05.10.2019 Views

qronika+291

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Tamar rostiaSvili<br />

577 10 07 06<br />

is, rom bavSvebi Raribi ojaxebidan<br />

toveben saganmanaTleblo dawesebulebas, raTa TavianT<br />

ojaxebs ekonomikurad daexmaron; is, rom 4-5 wlisebis mxolod<br />

59%-s aqvs sami an meti sabavSvo wigni, amaze Cveni ganaTlebis<br />

sistema Tvals xuWavs, anda Semoifargleba komen-<br />

tarebiT: „ar aris mase”, „riT amtkicebT?”<br />

xom SeiZleboda, erTi maTgani<br />

mainc gascnoboda „saqarTveloSi<br />

bavSvebisa da maTi ojaxebis keTildReobis<br />

kvlevis” angariSs, romlis<br />

Tanaxmadac, jer kidev, ori<br />

wlis win saqarTveloSi siRaribis<br />

maCveneblebi gaizarda. aRniSnuli<br />

angariSi gaeros bavSvTa fondis<br />

saqarTvelos ofisTan TanamSromlobiT<br />

moamzada „analizisa da<br />

konsultaciis jgufma”.<br />

umTavres problemad yvelaze<br />

xSirad saqarTveloSi mcxovrebi<br />

ojaxebi umuSevrobas, medikamentebis<br />

yidvasa da sacxovrebel pirobebs<br />

asaxeleben. samedicino servisebis<br />

xelmisawvdomobis zrdis miuxedavad,<br />

im ojaxebis procentuli<br />

maCvenebeli, romlebic mTavar<br />

problemad medikamentebis SeZenas<br />

asaxeleben, 26.4%-dan 27.8%-mde<br />

gaizarda. anu ori wlis ganmavlobaSi<br />

bavSviani ojaxebis gaWirvebis<br />

done 1,4%-iT gaizarda. Tuki kvlevis<br />

wina etapebze ojaxebis 12.4%-<br />

ma umTavres problemebad sesxebisa<br />

da sabanko kreditebis dafarva<br />

daasaxela, 2017 wlisTvis aseTi Sinameurneobebis<br />

procentuli wili<br />

11.2%-mde Semcirda. amasTan er-<br />

Tad, „mosaxleobis keTildReobis<br />

kvlevis” Sedegebi gviCvenebs, rom<br />

umuSevrobis problema gansakuTrebiT<br />

xSirad bavSvian ojaxebSi<br />

gvxvdeba (bavSvianSi 28%-Si, maSin,<br />

roca im ojaxebSi, sadac bavSvebi<br />

ar cxovroben, es maCvenebeli 19%-<br />

ia). im bavSviani ojaxebis procentuli<br />

maCvenebeli, romelTa Ziri-<br />

Tad problemas sesxis an sabanko<br />

kreditis gadaxda warmoadgenda,<br />

16%-dan 17%-mde gaizarda. ubavSvo<br />

ojaxebSi ki es maCvenebeli 2017<br />

wels 8%-mde Semcirda, 2015 wlis<br />

10%-Tan SedarebiT.<br />

„mosaxleobis keTildReobis<br />

kvlevis” miRebuli monacemebis<br />

mixedviT, saqarTveloSi siRaribis<br />

maCveneblebi gaizarda. mosaxleobis<br />

siRaribisa da keTildReobis<br />

mdgomareoba warmodgenil angariSSic<br />

samomxmareblo xarjebis<br />

analizis safuZvelze Sefasda.<br />

erovnul doneze, Sinameurneobebis<br />

mTliani raodenobis 4.3%, mosaxleobis<br />

5.0%, bavSvebis 6.8% da<br />

pensionerebis 3.7% ukiduresi siRaribis<br />

zRvars qvemoT cxovrobs.<br />

aqve davZenT (ukiduresi siRaribis<br />

zRvrad miCneulia 1.25 aSS dolari<br />

dReSi, rac erT ekvivalentur<br />

zrdasrul pirze TveSi 82.8 lars<br />

Seesabameba). Sefasebis Tanaxmad,<br />

ukidures siRaribeSi myofi pirebis<br />

wili soflad 4.0%-ia, xolo<br />

urbanul dasaxlebebSi _ 4.5%. ori<br />

wlis periodSi ukiduresi siRaribis<br />

zRvars qvemoT myofi ojaxebis,<br />

mosaxleobis, bavSvebisa da pensionerebis<br />

raodenoba gaizarda<br />

