Antropomotoryka nr 55.indb - Akademia Wychowania Fizycznego w ...

Ryszard Panfil
graczy, których działania są bezwzględnie od siebie zależne. Identyfikacja czynników wpływających na efektywność
gry zespołu wymaga oceny stopnia synchronizacji i koordynacji działań poszczególnych graczy, gdyż wpływają
one na różne wymiary i poziomy synergii. Oceniając skuteczności działania zespołu nie należy zatem traktować
poszczególnych uczestników gry jako samodzielne podmioty, ale jako współwykonawców, którzy wnoszą wkład
w sukces zespołu jako całości.
Cel pracy. Przedstawienie narzędzi do identyfikacji i ewaluacji synergizmu, a także uzasadnienie jego znaczenia
w wykonywaniu działań bezwzględnie zależnych w grach zespołowych.
Materiał i metody. Na podstawie zapisu wideo przeprowadzono pragmatyczne badania porównawcze skuteczności
współdziałania graczy drużyn klubowych, w tym Orlando Magic i Los Angeles Lakers (koszykówka) oraz
FC Barcelona (piłka nożna), a także czołowych zespołów świata w siatkówce, m.in. Brazylii, Rosji i Serbii.
Wyniki. Badania umożliwiły identyfikację różnych wymiarów i poziomów synergizmu w grze zespołowej, takich
jak zwiększenie skuteczności współdziałania wybranych zawodników w akcjach ofensywnych przez właściwe
ich rozmieszczenie na boisku i kreowanie sytuacji punktowych, a także skuteczność wprowadzania kombinacji
(wariantów) sytuacji punktowych oraz wykorzystania przestrzeni w grze.
Wnioski. Ocena skuteczności współdziałania dwóch i trzech zawodników może dotyczyć zarówno wymiaru
synergii, na przykład synergicznego potencjału graczy, jak również poziomu synergii wynikającego z synchronizacji
i koordynacji działań bezwzględnie od siebie zależnych. Synergiczne postrzeganie skuteczności współpracy
przez zawodników sprzyja rozwojowi wartości dodanej w zespole, zachowaniu spójności w realizacji zadania,
a w konsekwencji – także emocjonalnej spójności, daje również nową jakość przez połączenie działań, których
nie możemy analizować osobno.
INTRODUCTION
When defining sports games, Panfil [1] states that they
are surprising and risky systems of skilful action and
cooperation in the offence and anticipated counteraction
and counter-cooperation in the defence by participants
of the game aiming at achievement of uncertain
individual, common and opposing objectives according
to accepted rules (regulations and strategy). Skilful
solving of situations in the sports game by cooperation
and counter-cooperation consists in combining, in
a way ordered with respect to objectives executed in
the game, of actions of players in various two-player
and three-player variants performed at a various tempo,
with flexible utilization of the game space.
Contemporary team games, performed at a high
level of sports effectiveness, are characterised by high
level of dynamic and situation-related organisation of actions
taken by the players, and this gives new meaning
to the cooperation. Particularly in those combinations in
which two or three players take part, whose actions are
absolutely dependent on each other, the skill of cooperation
plays a leading role. Therefore, identifying of determinants
regarding team effectiveness observed at a high
sports level requires taking into account the evaluation of
the level of synchronization and coordination of actions
performed by the players to a broader and broader extent
because these factors determine revealing of various
dimensions and levels of synergies [1, 2].
The review of literature indicates that the attempts
of describing the team game as a set of actions taken
by the players are undertaken for many sports games.
Identification of players’ actions, especially in football,
taking into account differentiated criteria is a subject
matter of interest for many Polish [3, 4, 5, 6, 7, 8, 9]
as well as foreign researchers [10, 11, 12, 13]. Also
for basketball and volleyball, the attempts are made
to describe the sports game in various aspects, as
a set of actions taken by individual players [14, 15,
16, 17,18].
However, the team game is an entity exceeding
its parts i.e. players considered in mutual isolation.
Therefore, explanation of actions of the sports team
requires an integral approach which consists in treating
the team of players as a dynamic system for the
description of which it is necessary to take into account
influences and material relations occurring in it and with
which various levels of synergies are revealed. In the
situation where two or more actions are dependent on
each other in the sports game, the synergy is revealed
in the form of reinforcement of these actions (catalysis)
including: single-directional-effect 2 + 2 = 2 + 3, or bidirectional-effect
2 + 2= 3 + 3, as well as appearance of
a new quality, different from actions of players creating
it – effect 2 + 2 = Q, and modifying the new quality into
a new quality-effect Q = T .
Hence, the dimension and level of synergy results
from cooperation of players understood as
a dynamic process of jointly conscious or jointly intuitional
(result of earlier common experiences) situational
selection of game objectives, variants of common
performance and common achievement of them. The
common achievement of an objective includes actions
enabling achievement of objectives of the game, includ-
– 74 –