16.07.2018 Views

qronika+243

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

saqarTvelos qronika<br />

aprili<br />

rac Seexeba sevastopolidan gamosul<br />

sazRvao javSnosnebs, es, ubralod,<br />

fantaziis nayofi gaxldaT.<br />

11 aprilis nomerSi gazeTi<br />

„saqarTvelo” ukve realur informacias<br />

gadmogvcems jariskacebsa<br />

da mosaxleobaSi arsebuli mdgomareobis<br />

Sesaxeb. dabeWdilia vrceli<br />

werili, romlis qveS miTiTebulia<br />

misi avtoris anonimuri<br />

fsevdonimi _ „mgzavri”. rogorc<br />

irkveva, avtori baTumis frontze<br />

Svilis mosaZebnad wasula, romelic<br />

erT-erT saartilerio nawilSi<br />

msaxurobda. am mogzaurobidan<br />

miRebul STabeWdilebas igi Semdeg<br />

ukve mkiTxvels uziarebs.<br />

gazeTi „saqarTvelo” 1918 wlis<br />

11 aprili: „natanebis vagzalze<br />

SevxvdiT or kacs, gurulebs, romlebic<br />

is iyo baTomidan gamoparuliyvnen.<br />

maT gvacnobes, rom baTomi<br />

mtris xelSi iyo. yvela sZraxavda<br />

baTomis damcvel jars, romelic<br />

Tavzardacemuli poziciebs<br />

moSoreboda da cxra gamzadebuli<br />

matarebliT moekurcxlaT Sinisken.<br />

zogs ojaxebi daerbiaT. erTs<br />

jariskacs didi sarkec ki moetacna<br />

da wamoeRo. baTomis daTmobas<br />

RalatiT xsnidnen: zogierTebi vi-<br />

Tom gaxurebul Tofisa da zarbaznis<br />

srolis dros (da ara brZolis<br />

_ radgan aravin moklula da<br />

daWrila), erT viRacas TeTri bairaRi<br />

aefrialebina, sxvas daeyvira:<br />

„amxanagebo, baTomi gayideso,<br />

Cvenc gagvyideso”. da am xmaze yvelani<br />

Tavzardacemulni daSvebulan<br />

CaqvSi da 9 datvirTuli matarebliT<br />

gamoqceulan. ase dar-<br />

Cenila baTomi umcvelod, ris Semdeg<br />

ukve oficialuri depeSiT viciT.<br />

me Cemi Svili veRar vnaxe. mokiTxva<br />

da gamxneveba SeuTvale”.<br />

amis Semdeg avtori ukve im qaoss<br />

aRwers, romelic baTumis dakargvam<br />

gamoiwvia. gzebi savsea<br />

qalaqidan gaxiznuli xalxiT, ukan<br />

daxeuli jariskacebiT. irgvliv<br />

areuloba da ganukiTxaoba sufevda.<br />

saxeldaxelod ikribeba qarTuli<br />

jaris nawilebi samtrediaSi:<br />

„mgzavri auarebeli iyo. baTomis<br />

aRebas ver urigdebodnen. CvenTan<br />

iyvnen baTomis wisqvilis muSebi,<br />

Cinelebi, qarTvelebi, rusebi da<br />

sxvebi. martis 31-s gamoqceulebs<br />

ar sjerodaT baTomis aReba. iyvnen<br />

gamoqceuli jariskacebi, romlebic<br />

provokacias eweodnen: baTomi<br />

gayideso. amaze mTel mgzavrebis<br />

Segnebuli nawili aumxedrdnen<br />

Tavxed gamoqceul jariskacebs.<br />

mTeli Rame movdiodiT. sadgurebze<br />

xangrZlivad Cerdeba matarebeli.<br />

modiodnen mosaSveleblad<br />

jariskacebi. yvelani Tavs moiyridnen<br />

samtrediaSi. iq irazmebian,<br />

pirobas arTmeven, rom daemor-<br />

Cilebian disciplinas. vinc ar<br />

aZlevs pirobas, mas ar Rebuloben.<br />

aqve deezertirebs iaraRs arTmeven<br />

da ise istumreben Sercxvenilebs.<br />

dilis eqvs saaTze wifaSi viyaviT.<br />

