qronika+291
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />
Tu TviTmkvlelobis anatomia<br />
`icoda Tu ara rame eqsprezidentma dvaliSvilis ucnaur sikvdilze? - amas<br />
verasodes gavigebT, radgan SevardnaZe cocxali aRar aris. ise,<br />
sagulisxmoa, rom Tengiz sigua im `troikidan~ erTaderTia, romelic<br />
saqarTveloSi dabrunebulma SevardnaZem ar daiWira(!).<br />
ratom? - esec pasuxgaucemeli kiTxvaa~<br />
el firmas misces. man gatanili 2<br />
miliardi maneTi daabruna, magram<br />
am or firmasac xom hqonda gadasaxdeli<br />
krediti? amitom varSavis<br />
bankSi Setanili 4 milioni dolaridan<br />
moixsna 600 000 dolari, rac<br />
2 miliardi maneTis tolfasi iyo,<br />
operacia damTavrda. firmas zustad<br />
3 milion 400 aTasi sufTa<br />
mogeba darCa.<br />
Tqven ggoniaT, dvaliSvilma<br />
Tavi moikla? _ ara, mokles! Sss-Si<br />
wasvlis win damireka da miTxra,<br />
dakiTxvaze mivdivar da simarTle<br />
unda vTqvao. mis mdivan qals hqonda<br />
Jurnali, sadac yvela gvari<br />
ewera, visTvisac SevardnaZem<br />
kreditis micema daavala. Cemi yvirilis<br />
Semdeg, roca es ambavi gaskda,<br />
parlamentSi roman miminoSvilis<br />
xelmZRvanelobiT, sagamoZiebo<br />
komisia Seiqmna, ori weli iwvala<br />
batonma romanma, magram Jurnalis<br />
xelSi Cagdeba ver moaxerxa.<br />
bolos, es Jurnali dvaliSvils<br />
Sss-Si miatanines. man dakiTxvaze<br />
yofnisas Tavis mdivans daureka da<br />
uTxra, Jurnali moitaneo. ase<br />
Caigdes xelSi dvaliSvilis e. w.<br />
Savi sia, dakiTxvidan gamosuli<br />
dvaliSvili ki mokles da es Jurnalic<br />
gaqra”, _ am gancxadebis avtoric<br />
Tengiz siguaa.<br />
gavyveT versias, rom dvaliSvilma<br />
Tavi ki ar moikla, aramed,<br />
mokles. maSin sainteresoa, vis awyobda<br />
bankiris Tavidan mocileba?<br />
_ Tu siguas naTqvams gavixsenebT,<br />
rom dvaliSvilTan kreditis saTxovnelad<br />
maSindeli deputatebi<br />
midiodnen, maSin eWvmitanili Sesa-<br />
Zloa, nebismieri is adamiani iyos,<br />
romelic imdroindel sakanonmdeblo<br />
organoSi moRvaweobda, Tumca<br />
eWvmitanilTa wre dvaliSvilis<br />
meuRlem Seamcira, romelmac xelisuflebaSi<br />
„ocnebis” mosvlis<br />
Semdeg bankiris mkvleli pirdapir<br />
daasaxela.<br />
„dvaliSvilis mkvleloba daigegma<br />
SoTa kviraias kabinetSi, sadac<br />
Zalian bevri bneli saqme igegmeboda”,<br />
_ ganacxada 2013 wels<br />
erT-erT sagazeTo interviuSi<br />
dvaliSvilis meuRlem.<br />
Tengiz siguam ki, Tavis droze,<br />
aranakleb saintereso miniSneba<br />
gakeTa da dvaliSvilis ucnaur<br />
gardacvalebaze saubrisas cxonebuli<br />
zurab Jvania, ufro sworad,<br />
misi „mwvaneTa moZraoba” axsena:<br />
„1993 wlis 2 marts erovnul<br />
bankSi Sevida firma „TrialeTis”<br />
faratina werili, romelSic firmis<br />
prezidenti 102 miliard 700<br />
milioni maneTis sesxs iTxovda, es<br />
firma „mwvaneTa moZraobis” Seqmnili<br />
iyo da demur dvaliSvilTan<br />
mis Suamavals zurab Jvania wamoadgenda...<br />
es werili erovnulma<br />
bankma „agrobanks” daawera. es iyo<br />
saukunis afera. warmoudgenelia,<br />
103 miliardi maneTi misce raRac<br />
axalSeqmnil firma „TrialeTs”,<br />
Tanac uprocentod da yovelgvari<br />
uzrunvelyofis gareSe. werilSi<br />
ewera, rom fuls ruseTis centralur<br />
