Firmament - Le Cercle Littéraire - Thế Hữu Văn Đà n - The Literary ...

The Firmament Volume 3, No. 1, April 2010 40
Nhà chính khách Hugo trª låi Paris hôm mÒng 5 tháng 9-1870 sau khi ñ‰ chính thÙ Hai cûa Napoléon
III tan rä vì thÃt båi trong trÆn giao chi‰n Sedan v§i Ph° L‡ Sï (Prusse) và Çúng ngay lúc quân l¿c ñÙc
bao vây kinh thành, Ç‹ ÇÜ®c chia xÈ n‡i ǧn Çau và s¿ thi‰u thÓn cûa dân chúng Paris cä quy‰t không
chÎu ÇÀu hàng.
Chính phû Adolphe Thiers muÓn cÃp tÓc lt khí gi§i ÇÒng bào, làm cho dân chúng buc phäi
n°i dÆy thi‰t lÆp ThÎ xã T¿ trÎ Paris (Commune de Paris trong næm 1871, tØ 18 tháng 3 ljn 28 tháng 5).
Nh»ng Çoån ÇÜ©ng chính trÎ cûa ông Çã träi qua thÆt là xÙng Çáng, thÆt là hùng hÆu : "TØ ngày tôi Çåt
tu°i tri thÙc, mà cÛng là khi tôi b¡t Çàu tham d¿ vào nh»ng bi‰n Ç°i chính trÎ ho¥c bi‰n Çng xã hi
ÇÜÖng th©i, sau Çây là nh»ng giai Çoån liên tøc hòa h®p v§i lÜÖng tâm tôi, trong Çó lúc nào tôi cÛng
luôn ti‰n bܧc không mt ngày thoái b - Ç‹ Çåt t§i hào quang chi‰u rång : 1818, bäo hoàng chû nghïa;
1824, bäo hoàng t¿ do (royaliste libéral); 1828, t¿ do xã hi; 1830, t¿ do, xã hi và dân chû; 1849,
t¿ do, xã hi, dân chû và cng hòa" (Actes et Paroles, 1850). Sau 1850, Victor Hugo mãi mãi trung
thành v§i xác tín cûa ông là mt ngÜ©i dân chû và cng hòa. ñó cÛng là lÆp trÜ©ng cûa phÀn Çông
nh»ng kÈ trí thÙc væn nghŒ sï ViŒt Nam sÓng ki‰p lÜu vong häi ngoåi tØ Tháng TÜ ñen 1975.
Cuc Ç©i chính khách cûa thi væn hào Victor Hugo thÆt lÅy lØng : Dܧi ch‰ Ç Quân chû LÆp
hi‰n Tháng Bäy (Monarchie de Juillet : 1830-1848) và theo Hi‰n chÜÖng 14 th.8-1830 có 2 ViŒn : NghÎ
viŒn (nhiŒm kÿ 5 næm, ÇÜ®c bÀu phi‰u theo thu‰ ngåch) và Nguyên lão viŒn (do vua b° døng), Victor
Hugo ÇÜ®c b° nhiŒm nguyên lão Pháp QuÓc (Pair de France) bªi vua Louis-Philippe (tháng 4-1845 ljn
tháng 2-1848). Dܧi th©i ñŒ NhÎ Cng Hòa (1848-1851) và theo Hi‰n Pháp 4 th.11-1848 thi‰t lÆp mt
QuÓc hi (duy nhÃt) gÒm các Çåi bi‹u Ç¡c cº ph° thông ÇÀu phi‰u tr¿c ti‰p v§i nhiŒm kÿ 3 næm, Victor
Hugo ÇÜ®c bÀu làm Çåi bi‹u trong QuÓc hi (tØ tháng 5-1849 ljn tháng 12-1851) sau khi gi» chÙc dân
bi‹u trong QuÓc hi LÆp hi‰n (tØ tháng 6-1848 ljn tháng 5-1849).
Dܧi ñ‰ chính thÙ Hai (1851-1870) và theo Hi‰n Pháp 14-th.1-1852 thi‰t lÆp 2 ViŒn : ñoàn th‹
LÆp pháp (Corps législatif ) gÒm các nghÎ viên ÇÜ®c bÀu 6 næm qua ph° thông ÇÀu phi‰u tr¿c ti‰p và
ThÜ®ng nghÎ viŒn gÒm các nguyên lão viên ÇÜ®c Hoàng lj b° nhiŒm vïnh viÍn (sénateurs à vie). Thi
hào Hugo ª trong ÇÓi l¿c muÓn lên ti‰ng kháng cáo cuc Çäo chính cûa Louis Napoléon Bonaparte,
nhÜng y‰u th‰ phäi trÓn Çi Än náu tåi Bruxelles ngày 11 tháng 12-1851. Sau Çó, ông bÎ Çu°i ra khÕi ÇÃt
Pháp (s¡c lŒnh 9 th.1-1852) và sÓng lÜu vong tåi Çäo Jersey và Guernesey cho ljn næm 1870.
Dܧi th©i ñŒ Tam Cng Hòa (Troisième République : 1870-1940), sau mt th©i kÿ trung gian tØ
1871 ljn 1875 (mt QuÓc hi duy nhÃt do ph° thông ÇÀu phi‰u tr¿c ti‰p, Çóng Çô tåi Bordeaux và k‰
Çó tåi Versailles), và trong khung cänh Hi‰n Pháp 1875 thi‰t lÆp 2 ViŒn : Hå nghÎ viŒn ÇÜ®c bÀu 4 næm
qua ph° thông ÇÀu phi‰u tr¿c tiêp và ThÜ®ng nghÎ viŒn gÒm các nguyên lão viên (sénateurs) ÇÜ®c bÀu 9
næm qua ph° thông ÇÀu phi‰u gián ti‰p bªi mt hi Çoàn gÒm chû y‰u các Çåi diŒn cûa thôn xã. Sau khi
ÇÜ®c bÀu vào QuÓc hi tØ tháng 2-1871 cho ljn lúc tØ chÙc ngày 8 tháng 3-1871, và thÃt cº trong vø
bÀu ngày 7 tháng 1-1872, Victor Hugo ÇÜ®c Ç¡c cº và tái cº nguyên lão viên cûa quÆn huyŒn Seine
(département de la Seine), tØ tháng 1-1876 ljn lúc ông tå th‰ ngày 22 tháng 5-1885. Ngày 5 tháng 3-
1881, ThÜ®ng nghÎ viŒn Çón ti‰p nÒng nhiŒt và hoan hô nhà Çåi thi væn hào : "ñúng lúc Ãy, Victor
Hugo bܧc vào trong phòng nghÎ hi. TