Issue 360 - 31/07/2020

www.samajweekly.com «ÚÙ∂Ù 31/07/2020
17
’Ø«Ú‚-AI ÚÀ’√ΔÈ ÁΔ √ÎÒÂ≈ ÚμÒ Í∂Ù’ÁÓΔ
¡≈’√ÎØapple‚ Ô±ÈΔÚapple«√‡Δ ÚμÒØ∫
’Ø«Ú‚-AI ÚÀ’√ΔÈ «Ú’√ ’appleÈ
Íμ÷Ø∫ ’ÒΔ«È’Ò ‡apple≈«¬Ò Á∂ Í«‘Ò∂
◊∂Û «Ú⁄ «ÓÒΔ √ÎÒÂ≈ Ï≈apple∂
«appleÍØapple‡ ÓÀ‚Δ’Ò apple√≈Ò∂ “ÒÀÈ√À‡“
«Ú⁄ ÈÙapple ‘Ø¬Δ ‘À «‹√ È∂ Á∞ÈΔ¡≈∫
Ìapple «Ú⁄ «¬√ «Ì¡≈È’ ¡≈ÒÓΔ
Ó‘≈Ó≈appleΔ Á∂ ‡≈’apple∂ Ò¬Δ ¡≈√ ÁΔ
«’appleÈ ‹◊≈¬Δ ‘ÀÕ «¬‘ √ÎÒÂ≈,
«‹‘ÛΔ ¡≈ıapple ÈØÏ∂Ò «¬È≈Ó «‹μ‰
Âμ’ ÚΔ Í∞μ‹ √’ÁΔ ‘À, ¿∞Â∂ ’¬Δ
’≈appleÈ≈∫ ’apple ’∂ Ô’ΔÈÈ ı∞Ù ‘؉≈
ωÁ≈ ‘À Íapple È≈Ò ‘Δ ¡≈Ù≈Ú≈ÁΔ
apple«‘ß«Á¡≈∫, «¬√ ¡«‘Ó √ÎÒÂ≈
ÍzÂΔ ’¬Δ Íμ÷≈∫ ÂØ∫ √∞⁄∂ apple«‘‰ ÁΔ
ÒØÛ ÚΔ ‘ÀÕ «¬√ Ó≈ÓÒ∂ «Ú⁄ √Ì ÂØ∫
ÚμË ÙÒ≈ÿ≈ ‘Ø‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ ‘À «¬√
÷Ø‹ «Ú⁄ Ù≈ÓÒ Úμ÷Ø-Úμ÷ ÍμËapple≈∫ Á∂
√≈«¬ß√Á≈È≈∫ Á∂ √Óapple͉ ÁΔ ¡Â∂
È≈Ò ‘Δ ¿∞È∑≈∫ Ú≈Òß‡Δ¡apple˜ ÁΔ
«È√Ú≈appleÊ Ì≈ÚÈ≈ ÁΔ, «‹È∑≈∫ È∂
«¬È∑≈∫ ‹apple«Ï¡≈∫ Ò¬Δ ı∞Á 鱧 Í∂Ù
’ΔÂ≈Õ «¬È∑≈∫ «Ú⁄Ø∫ ’∞fi Ú≈Òß‡Δ¡apple
Â≈∫ «Ú«◊¡≈È’ Â∂ ÓÀ‚Δ’Ò
Ì≈¬Δ⁄≈apple∂ ÂØ∫ ‘Δ ‘È, «‹È∑≈∫ ¡≈͉∂
«’μÂ∂ ÁΔ¡≈∫ Í∞apple≈‰Δ¡≈∫ Â∂ ¿∞μ⁄Δ¡≈∫
’Áapple≈∫-’ΔÓÂ≈∫ 鱧 Ïapple’apple≈apple appleμ«÷¡≈,
«‹Ê∂ «√‘ √ÏßËΔ Ì≈appleΔ ı«apple¡≈∫ Á∂
Ï≈Ú‹±Á ÷Ø‹’≈apple Â∂ ÓÀ‚Δ’Ò Ó≈«‘apple
ÈÚΔ¡≈∫ ÁÚ≈¬Δ¡≈∫ Á∂ ‹appleÏ∂
¡≈͉∂ ¡≈Í ¿∞Â∂ ‘Δ ’appleÁ∂ ‘ÈÕ
¡≈͉∂ ¡≈Í È±ß Ú≈Òß‡Δ¡apple Ú‹Ø∫ Í∂Ù
’appleÈ Ú≈ÒΔ ¡«‹‘Δ «¬’ Èapple√ È∂
«’‘≈ «’ ¿∞‘ ÓappleΔ˜ ÁΔ Â’ÒΔ¯ Á∂÷
’∂ «¬√ ’ßÓ Ò¬Δ Íz∂«apple ‘Ø¬Δ Â≈∫ «’
«¬√ Ó‘≈Ó≈appleΔ Á∂ ‡≈’apple∂ ÁΔ Ó∞«‘ßÓ
È≈Ò ‹∞Û ’∂ ¡≈Í‰Δ «˜ßÁ◊Δ È±ß
√≈appleÊ’ ω≈ √’∂Õ «¬√ Á≈ Á±‹≈
Ï‘∞ ‘Δ ÙÒ≈ÿ≈ÔØ◊ Íμ÷ ‘À, «¬√
√ÏßËΔ ÏappleÂ≈ÈΔ¡≈, ¡ÓappleΔ’≈, Ô±appleØÍ,
⁄ΔÈ ¡Â∂ Ì≈apple Á∂ √≈«¬ß√Á≈È≈∫ Á≈
Ò◊≈Â≈apple √«‘ÔØ◊, ‘≈Ò≈∫«’ «¬È∑≈∫
«Ú⁄Ø∫ ’∞fi Ó∞Ò’≈∫ Áapple«Ó¡≈È ’¬Δ
Âapple∑≈∫ Á∂ ̱-apple≈‹ÈΔÂ’ Â∂ ÚÍ≈apple’
