SOKRATES, BUDDA I JEZUS: OD MITU DO AUTORYTETU

Sokrates, Budda i Jezus: od mitu do autorytetu
z powyższych obrazów.
Także literatura o Jezusie przedstawia go w różny sposób, jako:
• konspiratora przygotowującego antyrzymską rebelię (Brandon 1967;
Maccoby 1999)
• pobożnego Żyda i mesjasza (Ewangelia Hebrajczyków, Ewangelia
ebionitów)
• nauczyciela tajemnej, gnostyckiej mądrości (Ewangelia Tomasza, Tajemna
Ewangelia Marka, Ewangelia Jana, pisma gnostyckie z II-IV wieku)
• charyzmatycznego uzdrowiciela stylizowanego na: żydowskiego szamanamaga
(Vermes 2003), pogańskiego boga-maga (Smith 1981), bądź
nauczyciela tajemnej mądrości, w typie indyjskiego guru, takiego jak
Budda (Pagels 1989:XX-XXI)
• zbawiciela i syna bożego, który umarł za grzechy ludzi (idea Pawła
i późniejszych ewangelii).
W tym, co później stało się głównym nurtem chrześcijaństwa, akcentowano
ostatni obraz.
W przypadku Buddy akcenty polityczne odpadają, gdyż – choć był następcą
tronu – porzucił świeckie życie, aby zająć się poszukiwaniami duchowymi
i nigdy nie wrócił do polityki. Sangha instytucjonalizowała obraz Buddy jako
charyzmatycznego cudotwórcy wywierającego magiczny wpływ na innych
i wskazującego drogę do nirwany. W przeciwieństwie do Sokratesa i Jezusa aspekt
uzdrawiania nie pełni w obrazie Buddy znaczącej roli. O ile Jezus ewangelii
wskrzesza zmarłych, to Budda uświadamia rozpaczającej po śmierci syna Kisie
Gotami, że wszystko jest nietrwałe i nikt nie uniknie śmierci (Therīgāthā 213-223,
Rhys Davids, Norman 1997:88-91).
5. MITYCZNE ŻYCIORYSY AUTORYTETÓW: ZA KOGO SIĘ UWAŻALI I ZA KOGO
ICH UZNAWANO?
Próbę odkrycia, kim byli, możemy rozpocząć od analizy dostępnych źródeł
pod kątem tego, za kogo się uważali i za kogo byli uznawani.
89