bankSi gadaricxavdnen,<br />
konvertacias gaukeTebdnen da<br />
ukan daabrunebdnen. es iyo sisulele,<br />
radgan 103 miliards ki ara, 1<br />
milionsac veravin versad gadaricxavda.<br />
ganaTlebis maSindelma<br />
ministrma, Tamaz kvaWantiraZem,<br />
moskovSi atestatebi daabeWdvina,<br />
amisTvis 8 milioni maneTi gvqonda<br />
gadasaricxi, vin aRar CavrieT,<br />
Zlivs movaxerxeT da 103 miliardis<br />
gadaricxva rogor warmogidgeniaT?<br />
es afera Semdegnairad<br />
gaskda: CemTan movidnen Sss-s warmomadgenlebi<br />
da miTxres, rom<br />
moskovidan miiRes ÌÓÐ-is telefonograma,<br />
romlis Sinaarsic sityva-sityviT<br />
maxsovs: „Ó<br />
öåíòðàëüíîãî áàíêà Ðîññèè ïîäâÿçàëèñü<br />
äâà ìîñêîâñêèõ àôåðèñòà: ãîìîñåêñóàëèñò<br />
â î÷êàõ è ìîñêîâñêàÿ øëþõà, ó íèõ íà<br />
ðóêàõ ôàëüøûâîå àâèçî áàíêà Ãðóçèè íà<br />
103 ìèëëèàðäîâ ðóáëåé...” isini am saqmis<br />
gaxsnaSi Cvens Sss-s TanamSromlobas<br />
sTavazobdnen. rogorc Semdeg<br />
gairkva, „mwvaneebs” fuli<br />
ruseTis centralur bankSi gadasaxurdaveblad<br />
viRac moskoveli<br />
homoseqsualisa da meZavisTvis miuciaT.<br />
Sss-s warmomadgenlebs<br />
davaleba miveci, rom dilis 8<br />
saaTisTvis 2 opermuSaki gadaefrinaT<br />
moskovSi. darwmunebuli<br />
viyavi, rom avizo yalbi iyo, Tumca<br />
dilis 7 saaTze mainc davureke<br />
dvaliSvils, davibare da movuyevi,<br />
rom aseTi ambavi moxda. batoni demuri<br />
skamze uxerxulad SeiSmuSna<br />
da miTxra, batono Tengiz, avizo<br />
yalbi araa, me gavecio. gavbrazdi<br />
da raRac uxeSad vuTxari. axlac<br />
maxsovs, rogor ganerviulda,<br />
kedelTan dadga da gawbilebulma<br />
miTxra, _ batono Tengiz, ar iciT,<br />
me ra presis qveS varo”.<br />
„sagareo valebi _ restruqturizebuli<br />
avantiura”, _ am sa-<br />
TauriT gazeT „axali 7 dRe-Si”,<br />
„vardebis revoluciamde” ori<br />
wliT adre, anu 2001 wlis 10 dekemebrs<br />
gamoqveynebul statiaSi,<br />
Tengiz sigua ambobs:<br />
„1992 wlis dasawyisSi CvenTvis<br />
cxadi gaxda, rom ruseTi problemebs<br />
Segviqmnida energomatareblebis<br />
mowodebasTan dakavSirebiT.<br />
daviwyeT alternatiuli wyaroebis<br />
moZiebaze fiqri. mazuTis mowodebaze<br />
xelSekruleba gavaformeT<br />
azerbaijanTan, bunebrivi airis<br />
mowodebaze ki _ TurqmeneTTan.<br />
am xelSekrulebis Tanaxmad, saqarTvelos<br />
bunebrivi airis Rirebuleba<br />
unda daefara rogorc TanxiT,<br />
aseve _ Semxvedri saqonliT.<br />
Cven TurqmeneTisTvis unda migvewodebina<br />
Cai, alkoholuri sasmelebi,<br />
quTaisis avtoqarxnis, gaer-<br />
Tianeba „azotis”, rusTavis metalurgiuli<br />
qarxnis produqcia,<br />
msubuqi mrewvelobis nawarmi.<br />
1992 wels saqarTvelom TurqmeneTisgan<br />
5 miliardi kubmetri bunebrivi<br />
airi miiRo. am periodSi Cven<br />
aranairi vali ar dagvdebia. 1993<br />
wlis pirvel kvartalSi ki, piriqiT,<br />
TurqmeneTs hqonda Cveni vali.<br />
valis dagroveba daiwyo 1993<br />
wlis meore da mesame kvartalSi.<br />
rogorc cnobilia, 1992 wlis bolos<br />
saqarTvelos erovnuli bankis<br />
prezidentad dainiSna demur<br />
dvaliSvili. man radikalurad<br />
Secvala saqarTvelos mTavrobis<br />
mier SemuSavebuli umkacresi fulad-sakredito<br />
politika. Cemi<br />
premierobis dros mTavrobas umkacresi<br />
kontroli hqonda dawesebuli<br />