‰≈¡ ⁄μÒ apple‘∂ ‘ÈÕ ’¬Δ Ó∞Ò’≈∫
ÁΔ «√¡≈√Δ ÒΔ‚apple«ÙÍ È∂ ÚÀ’√ΔÈ
Íμ÷Ø∫ √ΩÛ∂ apple≈Ù‡appleÚ≈Á Á≈ apple∞fi≈È ÚΔ
«Á÷≈«¬¡≈ Â≈∫ «’ ¿∞‘ ¡≈͉∂
È≈◊«apple’≈∫ Ò¬Δ ¡≈͉∂ ÂΩapple “Â∂
ÚÀ’√ΔÈ «Ú’√ ’appleÈ «Ú⁄ ‘μÊ
¿∞μ⁄≈ appleμ÷ √’‰Õ Á±‹∂ Í≈√∂
«Ú«◊¡≈ÈΔ¡≈∫ Á≈ Ì≈¬Δ⁄≈apple≈ «¬√
√ΩÛΔ √Ø⁄ ÂØ∫ ¿∞Íapple ¿∞«·¡≈ ¡Â∂ ¿∞√
È∂ √Ó«fi¡≈ «’ «¬√ ¡≈ÒÓΔ
Ó‘≈Ó≈appleΔ Á∂ ‡≈’apple∂ Ò¬Δ ¡≈ÒÓΔ
¡ßÂapple-«ÈappleÌappleÂ≈ ÁΔ ÒØÛ ‘ÀÕ «¬√
È≈Ò ¡≈Ó ÒØ’≈∫ ÁΔ È˜apple «Ú⁄
«Ú«◊¡≈È’ Â∂ ÓÀ‚Δ’Ò «’μÂ∂ Á≈
¡’√ ÚΔ √∞Ë«apple¡≈ ‘ÀÕ ÏappleÂ≈ÈΔ¡≈
«Ú⁄ ÏzÀ◊«˜‡ (ÏappleÂ≈ÈΔ¡≈ ÚμÒØ∫
Ô±appleØÍΔ¡È Ô±ÈΔ¡È ÂØ∫ Ï≈‘apple
«È’Ò‰) ÁΔ ‹≈appleΔ Ï«‘√ ÁΩapple≈È
Ï≈‘apple «È’Ò‰ Á∂ ‘≈ÓΔ Ï‘∞ √≈apple∂
«√¡≈√ÂÁ≈È≈∫ È∂ ¡«‹‘∂ “Ó≈«‘apple≈∫“
ÁΔ ‘∂·Δ ’ΔÂΔ √Δ «‹‘Û∂
ÏappleÂ≈ÈΔ¡≈ Á∂ Ï≈‘apple ¡≈¿∞‰ Á∂
«È’Ò‰ Ú≈Ò∂ Ó≈Û∂ «√쫇¡≈∫ ÁΔ
◊μÒ ’apple apple‘∂ √ÈÕ ‘∞‰ ’Ø«Ú‚-AI
Á∂ ‡≈’apple∂ ÁΔ Ó∞«‘ßÓ ÁΩapple≈È ¡«‹‘∂
«√¡≈√ÂÁ≈È≈∫ 鱧 ÈÓØÙΔ fi≈◊«Á¡≈∫
Ú≈apple Ú≈apple ˜Øapple Á∂ ’∂ ’«‘‰≈ «Í¡≈
«’ «¬√ Ó‘≈Ó≈appleΔ Á∂ ‡≈’apple∂ Ò¬Δ ¿∞‘
ÒΩ’‚≈¿±È Â∂ √ØÙÒ Á±appleΔ Úapple◊∂
«‹È∑≈∫ ÚΔ ’ÁÓ≈∫ ÁΔ «√¯≈appleÙ ’apple
apple‘∂ ‘È, ¿∞‘ √≈apple∂ «Ú«◊¡≈È’
Ó≈«‘apple≈∫ ÁΔ √Ò≈‘ ¿∞Â∂ ¡≈Ë≈«appleÂ
‘ÈÕ ÿμ‡Ø-ÿμ‡ Ô±’∂ «Ú⁄ ÓÀ‚Δ’Ò
«’μÂ∂ È≈Ò √ÏßË Í∂Ù∂Úapple -
‚≈’‡apple, Èapple√≈∫ ¡Â∂ √ØÙÒ ’∂¡appleapple˜
(√Ó≈«‹’ √ßÌ≈Ò’appleÂ≈) ¡≈«Á,
Ì≈appleΔ √Ó≈«‹’ √«Â’≈apple ’Ó≈¿∞‰
«Ú⁄ √ÎÒ apple‘∂ ‘È Íapple ¡¯√Ø√,
«‹Ú∂∫ ıÏapple≈∫ ¡≈ apple‘Δ¡≈∫ ‘È, Ì≈appleÂ
«Ú⁄ ÓÀ‚Δ’Ò Í∂Ù∂Úapple, ı≈√’apple ‹Ø
Íz≈¬ΔÚ∂‡ √À’‡apple È≈Ò √ÏßË ‘È,
Á≈ ‹ÈÂ’ ÌappleØ√≈ ¡Â∂ √«Â’≈apple
’≈¯Δ ÿ«‡¡≈ ‘ÀÕ √Ó«fi¡≈ ‹≈∫Á≈ ‘À
«’ ¡«‹‘≈ Ó‘≈Ó≈appleΔ ÁΩapple≈È «¬√
Ì≈¬Δ⁄≈apple∂ Á∂ ’∞fi «‘μ«√¡≈∫ «Ú⁄
Ï‘∞ ‘Δ Ó∞È≈¯≈ıØappleΔ Ú≈Ò∂ Â∂
¡ÈÀ«Â’ ÂappleΔ’∂ ¡Í‰≈¬∂ ‹≈‰
’≈appleÈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ¡≈’√ÎØapple‚ Á∂
