CamSepLibr 1 Chromatografia jonowo-wykluczajaca

Mechanizmy retencji
4.2. Efekt ekranowania
Niektóre związki oznaczane metodą chromatografii jonowo-wykluczającej wymywane
są z kolumny wcześniej niż by to wynikało z mechanizmu wykluczania jonowego. Odnosi się
to na przykład do niektórych kwasów (szczawiowego, maleinowego, winowego, fumarowego,
cytrynowego, mlekowego i askorbinowego) przedstawionych na Rys. 4.2. W literaturze [8, 32,
46] tradycyjnie przypisuje się to wykluczaniu sterycznemu. Moim zdaniem podejście to nie
znajduje uzasadnienia w dostępnych danych. Omawiane kwasy są zbyt małe aby mogły być
wykluczane pod wpływem swoich wymiarów. Ponadto na stosowanych w chromatografii
jonowo-wykluczającej wymieniaczach jonowych mamy do czynienia z oddziaływaniami
elektrostatycznymi, elektrostatyczne przyciąganie w przypadku wymiany jonowej i odpychanie
przy wykluczaniu jonowym. Zaliczają się one do oddziaływań dalekiego zasięgu. Jak to zostało
wykazane przez Corradiniego i wsp. [47] hydrofobowa adsorpcja i wykluczanie steryczne
występuje na takim złożu po depresji ładunku w obecności dużego stężenia soli.
Tabela IV-1
Własności i objętości retencji pochodnych etyloaminy
grupa: polarna hydrofobowa polarna hydrofobowa pK b V R [ml]
NH2-CH2-CH2-NH2 etylenodiamina 4,1 5,3
CH3-CH2-NH etyloamina 3,3 7,5
2
dietyloamina CH3-CH2-NH-CH2-CH3
2,9 8,7
Dokładniej efekt ten zostanie przedyskutowany w oparciu o aminy [10, 12, 32, 45].
Rozważmy serię związków z Rys. 4.3: etylenodiaminę, etyloaminę i dietyloaminę. Zgodnie z
danymi przedstawionymi w Tabeli IV-1 ich retencja jest odwrotna niż wynikająca z
mechanizmu wykluczania jonowego. Trudno jest również zauważyć korelację między retencją,
a ich wymiarami. Zmniejszenie retencji etylenodiaminy częściowo wyjaśnia uwzględnienie
38