2.6%, 2.9%, 4.3% da 2.0 procentuli<br />

punqtiT.<br />

7 wlis bavSvTa skolaSi siarulis<br />

TvalsazrisiT, kvlevam uRaribessa<br />

da umdidres jgufebs Soris<br />

TiTqmis veranairi sxvaoba ver gamoavlina.<br />

skolis gakveTilebs<br />

bavSvTa 96.4% eswreba: gogonaTa<br />

96.3%, xolo biWebis 96.4%. genderuli<br />

efeqti umniSvneloa. gogonebisa<br />

da vaJebis skolaSi siarulis<br />

saSualo maCveneblebi statistikurad<br />

ar gansxvavdeba. saSualo skolis<br />

ufros klasebSi mniSvnelovan<br />

rols TamaSobs adgilmdebareobis<br />

faqtori: qalaqebSi 15-18<br />

wlis bavSvTa 91.0% dadis saSualo<br />

skolaSi an umaRles saganmanaTleblo<br />

dawesebulebaSi, soflebSi ki<br />

32<br />

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

bavSvi iseT ojaxSi cxovrobs, romlis<br />

wevrTa minimaluri moTxovnilebebi<br />

dakmayofilebuli ar<br />

aris. Sefasebis mixedviT, qveynis<br />

masStabiT, ojaxebis 15.8%, mosaxleobis<br />

17.5%, bavSvebis 22.1% da<br />

pensionerebis 13.9% saarsebo minimumis<br />

zRvars qvemoT cxovrobs.<br />

bavSvian ojaxebSi siRaribis ma-<br />

Cveneblebi ufro maRalia. magali-<br />

Tad, ori wlis win ojaxebis 33%-s,<br />

sul mcire, erTi bavSvi mainc hyavda.<br />

aRsaniSnavia, rom ojaxebSi bav-<br />

SvTa raodenobis zrdasTan erTad<br />

mniSvnelovnad izrdeba fardobi-<br />

Ti da zogadi siRaribis maCveneblebic.<br />

magaliTad, fardobiTi da<br />

zogadi siRaribis zRvrebs qvemoT<br />

cxovrobs erT an orbavSviani ojaxebi.<br />

roca saqme sam an met bavSvian<br />

ojaxebs exeba, fardobiTi siRaribis<br />

maCvenebeli TiTqmis 39.9%-<br />

mdea, xolo zogadi siRaribis<br />

SemTxvevaSi _ 33.4%-mde izrdeba.<br />

bavSvTa siRaribis riski ufro<br />

dabalia iseT ojaxebSi, romlis<br />

zrdasruli wevris ganaTlebis done<br />

SedarebiT maRalia an romlis<br />

zrdasrul wevrsac regularuli<br />

anazRaurebadi samuSao aqvs. siRaribis<br />

yvela doneze Rarib ojaxebSi<br />

mcxovrebi bavSvebis procentuli<br />

wili kvlavac ufro maRayoveli<br />

mexuTe Raribi bavSvi<br />

15-18 asakobrivi jgufidan<br />

skolaSi aRar swavlobs<br />

es maCvenebeli mxolod 82.4%-ia.<br />

arsebobs mniSvnelovani gansxvaveba<br />

uRaribesi da umdidresi bavSvebis<br />

saswavlo dawesebulebaSi<br />

daswrebis TvalsazrisiT. adreul<br />

asakSi bavSvebi naklebad SeZlebuli<br />

ojaxebidan ar dadian skolamdeli<br />

ganaTlebis dawesebulebaSi<br />

an dawyebiT skolaSi. 15-18 wlis<br />

asakis uRaribesi bavSvebis daaxloebiT<br />

81% dadioda skolaSi, xolo<br />

umdidres kvintilSi (statistikaSi<br />

kvintili niSnavs, roca populacia<br />

iyofa xuTze, ricxobrivi<br />

maxasiaTebeli, _ red.) imave asakobrivi<br />

jgufis 98% ganagrZobs<br />

ganaTlebas. es niSnavs, rom yoveli<br />

mexuTe Raribi bavSvi 15-18 asakobrivi<br />

jgufidan aRar swavlobs.<br />

gansxvaveba gacilebiT TvalsaCino<br />

xdeba 18 wlis Semdeg, roca bavSvebi<br />

Raribi ojaxebidan toveben saganmanaTleblo<br />

dawesebulebas, savaraudod,<br />

imitom, rom ekonomikurad<br />

daexmaron sakuTar ojaxebs.<br />

uRaribesi segmentidan 20 wlis axalgazrdebis,<br />