«¬√ √ÎÒÂ≈ Âμ’ Í∞싉 ¡Â∂
‘ØappleÈ≈∫ Ê≈Ú≈∫ ¿∞Â∂ ‘Ø apple‘∂ ‡apple≈«¬Ò≈∫
√ÏßËΔ Íapple√Íapple «ÚappleØËΔ Íz«’«apple¡≈Ú≈∫
’ßÓ ’apple apple‘Δ¡≈∫ ‘ÈÕ ÒΩ’‚≈¿±È È∂
«‹Ê∂ ’appleØÈ≈Ú≈«¬apple√ Á∂ ÎÀÒ≈¡ ȱß
appleØ«’¡≈ ¡Â∂ ÓÈ∞μ÷Δ ‹≈È≈∫
Ï⁄≈¬Δ¡≈∫, ¿∞Ê∂ «¬√ È∂ ÚÀ’√ΔÈ Á∂
‡apple≈«¬Ò Ò¬Δ ÔØ‹È≈ Íμ÷Ø∫ Ó∞Ù«’Ò≈∫
(logistical difficulties) ÚΔ
÷Û∑Δ¡≈∫ ’ΔÂΔ¡≈∫Õ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘Δ
«¬√ «√μ‡∂ ¿∞Â∂ Í∞싉 Ò¬Δ «’ «¬√
Ó‘≈Ó≈appleΔ ÁΔ √∞appleμ«÷¡Â Â∂
¡√appleÁ≈apple ÚÀ’√ΔÈ «ÓÒ ◊¬Δ ‘À,
‘≈Ò∂ ’¬Δ ’ÁÓ ⁄∞μ’‰∂ ‘؉◊∂Õ
ÚÀ’√ΔÈ √ÏßËΔ «¬√ Ú∂Ò∂ Á∞ÈΔ¡≈∫
Ìapple «Ú⁄ «‹ßÈ∂ ÚΔ ‡apple≈«¬Ò ⁄μÒ apple‘∂
‘È, ¿∞È∑≈∫ «Ú⁄Ø∫ ¡≈’√ÎØapple‚ ÁΔ
√ÎÒÂ≈ √Ì ÂØ∫ ÚμË ¡≈Ù≈Ú≈ÁΔ ‘ÀÕ
¡≈’√ÎØapple‚ Á∂ ‡apple≈«¬Ò «Ú⁄
Í≈«¬¡≈ «◊¡≈ «’ ÚÀ’√ΔÈ Á≈
«‹‘Û≈ ¡˜Ó≈«¬ÙΔ apple±Í «¬√ Á∂
‡apple≈«¬Ò Ò¬Δ A@@@ √ÚÀ-«¬μ¤’
«Ú¡’ÂΔ¡≈∫ ¿∞Â∂ ¡˜Ó≈«¬¡≈
«◊¡≈, ¿∞√ È∂ «¬È∑≈∫ «Ú⁄ ӘϱÂ
appleØ◊-appleØ’± ÍzÌ≈Ú ÍÀÁ≈ ’ΔÂ≈Õ Ï‘∞Â
√≈appleΔ¡≈∫ ‘μÁ≈∫ Â∂ apple∞’≈Ú‡≈∫ «‹È∑≈∫
ÚμÒ «Ë¡≈È Á∂‰ ÁΔ ÒØÛ ‘À, √≈ȱß
«¬√ √ÎÒÂ≈ Á∂ ‹ÙÈ ÓÈ≈¿∞∫Á∂ √Ó∂∫
ıÏappleÁ≈apple apple«‘‰ Ò¬Δ ⁄Ω’√
’appleÁΔ¡≈∫ ‘ÈÕ ı≈√’apple ‡apple≈«¬Ò
«Ú⁄ Ù≈ÓÒ ‘ج∂ Ú≈Òß‡Δ¡apple AH ÂØ∫
EE ¿∞Óapple ‹∞μ‡ È≈Ò √ÏßË √È
«‹√ ’≈appleÈ «¬‘ √Ú≈Ò ÷Û∑≈ ‘∞ßÁ≈ ‘À
«’ «¬‘ ÚÀ’√ΔÈ «¬√ ÂØ∫ Ú‚∂appleΔ
¿∞Óapple Á∂ Ï≈Òˆ≈∫ ¿∞Â∂ ’ßÓ ’apple∂◊Δ,
«‹È∑≈∫ Á≈ appleØ◊-appleØ’± „≈∫⁄≈ ÿμ‡ ¿∞Óapple
Ú≈Ò∂ Ï≈Òˆ≈∫ È≈ÒØ∫ ÿμ‡ Ó˜Ï±Â
‘∞ßÁ≈ ‘À? ˆΩappleÂÒÏ ‘À «’ Á∞ÈΔ¡≈∫
Ìapple «Ú⁄ ’Ø«Ú‚-AI ’≈appleÈ ÓappleÈ
Ú≈Ò∂ ÒØ’≈∫ √ÏßËΔ «ÓÒÁ∂ Ú∂apple«Ú¡≈∫
ÂØ∫ ÍÂ≈ Òμ◊Á≈ ‘À «’ √Ì ÂØ∫
«˜¡≈Á≈ ıÂapple≈ FE √≈Ò ÂØ∫ ÚμË
¿∞Óapple Ú≈«Ò¡≈∫ Ò¬Δ ‘ÀÕ ‡apple≈«¬Ò Á∂
¡◊Ò∂ ÍμËapple ¿∞Â∂ «¬√ ◊μÒ Á≈
«ı¡≈Ò appleμ÷«Á¡≈∫ ‡apple≈«¬Ò 鱧 ÁØ
¿∞Óapple ‹∞μ‡≈∫ Á∂ Ú≈Òß‡Δ¡apple˜ Âμ’
ÚË≈«¬¡≈ «◊¡≈ ‘À, «‹È∑≈∫ «Ú⁄Ø∫
«¬’ EF-FI √≈Ò Á≈ Â∂ Á±‹≈ G@
