, 1953).204