iq movida sabargo matarebeli<br />

jariskacebiT savse. zurna-dafis<br />

dakvriT sul qarTvelebi iyvnen<br />

goris, axalqalaqis mazrisa, yvelani<br />

mSvenieri Sesaxedi vaJkacebi<br />

iyvnen, gegonebodaT, mdevebs das-<br />

Wamdnen, sul gamowyobili sufTad<br />

Senaxul jariskacis tansacmelSi<br />

da Tof-iaraR patrandaSebSi, CeqmebSi.<br />

Zalian karg STabeWdilebas<br />

stovebdnen, mikvirda maTi mokazmuloba.<br />

gegoneboda, es aris exla<br />

gamovidnen yazarmebidan darazmulebio.<br />

gamoveTxoveT da davuloceT<br />

gza”.<br />

aprilis am mZime dReebSi gaze-<br />

Ti frontidan mosul ambebs<br />

yoveldRe mokle cnobebis saxiT<br />

awvdis mkiTxvels. am cnobebidan<br />

Cans, Tu rogor ipyrobs osmaluri<br />

jari mTel aWaras da nel-nela gurias<br />

uaxlovdeba. gadmocemulia<br />

qarTveli samxedroebis mier miRweuli<br />

mcire warmatebebic. moTxrobilia<br />

general mazniaSvilis mier<br />

qarTuli armiis mobilizaciisa da<br />

javSnosani matareblis brZolis<br />

ambebic, romelsac valiko goguaZe<br />

xelmZRvanelobda:<br />

„4 aprili. naSuadRevis 3 saaTi.<br />

zRvis piris mimarTuleba. osmal-<br />

Ta mowinave nawilebma daiWires<br />

qobuleTi. Cvenebi mdinare Wolokze<br />

gadmovidnen. Wolokis xidi<br />

Cvens xelSia.<br />

4 aprili. miRebuli cnobebis<br />

Tanaxmad, cixis komendanti generali<br />

gedevaniSvili da pirveli qar-<br />

Tuli diviziis generali arTmeliZe<br />

TavTavianT StabiT osmalebs<br />

tyved wauyvaniaT.<br />

6 aprili. baTomis cixis komendantad<br />

dauniSniaT osmalTa 37-e<br />

diviziis ufrosi yazim-bei, xolo<br />

mis TanaSemwed ximSiaSvilis erTi<br />

SvilTagani.<br />

6 aprili. qarTuli Stabi samtrediidan<br />

depeSiT ityobineba: xalxi<br />

osmalebis Semotevam fexze<br />

daayena. yvela saqarTvelos dasacavad<br />

irazmeba. 2 aTas jariskacamde<br />

moiyara Cems garSemo Tavi. gTxovT<br />

damexmaroT tanisamosiT da<br />

sursaTiT. Tqveni saswrafo daxmareba<br />

SemaZlebinebs erT diviziis<br />

Sedgenas. pirvel diviziis ufrosi<br />

mazniaSvili.<br />

7 aprili. zRvis mimarTulebiT<br />

cvlileba ar momxdara. Cveni jav-<br />

Sniani matarebeli am ori dRis win<br />

Wolokis xidis samxreTiT liandagidan<br />

gadavarda. gza adgilobriv<br />

mcxovreblebs gaufuWebiaT. gu-<br />

Sin matarebeli liandagze Seayenes<br />

da natanebamdis amoiyvanes.<br />

matareblis liandagze Seyenebis<br />

dros Cven muSebs srola autexes.<br />

Cvenma mzveravTa mowinave razmma<br />

amaT sroliT upasuxa. mters 2<br />

kaci moukliaT. mzveravebma xelT<br />

igdes ramdenime Tofi.<br />

10 aprili. mterma aprilis 6-s<br />

dilis 10 saaTze Cveni poziciebi<br />

(Woloxis xidTan) saartilerio<br />

cecxlSi gaaxvia, Semdeg ieriSi<br />

moitana, magram movigerieT da Semdeg<br />

ieriSi aRar ganuaxlebia.<br />

10 aprili. javSnian matareblis<br />

ufrosi vl. goguaZe samxedro ministrs<br />

atyobinebs, rom aprilis 8<br />

gaTenebisas, Coloyis xidis iqiT<br />