√≈Ò ÂØ∫ ÚμË Ú≈«Ò¡≈∫ Á≈ ¿∞Óapple
‹∞μ‡ ‘ÀÕ ‡Δ⁄≈ Â≈∫ Ì≈Ú∂∫ «¬‘ ‘À «’
«¬‘ ÚÀ’√ΔÈ Ò≈◊ ÂØ∫ Ï⁄≈¡ ’apple∂◊Δ
Íapple «¬‘ Óß«È¡≈ ‹≈ «apple‘≈ ‘À «’ «¬√
Á≈ ¡ß«ÂÓ «√μ‡≈ ’≈¯Δ ÈappleÓ ‘Ø
√’Á≈ ‘À ¡Â∂ Ù≈«¬Á «¬‘ Ó«‘˜
«ÏÓ≈appleΔ ÁΔ «ÙμÁ ‘Δ ÿ‡≈Ú∂Õ ‘Ø
√’Á≈ ‘À «’ «¬√ È≈Ò ÒØ’ ÿμ‡
«ÏÓ≈apple ‘؉, «¬√ Ò¬Δ ¿∞È∑≈∫ ÁΔ
‹≈È ‹≈‰ Á≈ ıÂapple≈ ÿ‡∂◊≈Õ ‘≈Ò∂
«¬‘ ÚΔ ÂÀ¡ ‘؉≈ ‘À «’ ÚÀ’√ΔÈ ÁΔ
«¬’ ı∞apple≈’ Á≈ ¡√apple ’ÁØ∫ Âμ’
apple‘∂◊≈ ¡Â∂ ’ÁØ∫ «¬√ ÁΔ Ï±√‡apple
ı∞apple≈’ Á∂‰Δ ‘ØÚ∂◊ΔÕ ‡apple≈«¬Ò≈∫ Á≈
¡◊Ò≈ ÁΩapple Úμ‚∂ ÍμËapple “Â∂ ‘ØÚ∂◊≈,
«¬√ Ò¬Δ «¬‘ «˜¡≈Á≈ ¡«‘Ó ‘ÀÕ
«¬‘ Úμ‚∂ ÍμËapple Á∂ ‡apple≈«¬Ò
Ïapple≈˜ΔÒ, Áμ÷‰Δ ¡¯appleΔ’≈ ¡Â∂
¡ÓappleΔ’≈ «Ú⁄ Ù∞apple± ‘Ø ⁄∞μ’∂ ‘È, «‹Ê∂
Ò≈◊ ÁΔ Áapple ‘≈Ò∂ ÚΔ ’≈¯Δ
«˜¡≈Á≈ ‘ÀÕ «¬√ È≈Ò ÍÂ≈ Ò≈¿∞‰
«Ú⁄ ÓÁÁ «ÓÒ∂◊Δ «’ ¿∞Ê∂ ÚÀ’√ΔÈ
‘≈√Ò ’appleÈ Ú≈«Ò¡≈∫ 鱧 ÚÀ’√ΔÈ
apple«‘ ÒØ’≈∫ È≈ÒØ∫ Ò≈◊ Òμ◊‰ Á≈
ıÂapple≈ ÿ‡Á≈ ‘ÀÕ «¬‘ ÚÀ’√ΔÈ, ‹Ø
‘Ø √’Á≈ ‘À, ¡≈ıapple √∞appleμ«÷¡Â Â∂
¡√appleÁ≈apple √≈Ï ‘ØÚ∂ ‹≈∫ È≈, ‹≈∫
Ù≈«¬Á ¡ßÙ’ ÂΩapple “Â∂ ‘Δ ’ßÓ ’apple∂, ȱß
«Ú’√ ’appleÈ È≈Ò ⁄∞‰ΩÂΔ ¿∞‘
ÁÚ≈¬Δ «Ú’√ ’appleÈ ÁΔ ÚΔ ‘À,
«‹√ È≈Ò Ò≈◊ Á≈ «¬Ò≈‹ ’ΔÂ≈
‹≈ √’∂Õ «¬√ Íμ÷ ÂØ∫ ÚΔ ’∞fi
’≈ÓÔ≈ÏΔ ‘≈√Ò ‘Ø¬Δ ‘À Íapple ‹≈ÍÁ≈
‘À, ÚÀ’√ΔÈ «Ú’√ ’appleÈ È±ß «ÁμÂΔ
‹≈ apple‘Δ ÒØÛØ∫ ÚμË ÂÚμ‹Ø È≈Ò
«¬Ò≈‹ Ú≈ÒΔ ÁÚ≈¬Δ «Ú’√Â
’appleÈ ÁΔ¡≈∫ ’Ø«ÙÙ≈∫ Șapple¡ßÁ≈˜ ‘Ø
apple‘Δ¡≈∫ ‘ÈÕ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘Δ
ÚÀ’√ΔÈ ÁΔ ’ΔÓ Á≈ Ó∞μÁ≈ ÚΔ
È‘Δ∫ «Ú⁄≈«apple¡≈ ‹≈ «apple‘≈Õ
√∞appleμ«÷¡Â Â∂ ¡√appleÁ≈apple ÚÀ’√ΔÈ Á≈
¯≈«¬Á≈ Â≈∫ ‘Δ ‘ØÚ∂◊≈, ‹∂ «¬‘
Á∞ÈΔ¡≈∫ Ìapple «Ú⁄ ‘apple «’√∂ ȱß
¿∞ÍÒÏË ‘ØÚ∂, «‹√ Ò¬Δ «¬√ ÁΔ
ÍÀÁ≈Ú≈apple, ’ΔÓ ÂÀ¡ ’appleÈ, Úß‚ Â∂
Í‘∞ß⁄ÔØ◊Â≈ ¡≈«Á √ÏßËΔ «√¡≈√Δ
¡appleÊ⁄≈apple∂ 鱧 ÿØ÷‰≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ ÂØ∫
ÚΔ Úμ‚Δ ˜apple±apple ‘À ‘apple «’Â∂ ÚËΔ¡≈