daaxloebiT, 5% dadioda<br />

raime tipis saganmanaTleblo<br />

dawesebulebaSi umdidresi<br />

segmentis 77%-Tan SedarebiT. sainteresoa,<br />

rom zogierTi axalgazrda<br />

uRaribesi segmentidan ubrundeba<br />

formalizebul ganaTlebas,<br />

savaraudod, ekonomikurad ga-<br />

Zlierebis Semdeg.<br />

wignebTan adreul wlebSi ziareba<br />

ara mxolod exmareba bavSvs<br />

beWdviTi kulturis ukeT gaazrebaSi,<br />

aramed aZlevs mas sxvebis<br />

kiTxvis procesis naxvis saSualebas,<br />

magaliTad, rogor asruleben<br />

ufrosi da-Zmebi saskolo davalebebs.<br />

ojaxSi wignebis arsebobas<br />

didi mniSvneloba aqvs Semdgomi akademiuri<br />

moswrebisa da IQ qulebisTvis.<br />

saqarTveloSi 36-59 Tvis<br />

bavSvTa mxolod 59%-s aqvs sami an<br />

meti sabavSvo wigni, maT Soris mxolod<br />

36%-s uRaribesi da 88%-s<br />

umdidresi jgufebidan. es niSnavs,<br />

rom Raribi ojaxebidan 10 bavSvidan<br />

eqvss ar aqvs sakmarisi wvdoma<br />

sabavSvo wignebTan. amasTan er-<br />

Tad, qalaqSi mcxovreb bavSvebs (3-<br />

dan 5 wlamde) mniSvnelovnad ufro<br />

meti wvdoma aqvs sabavSvo wignebTan<br />

(66.3%), vidre maT, vinc soflis<br />

SinameurneobebSi cxovrobs (52.6%).<br />

bavSvis adreuli ganviTarebis indeqsi<br />

(ECD Index) afasebs, sworad<br />

viTardeba Tu ara bavSvi kiTxvadaTvlis,<br />

fizikur, socialuremociur<br />

da swavlis sferoebSi. 3-<br />

dan 5 wlamde bavSvebis mxolod<br />

22.8%-s SeuZlia „kiTxva da daTvla”.<br />

anu bavSvs SeuZlia amoicnos<br />

an daasaxelos anbanis, sul mcire,<br />

aTi aso. aseve daasaxelos da amoicnos<br />

yvela cifri 1-dan 10-is<br />

CaTvliT. 48-59 Tvis bavSvebSic ki<br />

mxolod 32.3%-s SeuZlia kiTxva da<br />

daTvla. bavSvTa adreuli ganaTlebis<br />

sistemaSi CarTuli 3-5 wlis<br />

bavSvebidan 28.3%-ma icis „kiTxva<br />

da daTvla” maSin, roca es maCvenebeli<br />

Seadgens 15.3%-s im bavSvebisTvis,<br />

romlebic ar dadian bagabaRSi.<br />

ori wlis ganmavlobaSi fardobiTi<br />

siRaribis zRvars qvemoT mcxovrebi<br />

ojaxebisa da mosaxleobis<br />

wili, Sesabamisad, 20.7%-dan 22.5%-<br />

mde da 23.1%-dan 24.8%-mde gaizarda.<br />

Rarib ojaxebSi mcxovrebi bavSvebis<br />

raodenoba 26.8%-dan 31.6%-<br />

mde gaizarda. fardobiTi siRaribis<br />

zRvars qvemoT mcxovreb pensionerTa<br />

wilic 19.3%-dan 20.4%-<br />

mde gaizarda. Sefasebebis mixedviT,<br />

soflebSi fardobiTi siRaribis<br />

zRvars qvemoT cxovrobs ojaxebis<br />

24.1%, xolo urbanul dasaxlebebSi<br />

_ Sinameurneobebis 20.9%.<br />

saqarTveloSi, bolo wlebSi,<br />

zogadi siRaribis done gaizarda.<br />

Tu 2015 wels es maCvenebeli 16.4%-<br />

s Seadgenda, ori wlis Tavze 19.6%-<br />

Seadgina. Cvens qveyanaSi zogadi si-<br />

Raribis zRvars qvemoT cxovrobs<br />

ojaxebis 19.6%, mosaxleobis 21.7%,<br />

bavSvebis 27.6% da pensionerebis<br />

17.6%. aqve davZenT, rom zogadi<br />

siRaribis zRvrad miCneulia 2.5<br />

aSS dolari dReSi, rac erT ekvivalentur<br />

zrdasrul pirze TveSi<br />

200 laramde Tanxas Seesabameba. Sefasebis<br />

mixedviT, zogadi siRaribis<br />

zRvars qvemoT soflad ojaxebis<br />