erovnuli bankis mier gacemuli<br />
kreditebis raodenobaze.<br />
dawesebuli iyo gasacemi kreditebis<br />
raodenobis zRvruli norma _<br />
140 miliardi maneTi. erovnul<br />
banks am normisTvis arasdros<br />
gadauWarbebia. dvaliSvilis mier<br />
gamocxadebuli liberaluri fulad-sakredito<br />
politikis Sedegad<br />
ki bankidan yovelgvari kontrolis<br />
gareSe gadioda Tanxebi. magaliTad,<br />
1993 wlis mxolod maisis<br />
TveSi 461 miliardi gaica. am<br />
raodenobis kreditis gacemis<br />
ufleba dvaliSvils, ra Tqma unda,<br />
ar hqonda. is, rasakvirvelia, mxolod<br />
sakuTari iniciativiT ar<br />
iCenda aseT guluxvobas. yvelaferi<br />
zemodan, SevardnaZisgan, iyo<br />
daSvebuli. amdeni ukanonobis<br />
Cadenas mxolod dvaliSvili,<br />
ubralod, ver gabedavda.<br />
„dvaliSvilis kreditebis saqme”<br />
pirdapir kavSirSia TurqmeneTis<br />
valis dagrovebis sakiTxTan. saqme<br />
is aris, rom didi raodenobis<br />
kreditis mqone firmebi Seudgnen<br />
im produqciis Sesyidvas, romli-<br />
Tac saxelmwifo TurqmeneTs bunebrivi<br />
airis Rirebulebas uxdida.<br />
maT es produqcia ruseTis baz-<br />
arze gahqondaT, gayiduli saqonlis<br />
realizaciidan miRebuli<br />
Tanxis konvertacias axdendnen da<br />
sazRvargareTul bankebSi abandebdnen.<br />
es firmebi, faqtobrivad,<br />
saxelmwifos konkurentebad iqcnen.<br />
saqarTvelos mTavrobas<br />
TurqmeneTisTvis bunebrivi airis<br />
safasuris gadaxdis aranairi saSualeba<br />
aRar hqonda. amis miuxedavad,<br />
TurqmeneTi bunebriv airs<br />
mainc gvawvdida. albaT, iqidan gamomdinare,<br />
rom saqarTvelos ukve<br />
hqonda keTilsindisieri gadamxdelis<br />
imiji, magram roca saqarTvelos<br />
davalianeba katastrofulad<br />
gaizarda, TurqmeneTma bunebrivi<br />
airis mowodeba Segviwyvita.<br />
1992 wlis saparlamento<br />
arCevnebis Semdeg erovnuli banki<br />
angariSvaldebuli gaxda ara<br />
mTavrobis, aramed parlamentis<br />
winaSe. mTavrobisTvis karga xans<br />
ucnobi iyo dvaliSvilis e. w. liberaluri<br />
fulad-sakredito politikis<br />
Sedegebi. 1993 wlis martSi,<br />
mTavrobas Sinagan saqmeTa saministrom<br />
miawoda informacia erovnuli<br />
bankis ukanono qmedebebis Sesaxeb.<br />
Cemi iniciativiT Seiqmna komisia,<br />
romelsac dvaliSvilis mier<br />
kreditebis gacemis kanonierebis<br />
sakiTxi unda Seeswavla. paralelurad,<br />
imave sakiTxis Seswavla<br />
daevala kontrolis palatas.<br />
samTavrobo komisiisa da kontrolis<br />
palatis daskvnebi umkacres<br />
braldebebs Seicavda. me vaiZule<br />
SevardnaZe, rom sakiTxis detalurad<br />
garCevis mizniT moewvia TaTbiri,<br />
romelsac mTavrobis wevrebis<br />
garda bankirebic daeswrebodnen.<br />
rogorc mogvianebiT gairkva,<br />
SevardnaZem bankirebis mowvevisgan<br />
Tavi Seikava. TaTbirs Cem garda eswrebodnen<br />
batonebi: roman gociriZe<br />
(vice-premieri), zurab kervaliSvili<br />
(vice-premieri), mixeil<br />
jibuti (ekonomikis ministri), kaxa<br />
popiaSvili (finansTa ministri),<br />
Temur basilia (parlamentis fulad-sakredito<br />
komisiis Tavmjdomare),<br />
Tavad demur dvaliSvili.<br />
TaTbirze yvela gamomsvlelma<br />
`Wriloba gamWoli iyo, romliTac<br />
naTlad Canda, rom dvaliSvili Sori<br />
manZilidan nasrolma tyviam Seiwira!~<br />
mkacrad dagmo dvaliSvilis mier<br />