«√‘ √ßÌ≈Ò «√√‡Ó «Ú’√ ’appleÈ
ÁΔ, «‹‘Û≈ ÚÀ’√ΔÈ ÁΔ ‘apple «’√∂
Ò¬Δ Í‘∞ß⁄ Ô’ΔÈΔ Ï‰≈ √’∂;
«’¿∞∫«’ ‹∂ ¡≈Ï≈ÁΔ Á≈ ’Ø¬Δ ÚΔ
ÂÏ’≈ «¬√ ÂØ∫ Ú≈∫fi≈ apple«‘ ‹≈∫Á≈ ‘À,
¿∞‘ Ò≈◊ Á∂ Ó∞Û ¿∞μÌappleÈ Á∂ ‘≈Ò≈Â
ÍÀÁ≈ ’apple √’Á≈ ‘ÀÕ ¡ıΔapple «Ú⁄ «¬‘Ø
¡≈«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À «’ √≈鱧 «¬‘
È‘Δ∫ Ì∞μÒ‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ «’ «¬√ Ò≈◊
Á≈ Ó±Ò ’≈appleÈ «¬È√≈È ÚμÒØ∫ ‹ΔÚ-
‹ß±¡≈∫ Á∂ apple«‘‰ Ú≈ÒΔ¡≈∫ Ê≈Ú≈∫
«Ú⁄ ’ΔÂΔ ÿ∞√ÍÀ· ‘Δ √Δ, «‹√ Á∂
«√μ‡∂ Ú‹Ø∫ «¬‘ Ò≈◊ ‹≈ÈÚapple≈∫ Â∂
Íß¤Δ¡≈∫ ÂØ∫ «¬È√≈È≈∫ «Ú⁄ ¡≈¬ΔÕ
«¬√ Ó≈apple± ¡ÓÒ È±ß √appleÓ≈¬∂Á≈appleΔ
¡appleÊ⁄≈apple∂ È∂ ‘Øapple ‘∞Ò≈apple≈ «ÁμÂ≈,
«’¿∞∫«’ «¬√ «‘ Ó∞È≈¯≈ıØappleΔ Â∂
ÁΩÒ ’Ó≈¿∞‰ Ò¬Δ ’∞Áapple È≈Ò
Ëμ’∂Ù≈‘Δ¡≈∫ ’ΔÂΔ¡≈∫ ‹≈∫ÁΔ¡≈∫
‘ÈÕ ‹∂ «¬‘ «√√‡Ó Ï∂appleØ’ Â∂ «ÏÈ≈∫
È∂Ó≈∫ ÂØ∫ ‹≈appleΔ apple«‘ßÁ≈ ‘À, Â≈∫ «¬√ ÂØ∫
ÚΔ ıÂappleÈ≈’ Ú≈«¬apple√≈∫ Á∂ ÍÀÁ≈ ‘؉
Á≈ ıÂapple≈ ‘Ó∂Ù≈ Ï«‰¡≈ apple‘∂◊≈Õ
«¬√ Ú≈«¬apple√ È∂ Á∞ÈΔ¡≈∫ Ò¬Δ ‘∞‰
Âμ’ Á≈ √Ì ÂØ∫ Úμ‚≈ «√‘ √ß’‡
ÍÀÁ≈ ’ΔÂ≈ ‘À ¡Â∂ È≈Ò ‘Δ Ó≈ÒΔ
√ß’‡ ÚΔ, «‹√ È≈Ò «¬ßÈΔ
Ï∂apple∞˜◊≈appleΔ ÍÀÁ≈ ‘Ø¬Δ ‹Ø Í«‘Ò≈∫ ’Á∂
È‘Δ∫ √Δ ‘جΔÕ «¬‘ ÁØÚ∂∫ √ß’‡
Á∞ÈΔ¡≈∫ “Â∂ Óß‚apple≈ apple‘∂ Ú≈Â≈ÚappleÈ
√ÏßËΔ √ß’‡ È≈Ò Ï‘∞ ◊±Û∑∂ ‹∞Û∂
‘ج∂ ‘È Â∂ «¬√ √ß’‡ ’≈appleÈ ‹À«Ú’
ÚßÈ-√ÚßÈÂ≈ Á≈ ‘Ø «apple‘≈ ÿ≈‰ ‘Δ
«¬√ ¡≈ÒÓΔ Ó‘≈Ó≈appleΔ ÁΔ Ó∞μ÷ Ú‹∑≈
‘ÀÕ «¬√ ÁΔ ÚÀ’√ΔÈ Òμ̉≈
Ô’ΔÈÈ ¯ΩappleΔ ÒØÛ ‘À Íapple «¬√ Á∂
Ï≈Ú‹±Á ËappleÂΔ ÁΔ¡≈∫ «¬È√≈È Â∂
ˆÀapple-«¬È√≈ÈΔ È√Ò≈∫ ÁΔ √∞appleμ«÷¡≈
Â≈∫ ¿∞√ √±apple «Ú⁄ ‘Δ Ô’ΔÈΔ
ω≈¬Δ ‹≈ √’Á≈ ‘À, ‹∂ ¡√Δ∫
√appleÓ≈¬∂Á≈appleΔ «È˜≈Ó ÁΔ Ê≈∫ ¡«‹‘≈
√Ó≈«‹’-¡≈apple«Ê’ ÏÁÒ «√apple‹‰
ÚμÒ «Ú¡≈Í’ Í‘∞ß⁄ ¡Í‰≈¿∞∫Á∂ ‘≈∫
‹Ø Ú≈Â≈ÚappleÈ ÁΔ √ßÌ≈Ò Ô’ΔÈΔ
ω≈Ú∂Õ
ÍzØ. ÍzΔÂÓ «√ßÿ
&«Ú«˜«‡ß◊ √’ΩÒapple, Ú∞Ò¯√È
’≈Ò‹,
¡≈’√ÎØapple‚ Ô±ÈΔÚapple«√‡Δ, Ô±’∂Õ