javSnian matarebels brZola mouxda<br />

osmalTa reguliarul jarTan,<br />

romelic xidze gadmosvlas scdilobda.<br />

4 saaTis brZolis Semdeg<br />

javSnianma matarebelma mteri<br />

daamarcxa, ukan daaxevina da didaT<br />

daazarala. am dros mouswro Cvenma<br />

jarma, romelmac mowinaaRmdeges<br />

devna dauwyo. mteri Tavzardacemuli<br />

garboda. javSnian matarebelze<br />

moklulia barnaba goguaZe,<br />

andro cecxlaZe da kirile bolqvaZe,<br />

daWrilia 12, msubuqad 13.<br />

11 aprili. guSin natanebidan Camovida<br />

valodia goguaZe Tavis<br />

javSniani matarebliT. auarebel<br />

tyviiT saceriviT aris dacxriluli.<br />

TiTon daWrilia eqvs alagas.<br />

12 aprili. natanebis samxreTiT<br />

poziciebze kantikunti srolaa. 8<br />

aprils md. Coloysa da oCxamurs<br />

Sua osmalT 4 versiT davaxevineT,<br />

sxvaTa Soris davatyveveT ori<br />

askeri da 20 vintovka wamoviReT.<br />

daTvlilia 80 osmalos gvami. Cvenma<br />

nawilebma ukan daibrunes Coloyi.<br />

zekaris da artaanis razmebSi<br />

cvlileba ar momxdara”.<br />

baTumis okupaciasTan dakavSirebiT<br />

sagangebo sxdoma gamarTa saqarTvelos<br />

erovnulma sabWom. sxdomaze<br />

moxseneba gaakeTa amierkavkasiis<br />

mTavrobis Tavmjdomarem da<br />

samxedro ministrma evgeni gegeWkorma.<br />

gegeWkoris moxseneba sakmaod<br />

vrcelia da igi baTumis datovebis<br />

mizezebze saubrobs. swored<br />

mis gamosvlaSi Cans is realuri<br />

viTareba, romelic iyo Seqmnili<br />

daqsaqsul da anarqiiT mocul jarSi.<br />

rogorc gegeWkoris sityvidan<br />

irkveva qarTul nawilebs iaraRic<br />

hqondaT da sakmao cocxali Zalac,<br />

magram jariskacebma ubralod<br />

brZola ar isurves da baTumi datoves.<br />

gazeTi „saqarTvelo”. 1918<br />

wlis 4 aprili (ax st. 18 aprili):<br />

„dRes ukanaskneli samwuxaro cnoba<br />

miviReT: baTumi ukve mtris xelSi<br />

gadavida. anaria, romelic miuval<br />

simagres warmoadgenda, –<br />

datovebul iqmna Cveni jarebis<br />

mier. ramdenime saaTiT win SegvekiTxnen,<br />

Tu rogor moqceuliyvnen.<br />

miveciT brZaneba mecixovneni gaeyvanaT<br />

da ramdenadac SesaZlebeli<br />

iqneboda zarbaznebi moeSalnaT. ar<br />

vici ramdenad Seasrules es ukanaskneli<br />

brZaneba.<br />

guSin win me davaTvaliere yvela<br />

simagreebi. davaTvaliere anariac<br />

da Rrmad davrwmundi, rom Tu<br />

ki iq mdgomi jari cotaoden winaaRmdegobas<br />

gauwevda mtris jars,<br />

am simaRlis dacema yovlad SeuZlebeli<br />

iqneboda. yvelaferi mravalia.<br />

TviT jarze laparaki, mgoni,<br />

metia. jarSi iseTi sulieri ganwyobileba<br />

iyo, rom maT araviTari<br />

survili ar hqondaT winaaRmdegoba<br />

gaewivnaT. me SemTxveva mqonda,<br />

me-4 polkis warmomadgenelTan melaparaka.<br />

igi micxadebda: Cven martis<br />

18-s winaaRmdegobas vuwevdiT<br />

mters. rezervi ar mogvivida da<br />

Cvenc iZulebulni viyaviT adgilebi<br />

dagvetovebina da ukan wamovsuliyaviT.<br />

Cvenda saubeduroT,<br />