ganxorcielebuli e. w. liberaluri<br />
fulad-sakredito politika.<br />
moviTxoveT dvaliSvilis gan-<br />
Tavisufleba dakavebuli Tanamdebobidan.<br />
eduard SevardnaZe mas,<br />
SeiZleba iTqvas, rom mkerdiT<br />
gadaefara. erTi wlis Semdeg ki,<br />
1994 wlis ivnisSi, mTavrobis sxdomaze<br />
imave eduard SevardnaZem<br />
ganacxada: „is fulad-sakredito<br />
politika, romelsac Cven liberaluri<br />
vuwodeT, damRupveli aRmoCnda<br />
qveynisTvis”. manve moiTxova<br />
dvaliSvilis gadayeneba. amas<br />
moyva dvaliSvilis winaaRmdeg<br />
sisxlis samarTlis saqmis aRZvra<br />
da erT-erTi dakiTxvis dros misi<br />
gardacvaleba. dvaliSvilis gardacvalebis<br />
oficialur mizezad<br />
TviTmkvleloba dasaxelda.<br />
rac Seexeba im masalebs, romelic<br />
zemoT dasaxelebulma mTavrobis<br />
komisiam moipova: komisiam aRmoaCina,<br />
rom, magaliTad, firma<br />
„TrialeTs” (es is TrialeTi ar<br />
aris, romlis ukanac „mwvaneebi”<br />
idgnen da romlis saxelsac cnobili<br />
„rublis afera” ukavSirdeba)<br />
didi raodenobiT krediti hqonda<br />
gatanili erovnuli bankidan. firmis<br />
mepatrone saqarTvelodan gaqceuli<br />
iyo. saqarTvelo im period-<br />
Si jer kidev ar gaxldaT „interpolis”<br />
wevri qveyana. amis miuxedavad,<br />
Cven TxovniT mivmarTeT „interpols”,<br />
daedgina „TrialeTis”<br />
patronis adgilsamyofeli, agre-<br />
Tve misi sabanko angariSebi. aRmo-<br />
Cnda, rom „TrialeTis” damfuZnebeli<br />
cxovrobda varSavaSi da var-<br />
Savis „amerbankSi” 4 milioni dolari<br />
hqonda Setanili. „interpolma”<br />
erToblivi jgufis Seqmna SemogvTavaza,<br />
romelic daapatimrebda<br />
„TrialeTis” patrons, mis angariSs<br />
varSavis bankSi yadaRas daadebda<br />
da am Tanxas saqarTveloSi gadmoricxavda.<br />
im periodSi, roca am<br />
operaciis mzadeba daiwyo, parlamenti<br />
ixilavda kanons policiis<br />
Sesaxeb. am kanoniT Sinagan saqmeTa<br />
saministros ekonomikur dana-<br />
SaulTan brZolis sammarTvelo,<br />
romelic „interpolTan” erTad<br />
iZiebda „TrialeTis” saqmes, saer-<br />
Tod, gaauqmes. imJamad am sammarTvelos<br />
ufrosi iyo b-ni jemal<br />
jiqurauli, misi moadgile ki _ b-<br />
ni kaxa TargamaZe. maT, sxvaTa<br />
Soris, „TrialeTis” saqmis gaxsna-<br />
Si didi wvlili miuZRviT. saqmis<br />
masalebis mixedviT, prokuratura<br />
valdebuli iyo, saqme aReZra. babilaSvilma<br />
Tavi Seikava. aranairi<br />
reaqcia ar gamoumJRavnebia saqarTvelos<br />
parlamentsac. sxvaTa<br />
Soris, parlaments (vgulisxmob<br />
1992-1995 wlebis mowvevis parlaments)<br />
ar ganuxilavs saparlamento<br />
komisiis mier erovnuli bankis<br />
fulad-sakredito politikis<br />
Sesaxeb gakeTebuli sakmaod mkacri<br />
daskvna. komisia 1993 wlis ivnisSi<br />
Temur basilias xelmZRvanelobiT<br />
Seiqmna. mas daskvna 1993<br />
wlis seqtemberSi ukve mzad hqonda,<br />
magram daskvna arasdros gamomzeurebula.<br />
Cemi informaciiT,<br />
daskvna parlamentis arqivSic ki<br />
ar inaxeba...”<br />
asea Tu ise, bankiris mkvleloba<br />
Tu TviTmkvleloba isev burusiTaa<br />
moculi da, rogorc kuluarebSi<br />
amboben, am ambis realuri<br />
gamoZieba mSvid Zils Zalian<br />
bevr biznesmensa da yofil Tu<br />
moqmed politikoss daufrTxobs!<br />
N30 (291) 1.10-07.10.2019 w.<br />
7