«√¡≈√ Á∂ ¡Íapple≈ËΔ’appleÈ È∂ ÈÚΔ∫¡ª ¿∞⁄≈¬Δ¡ª ¤±‘ Ò¬Δ¡ª
Ì≈‹Í≈ ÍzË≈È ‹∂ ÍΔ Èμ‚≈ È∂ ‘≈Ò ‘Δ ”⁄
«¬μ’ Úapple⁄∞¡Ò appleÀÒΔ È±ß √ßÏØËÈ ’apple«Á¡ª
«’‘≈, ““«√¡≈√ Á∂ ¡Íapple≈ËΔ’appleÈ È∂
ÈÚΔ∫¡ª ¿∞⁄≈¬Δ¡ª 鱧 ¤±‘ «Ò¡≈ ‘ÀÕ ¡√Δ∫
Ïß◊≈Ò ”⁄ ’μ‡ ÓÈΔ Ï≈apple∂ √∞‰ apple‘∂ ‘ªÕ √≈ȱß
«¬È∑ª È∂Â≈Úª Á∂ ¡≈’≈apple ”⁄ ’‡ΩÂΔ ’appleÈ ÁΔ
ÒØÛ ‘À, ‹Ø ’μ‡ ÓÈΔ ÁΔ Óß◊ ’appleÁ∂ ‘ÈÕ √≈ȱß
Ïß◊≈Ò ÁΔ Ù≈ÈØ-ÙΩ’Â È±ß Ó∞Û √Ê≈«ÍÂ
’appleÈ ÁΔ ˜apple±apple ‘À ¡Â∂ Íμ¤ÓΔ Ïß◊≈Ò ÁΔ
√apple’≈apple Á∂ Ò≈’, √‡≈’ Â∂ ÏÀappleÒ È±ß ‹Û∑Ø∫
÷ÂÓ ’apple «Á˙Õ?? ¡≈͉∂ Ì≈Ù‰ ”⁄ Èμ‚≈
«ÏÒ’∞Ò √‘Δ √È, «’¿∞∫«’ «¬μ’ ‘¯Â≈, ‹Ø
Ú≈Í«apple¡≈, ¿∞√ È∂ «¬‘ Í∞Ù‡Δ ’apple «ÁμÂΔ «’
˜apple±apple «√¡≈√ Á∂ ¡Íapple≈ËΔ’appleÈ ”Â∂ appleØ’
Ò≈¿∞‰ ÁΔ ‘ÀÕ «Í¤Ò∂ ‘¯Â∂ Ô± ÍΔ Á∂ ‚≈È
«Ú’≈√ Á∞Ï∂ Á≈ ¡ÀÈ’≈¿±∫‡apple ’apple ’∂ ¿∞√ ÁΔ
‘μ«Â¡≈ ’apple «ÁμÂΔ ◊¬ΔÕ Í∞Ò√ È∂ «¬μ’ Ú≈apple
«Îapple «√¡≈√ÂÁ≈Ȫ ¡Â∂ Ó∞Ò˜Óª «Ú⁄≈Ò∂
◊ß„Â∞μÍ ”Â∂ «Ë¡≈È ’∂∫«Áz ’ΔÂ≈ ¡Â∂ «¬√
”Â∂ «¬μ’ Úμ‚Δ Ï«‘√ «¤Û ⁄∞μ’Δ ‘ÀÕ
Á∞Ï∂ 鱧 Ù∞μ’appleÚ≈apple Í∞Ò√ È∂ Ó≈apple-
Ó∞’≈«¬¡≈Õ Í∞Ò√ Á≈ Á≈¡Ú≈ √Δ «’ ¿∞√ È∂
˙ÁØ∫∫ Ì싉 ÁΔ ’Ø«ÙÙ ’ΔÂΔ, ‹ÁØ∫ ¿∞√ ȱß
«Ò‹≈‰ Ú≈ÒΔ ’≈apple ¿∞∫‹ÀÈ Ù«‘apple Á∂ Ï≈‘appleΔ
«¬Ò≈’∂ ”⁄ ÍÒ‡ ◊¬ΔÕ «¬√ ÂØ∫ Í«‘Òª «ÂßÈ
‹∞Ò≈¬Δ 鱧 Á∞Ï∂ È∂ ¡μ· Í∞Ò√ Ó∞Ò≈˜Óª ÁΔ
’≈ÈÍ∞apple ”⁄ ◊ØÒΔ¡ª Ó≈apple ’∂ ‘μ«Â¡≈ ’apple
«ÁμÂΔ √ΔÕ «¬‘ ÁØÙ Òμ◊≈ √Δ «’ ’∞fi
«√¡≈√Δ Â∂ Í∞Ò√ ¡Î√apple ¿∞√Á≈ √∞appleμ«÷¡≈
’Ú⁄ ω∂ ‘ج∂ √ÈÕ ¿∞√ÁΔ «ˆz¯Â≈appleΔ Â∂
¡ÀÈ’≈¿±∫‡apple ”Â∂ ’¬Δ ¡√∞«ÚË≈‹È’ √Ú≈Ò
¿∞·≈ apple‘∂ ‘ÈÕ
Ô± ÍΔ ”⁄ «ÚappleØËΔ Í≈apple‡Δ¡ª Ì≈‹Í≈ ÁΔ
ÔØ◊Δ ¡≈«Áμ«Â¡≈È≈Ê √apple’≈apple ”Â∂ ÁØÙ Ò≈
apple‘Δ¡ª ‘È «’ «¬√ È∂ ¿∞√ 鱧 Ï⁄≈¿∞‰ ÁΔ
’Ø«ÙÙ ’ΔÂΔÕ ¿∞√ «¬‘ Ì∞μÒÁ∂ ‘È «’ ’¬Δ
‘Øapple Í≈apple‡Δ¡ª, «‹È∑ª È∂ Ô± ÍΔ ”Â∂ ’¬Δ √≈Òª
Âμ’ Ù≈√È ’ΔÂ≈, È∂ ‘Δ Á∞Ï∂ 鱧 ‚≈È Ï‰È
”⁄ √‘≈«¬Â≈ ’ΔÂΔ √ΔÕ Ó≈«¬¡≈ÚÂΔ,