rogorc saxlSi, ise jarSi raRac<br />

patologiur movlenas vamCnevT.<br />

Cven gvyavda baTumSi 10 aTasamde<br />

jariskaci. moqmedi artileria Sesdgeboda<br />

72 zarbazniT. rogorc avtoritetebi<br />

mowmoben: zarbaznebi<br />

– ukanaskneli sistemis. mowinaaRmdeges<br />

hyavda 4 aTasi reguliaruli<br />

jari da 4 aTasic aWareli. ai,<br />

am ZalebiT aiRo mterma baTomi.<br />

meore simagreze, romelsac kibe<br />

ewodeba, Cven sakmao Zala gvyavda.<br />

Rame es jari stovebs pozicias da<br />

ukan modis. risTvis? viRacas uTqvams:<br />

Cvenebma maxlobeli poziciebi<br />

dastoves da mterma Semogviarao.<br />

aris kidev erTi garemoeba.<br />

TviT jaris nawilebi erTi-erTmaneTs<br />

undoblad uyurebdnen. erTierTmaneTs<br />

emdurebodnen. oficrebi<br />

da jariskacebi sayveduriT mimarTavdnen.<br />

wiTelgvardielebi<br />

federalistebis razms emdurodnen.<br />

isini garbian da Cven marto gvtovebeno.<br />

aseTive undoblobas<br />

iCenen organizaciebisas da jarebis<br />

meTaurebis Sesaxebac.<br />

ase, Cven jars aklda erTsulovneba,<br />

Torem texnikis mxriv Cveni<br />

jari mterTan SedarebiT gacilebiT<br />

karg pirobebSi imyofeboda...<br />

aqve unda aRvniSno, rom oficroba,<br />

romelic poziciebze sdgas,<br />

Tavis movaleobas pirnaTlad asrulebs.<br />

baTomSi Cems iq yofnis<br />

dros mokluli iyo 14, daWrili 30.<br />

ai, aseTia viTareba, magram ar<br />

damdgara iseTi momenti, rom iaraRi<br />

davyaroT. mteri baTomze ar<br />

SeCerdeba, radganac mas momavalSi<br />

ruseTis gaZlierebisa eSinian. mas<br />

hsurs ruseTsa da Tavis Soris<br />

kedeli kavkasionis mTebTan aRmar-<br />

Tos”.<br />

amierkavkasiasSi osmalTa intervenciam<br />

dRis wesrigSi amierkavkasiis<br />

damoukideblobis gamocxadeba<br />

daayena. mxolod regionis<br />

damoukideblobis SemTxvevaSi Tanxmdeboda<br />

osmaleTi samSvidobo<br />

molaparakebis gagrZelebas. amierkavkasiis<br />

seimze xangrZlivi kama-<br />

Tis Semdeg, deputatebma damoukidebloba<br />

mainc miiRes. regioni<br />

ruseTs oficialurad CamoSorda.<br />

gazeTi „saqarTvelo”. 11 aprili:<br />

„9 aprils amier-kavkasiis seimma<br />

ganixila sakiTxi Sesaxeb amierkavkasiis<br />

damoukideblobis gamocxadebisa.<br />

momxsenebelma oniaSvilma<br />

menSevikTa fraqciis saxeliT<br />

waikiTxa moxseneba, romelSiac<br />

icavda amier-kavkasiis damoukideblobis<br />

dauyovnebliv gamocxadebis<br />

saWiroebas, yvela fraqciis<br />

warmomadgenebi erTsulovnad<br />

miemxrnen am winadadebas. winaaRmdegoba<br />

gamosTqva mxolod kadet-<br />

Ta fraqciis saxeliT semionovma<br />

da memarcxene socialist-revolucionerebis<br />

saxeliT Tumanovma.<br />

seimma didis umravlesobiT oTxi<br />

xmis winaaRmdeg daadgina amierkavkasiis<br />

damoukidebel federatiul<br />

respublikad gamocxadeba.<br />

mTavrobas daevala amis Sesaxeb evropis<br />

saxelmwifoebis cnoba”.<br />

N22 (243) 3.07-9.07.2018 w.<br />

29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!