20.8% da qalaqad 18.4% cxovrobs.<br />

2015 welTan SedarebiT,<br />

zogadi siRaribis zRvars qvemoT<br />

mcxovrebi mosaxleobis, bavSvebisa<br />

da pensionerebis ricxvi gaizarda.<br />

imis miuxedavad, rom bolo periodSi<br />

zogadi siRaribis zrda samwuxaro<br />

faqtia, es maCveneblebi<br />

mainc ukeTesia 2013 welTan SedarebiT,<br />

rodesac, zogadi siRaribis<br />

zRvars qvemoT ojaxebis 21.8%, mosaxleobis<br />

24.6%, bavSvebis 28.4%<br />

da pensionerTa 20.6% cxovrobda.<br />

kvlevis Sedegad, yoveli mexuTe<br />

`ojaxSi wignebis arsebobas didi mniSvneloba<br />

aqvs Semdgomi akademiuri moswrebisa da IQ<br />

qulebisTvis. saqarTveloSi 36-59 Tvis bavSvTa<br />

mxolod 59%-s aqvs sami an meti sabavSvo wigni,<br />

maT Soris mxolod 36%-s uRaribesi da 88%-s<br />

umdidresi jgufebidan. es niSnavs, rom Raribi<br />

ojaxebidan 10 bavSvidan eqvss ar aqvs sakmarisi<br />

wvdoma sabavSvo wignebTan. amasTan erTad,<br />

qalaqSi mcxovreb bavSvebs (3-dan 5 wlamde)<br />

mniSvnelovnad ufro meti wvdoma aqvs sabavSvo<br />

wignebTan (66.3%), vidre maT, vinc soflis<br />

SinameurneobebSi cxovrobs (52.6%)~<br />

lia, vidre, _ mTeli mosaxleobis<br />

an pensionerTa procentuli wili.<br />

SinameurneobebSi, mTlian mosaxleobasa<br />

Tu bavSvebSi siRaribis dabali<br />

maCvenebeli pirdapir kavSir-<br />

Sia ojaxebSi zrdasrulTa gana-<br />

Tlebis maRal donesTan. amasTan<br />

erTad, SinameurneobaSi regularulad<br />

dasaqmebuli wevris yola<br />

orjer metad amcirebs bavSvTa<br />

zogadi da fardobiTi siRaribis<br />

risks.<br />

siRaribis subieqturi Sefasebis<br />

maCvenebeli mosaxleobis yvela<br />

jgufSi Semcirda. imis miuxedavad,<br />

rom 2017 wels samomxmareblo siRaribe<br />

gaizarda, Raribad naklebi<br />

adamiani grZnobs Tavs.<br />

2013 wels saqarTvelos mTavrobam<br />

SemoiRo skolamdeli aRzrdis<br />

ufaso sistema. winamdebare<br />

angariSi Seiswavlis bavSvTa daswrebas<br />

formalur saswavlo dawesebulebebSi.<br />

„mosaxleobis keTildReobis<br />

kvlevis” mixedviT, kvlevis wina saswavlo<br />

wlis ganmavlobaSi sabavSvo<br />

baRebSi 3-5 wlamde bavSvebis<br />

63.7% dadioda. sabavSvo baRis aRsazrdelTa<br />

didi umravlesoba<br />

(98.8%) dadioda saxelmwifo<br />

dawesebulebaSi da mxolod 1.2% _<br />

kerZo baga-baRSi. sabavSvo baRis<br />

aRsazrdelTa 42.7% iyo 3 wlis,<br />

73.3% iyo 4 wlis da 74.4% ki _ 5<br />

wlis. ar arsebobda mniSvnelovani<br />

gansxvaveba gogonebisa (66.5%) da<br />

vaJebis (61.3%) daswrebis maCveneblebSi.<br />

mTlianobaSi daswrebis maCvenebeli<br />

mcired gaizarda, xolo<br />

kerZo skolamdel dawesebulebaSi<br />

daswreba Semcirda. mTlianobaSi,<br />

3-5 wlis bavSvTa sabavSvo baRSi<br />

daswrebis maCvenebeli qalaqebSi<br />

ufro maRalia, vidre soflebSi.<br />

kerZod, maTi 57.5% dadis sabavSvo<br />

baRSi qalaqad da 42.5% ki soflad.<br />

kvlevis Sedegad dadginda, rom<br />

ojaxebis 22.5% fardobiTi siRaribis<br />

zRvars qvemoT cxovrobs. aseve<br />

soflisa da qalaqis dasaxlebebs<br />

Soris sxvaoba didia.<br />

32 N30 (291) 1.10-07.10.2019 w.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!