¡«÷Ò∂Ù Ô≈ÁÚ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ «ÍzÔß’≈ ◊ªËΔ
Ú≈‚apple≈ Âμ’ Ô± ÍΔ Á∂ ’¬Δ È∂Â≈Úª È∂ «¬‘
Óß◊ ’ΔÂΔ ‘À «’ «¬√ÁΔ ‹ª⁄ ’appleÚ≈¬Δ
‹≈Ú∂Õ ¿∞È∑ª È∂ ÁØÙ Ò≈«¬¡≈ «’ Ô± ÍΔ
√apple’≈apple 鱧 Ï⁄≈¿∞‰ Ò¬Δ ◊À∫◊√‡apple ÁΔ
‘μ«Â¡≈ ’apple «ÁμÂΔ ‘ÀÕ
√≈Ï’≈ ‚Δ ‹Δ ÍΔ ¡Â∂ Íz«√μË apple≈‹Á±Â
‹±ÒΔ˙ «appleÏÀappleØ È∂ ¡≈Í‰Δ apple≈¬∂ √ß÷∂Í ’apple ’∂
«’‘≈ «’ ““«Ú’≈√ Á∞Ï∂ «¬μ’ √Ê≈È’ ◊ß∞‚≈
√Δ, «‹√ Á≈ «¬Ò≈’≈ ¿∞Âapple ÍzÁ∂Ù Á∂ ’∞fi
«˜«Ò∑¡ª ÂØ∫ ¡μ◊∂ È‘Δ∫ Ú«Ë¡≈ √ΔÕ ¿∞√ È∂
Í∞Ò√ Ò¬Δ ¡≈͉≈ √≈apple≈ √ÈÓ≈È ◊∞¡≈
«ÁμÂ≈Õ «¬√ Á≈ ‹Ú≈Ï «Â¡≈apple ’appleÈ≈ √Ω÷≈
È‘Δ∫ √ΔÕ «ÂßÈ Á‘≈«’¡ª Á∂ ÒßÏ∂ ¡Íapple≈«Ë’
’appleΔ¡apple ”⁄ «Ú’≈√ Á∞Ï∂ ¡≈͉∂ ¡≈Í ”⁄
«Ó√≈Ò ‘À «’ «’Ú∂∫ «¬μ’ «Èμ’≈ «‹‘≈ ◊∞ß‚≈
«ÌzÙ‡ «√√‡Ó ÁΔ ÓÁÁ È≈Ò «¬ßÈ∂ Úμ‚∂
¡Íapple≈ËΔ ÈÀ‡Úapple’ Á≈ Ó∞÷Δ Ï‰ «◊¡≈? ˙Ê∂
ÔØ◊Δ ¡≈«Áμ«Â¡≈È≈Ê √apple’≈apple Á∂ √μÂ≈ ”⁄
¡≈¿∞‰ «Íμ¤Ø∫ Á∞Ï∂ ÁΔ ÓΩ √±Ï∂ Á≈ «¬μ’
AAHÚª Í∞Ò√ Ó∞’≈ÏÒ≈ ‘ÀÕ Ó≈ÛΔ «’√ÓÂ
È≈Ò Í∞Ò√ Ó∞’≈ÏÒ∂ È∂ ÓΩÂ
¡Â∂ √μ⁄≈¬Δ 鱧 ÁÎÈ ’apple
«ÁμÂ≈ ‘À «’¿∞∫«’ ‹∂ Á∞Ï∂ ȱß
«˜ßÁ≈ apple«‘‰≈ √Δ, È≈ «’ ÓappleÈ≈ √Δ, ª ¿∞√
Á≈ √ÓappleÊÈ ’appleÈ Ú≈Ò∂ ÒØ’ª Á≈ Ȫ
¿∞‹≈◊apple ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ ’¬Δ¡ª Á≈ Óßȉ≈ ‘À
«’ «Ú’≈√ Á∞Ï∂ ÁΔ ‘μ«Â¡≈ ’≈ȱßÈ ÂØ∫ Ï≈‘apple
apple«‘ ’∂ ’ΔÂΔ ◊¬Δ Â∂ Í∞Ò√ Ó∞’≈ÏÒ∂ apple≈‘Δ∫
«ÁμÂΔ ◊¬Δ ÓΩ «¬μ’ ¿∞«⁄ √˜≈ È‘Δ∫Õ
¿∞√ 鱧 ’≈ȱßÈΔ Íz«’«apple¡≈ ”⁄Ø∫ Òßÿ‰ ÁΔ ÒØÛ
√ΔÕ «È¡ª Íz‰≈ÒΔ ÚΔ Ïapple≈Ïapple ÁΔ ÁØÙΔ ‘À «’
¿∞√ Á∂ «Úapple∞μË F@ ¡Íapple≈«Ë’ ’∂√ ‘؉ Á∂
-’«Ò¡≈‰Δ Ùß’apple
Ï≈Ú‹±Á ¿∞‘ ˜Ó≈È ”Â∂ Ï≈‘apple apple«‘‰ ”⁄
’≈ÓÔ≈Ï ‘Ø √«’¡≈Õ
¡÷apple≈ËΔ’appleÈ Á≈ Ó≈ÓÒ≈ ÍÏ«Ò’ ÎØappleÓ
”⁄ ’¬Δ Ú≈apple Ï«‘√ Á≈ Ó∞μÁ≈ Ï«‰¡≈ ‘ÀÕ H@
Á∂ Á‘≈’∂ ÂØ∫ Ï≈¡Á È∂Â≈Úª Â∂ ¡Íapple≈ËΔ¡ª
ÁΔ ◊ß∞„Â∞μÍ Á≈ ‡Àz∫‚ ¿∞Íapple ‹ªÁ≈ «Á÷≈¬Δ
«ÁμÂ≈Õ «√¡≈√Δ È∂Â≈ ¡Íapple≈ËΔ¡ª ÁΔ
Í«‘Òª ÂØ∫ ÚappleÂØ∫ ’appleÁ∂ ¡≈ apple‘∂ ‘ÈÕ «¬‘
