SOKRATES, BUDDA I JEZUS: OD MITU DO AUTORYTETU

Sokrates, Budda i Jezus: od mitu do autorytetu
jego śmierci, nasyłając na niego oszalałego słonia. Nic więc dziwnego, że Dewadattę
porównywano do Judasza (Oldenberg 1999:155-156, 288), modelowego
czarnego charakteru ewangelii.
W legendzie Jezusa rolę czarnych charakterów pełnią: Żydzi in toto, faryzeusze,
oraz Judasz. Wbrew czarnej legendzie, to nie Żydzi, ale Rzymianie byli
odpowiedzialni za śmierć Jezusa, a faryzeusze, z którymi Jezus ewangelii polemizuje,
byli mu bliżsi niż np. saduceusze, a W.E. Phipps (1977:17), H. Falk
(1985) i H. Maccoby (1999:XII) nie mają wątpliwości, że sam Jezus był faryzeuszem.
Ma o tym świadczyć np. używany przez faryzeuszy tytuł rabbi, jakim
zwracali się do niego uczniowie.
Co do Judasza, to, jak pokazały prace Maccoby’ego (1992) i W. Klassena
(1996), nie był on żadnym zdrajcą, tylko bratem i najbardziej zaufanym człowiekiem
Jezusa. Jezusa nie tyle zdradził, co przekazał go władzom na jego
polecenie. Ironia polega na tym, że używane w ewangeliach wobec Judasza
słowo paradidomi oznacza nie tylko „zdradzać” i „przekazać”, ale także „upowszechniać
legendę” (Liddell, Scott, Jones 1958:1308). Z braci-konspiratorów
Jezus i Judasz stali się, jak w baśni, odpowiednio, ucieleśnieniem dobra i ucieleśnieniem
zła. Judaszowi z przyczyn politycznych twórcy legendy chrześcijańskiej,
wykorzystywanej przez Kościół do propagandy antysemickiej, przypisali
rolę wielokrotnego zdrajcy: ruchu Jezusa, chrześcijaństwa, a nawet całej ludzkości
(Sieradzan 2007b:8-35).
Ironia polega też na tym, że wiara w czarną legendę jest znacznie silniejsza od
chęci zrozumienia faktycznego przebiegu wydarzeń. Wiara w to, że Ksantypasekutnica
była żoną Sokratesa, jest równie powszechna jak wiara w Judasza jako
zdrajcę Jezusa. Co do Dewadatty, to choć z powodu braku niezależnych źródeł
trudno oszacować jego faktyczną rolę we wspólnocie Buddy, jest wysoce prawdopodobne,
że miał on po prostu inną od Śakjamuniego wizję rozwoju ruchu
buddyjskiego.
107