HAZAR WORLD - SAYI 42 - MAYIS 2016

www.hazarworld.com
Kaçıncı yüzyıla kadar araştırdınız Azerbaycan
halısını?
Biz 12. yüzyıldan 20. yüzyılın ortalarına kadar araştırdık.
Mesela Selçuklular, onlardan sonra Nadir Şah, Nadir
Şah’tan sonra Kaçarlar, böylece Anadolu, Güney
Azerbaycan’dan gelen motifler var. Yani Anadolu halıları
nasıl araştırıldıysa biz de Azerbaycan halılarını öyle
araştırdık. Zaten Anadolu halıları ile Azerbaycan halıları
kardeş. Bir kol orada bir kol burada.
Halılarımız arasında fark var mı?
Mesela Kayseri halısıyla Azerbaycan’da yapılan halının
farkı yok. Bergama halısıyla Kazak halısının da hiç farkı
yok. Kars’ta dokunan halılarla bizim halılarımız arasında
da fark yok. Sadece bizde geometrik nakışlar fazlalıkta.
Neden?
Yazları dağlarda, kışları da sıcak yerlerde yaşayan
kadim Türk insanı Terekemeler göçeri insanlar ve
onların yaptığı halılar daha çok geometrik nakışlarla
bezeli. Mesela Terekemeler dağa atla gittiklerinden
yüklerinin fazla ağır olmaması için daha ziyade kilim
kullanıyorlardı. Onlarda da kilim dokuması daha ön
plandaydı.
Ermenistan da Karabağ halısına sahip çıkıyor.
Bununla ilgili görüşleriniz neler?
Hocavend’de halı dokuyan kadınlar, bazıları hayatta
bazıları değil ve biz bunların hepsini araştırdık. Bu
halılar Hocavend’e ait. Ama ben size bir de örnek
vereyim. Vaktiyle Ermeniler Anadolu’da yaşarken oranın
başka başka bölgelerinde halı dokuyorlarmış. Bunu
kimden öğrenmişler? Türklerden. Karabağ’da da bu işi
yapmışlar. Karabağ, Azerbaycan Türkünün vatanıdır.
Azerbaycan Türkü orada yaşamıştır. Ermeniler de
oraya gidip Azerbaycan kadınlarının halı dokuduğunu
gördükten sonra halı dokumaya başlamışlar. Ama
Azerbaycan kadınının yaptığı ilmekler Türk ilmeğidir.
Türk nakışlarını yapmak için Türk olmak gerekir.
Mesela ben bu konuda uzman olduğum için bir halıyı
Türk mü yapmış yoksa başka millet mi anlayabiliyorum.
Çünkü Ermenilerin yaptığı halıda onlara mahsus renkler
var ve Türkün kendi rengini aksettiremez. Ermeni
kırmızıyı, bizim bildiğimiz ana kırmızıyı yapamaz. Onun
kendi sevdiği kırmızısı var. Yani Azerbaycan halılarının
üzerinde olan renklerin başka bir milletle alakası yok.
Onun üzerindeki nakışlar, renkler hepsi Azerbaycan
Türklerine ait. Bunun hiçbir milletle alakası yok.
Peki niye milletler halıya bu kadar sahip çıkmak
istiyor? Halının ne gibi bir değeri var?
Çünkü onun tarihini benimsemek istiyorlar. Halı
yoluyla ya da adet, anane yoluyla. Ya onun yemeğini
benimsemek istiyor, ya musikisini, ya da halısını. Başka
neyle bu benim diyebilir ki? Binadır yıkılır gider ve bu
bina benimdi diyemezsin. Onun için biz bu yolda çok
çalışıyoruz ki kendi halkımıza, devletimize, bayrağımıza,
kökümüze sahip çıkalım.
HAZAR WORLD
53