√Ø⁄Á∂ ‘È «’ ¿∞‘ ÚΔ ⁄؉ «‹μ ’∂
Í≈appleÒΔÓÀ∫‡ ”⁄ Í‘∞ß⁄ ‹≈‰◊∂Õ «Í¤ÒΔ¡ª ⁄≈apple
⁄؉ª ”⁄ «√¡≈√ Á∂ ¡Íapple≈ËΔ’appleÈ Á≈ ‡zÀ∫‚
ÚË «apple‘≈ √Δ, ‹Ø «¬μ’ «⁄ßÂ≈‹È’ ◊μÒ √ΔÕ
«ÁÒ⁄√Í ◊μÒ «¬‘ ‘À «’
√∞ÍappleΔÓ ’Øapple‡ Á∂ ¯À√Ò∂ È∂ «¬‘
ÚΔ È؇ ’ΔÂ≈ «’ ““√≈Ò B@@D
«Úμ⁄ BD ¯Δ√ÁΔ Í≈appleÒΔÓÀ∫‡ ÓÀ∫Ïappleª Á≈
¡Íapple≈«Ë’ «apple’≈apple‚ √ΔÕ ¿∞È∑ª «Úapple∞μË
¡Íapple≈«Ë’ Ó≈ÓÒ∂ ÍÀ∫«‚ß◊ ‘ÈÕ?? B@@I ”⁄
«¬‘ ÚË ’∂ C@ ¯Δ√ÁΔ ‘Ø «◊¡≈Õ B@AD ”⁄
CD ¯Δ√ÁΔ ¡Â∂ B@AI ”⁄ DC ¯Δ√ÁΔ
Í≈appleÒΔÓÀ∫‡ ÓÀ∫Ïappleª «Úapple∞μË ¡Íapple≈«Ë’ ’∂√
ÍÀ∫«‚ß◊ √ÈÕ??
¡μ‹ √Ó∂∫ ÁΔ ÒØÛ ’≈ȱßÈΔ √∞Ë≈appleª ÁΔ ‘ÀÕ
«¬√Á∂ È≈Ò Í∞Ò√ Â∂ ⁄؉ √∞Ë≈apple ÚΔ ÒßÏ∂ √Ó∂∫
ÂØ∫ ÍÀ∫«‚ß◊ ͬ∂ ‘ÈÕ «Ó√≈Ò Á∂ ÂΩapple ”Â∂ ⁄؉
√∞Ë≈appleª ”Â∂ ’¬Δ «appleÍØapple‡ª, «‹È∑ª ”⁄ «ÁÈ∂Ù
◊Ø√Ú≈ÓΔ ’Ó∂‡Δ ÚΔ Ù≈ÓÒ ‘À, «ÏȪ ÚappleÂØ∫ Á∂
Í¬Δ¡ª ‘Ø¬Δ¡ª ‘ÈÕ ⁄؉ ’«ÓÙÈ È±ß ‘Øapple
Ù’ÂΔ¡ª «ÁμÂ∂ ‹≈‰ ÁΔ ˜apple±apple ‘ÀÕ
Ó∞Ò˜Óª, Í∞Ò√ ¡Â∂ «√¡≈√Â≈Ȫ «Ú⁄≈Ò∂
◊ß„Â∞μÍ È±ß Íapple÷‰ ÁΔ ÒØÛ ‘ÀÕ Í∞Ò√ √∞Ë≈appleª,
⁄؉ √∞Ë≈appleª ¡Â∂ ’≈ȱßÈΔ √∞Ë≈appleª ”Â∂ ’¬Δ
«appleÍØapple‡ª ‘ÈÕ ¿∞È∑ª ÂØ∫ «Óμ‡Δ-ÿμ‡≈ √≈Î
’appleÈ ¡Â∂ ¿∞È∑ª 鱧 Ò≈◊± ’appleÈ ÁΔ ˜apple±∞apple ‘ÀÕ
«ÁÒ⁄√Í ◊μÒ «¬‘ ‘À «’ ’¬Δ ¡Íapple≈ËΔ
«√¡≈√ ”⁄ ÍzÚ∂Ù ’apple ⁄∞μ’∂ ‘È ¡Â∂
’≈ȱßÈÿ≈Û∂ ω ⁄∞μ’∂ ‘ÈÕ ¡À√Ø√Δ¬∂ÙÈ ¡≈Î
‚ÀÓØ’z∂«‡’ «appleÎ≈appleÓ˜ Á∂ ¡È∞√≈apple B@AI
«Úμ⁄ ÈÚ-«ÈÔ∞’ ÒØ’ √Ì≈ Á∂ ¡μË∂ ÓÀ∫Ïappleª
«Úapple∞μË ¡Íapple≈«Ë’ Ó≈ÓÒ∂ ‘È, «‹È∑ª «Úμ⁄
B@AD ÁΔ Â∞ÒÈ≈ ”⁄ BF ¯Δ√ÁΔ Ú≈Ë≈ ‘Ø
⁄∞μ’≈ ‘ÀÕ ’¬Δ √apple’≈appleª √∞Ë≈appleª Ï≈apple∂ ◊μÒ
’appleÁΔ¡ª ‘È Íapple ’Ø¬Δ ÚΔ «Èμ◊apple ’ÁÓ ⁄∞μ’
È‘Δ∫ √’ΔÕ √Ì ÂØ∫ Úμ‚Δ ◊μÒ «√¡≈√Δ «¬μ¤≈
ÁΔ ÿ≈‡ ‘؉≈ ‘À ¡Â∂ «¬√ Á∂ Ò¬Δ √≈appleΔ¡ª
Í≈apple‡Δ¡ª Á≈ √ÓappleÊÈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ‘À, ‹Ø ¡«‹‘∂
Ó≈Ó«Ò¡ª ÍzÂΔ «ÏμÒ «Ò¡≈‰Õ ÒØ’ª 鱧 ÚΔ
⁄≈‘ΔÁ≈ ‘À «’ ¿∞‘ Ó∞Ò˜Óª 鱧 È≈ ⁄∞‰ÈÕ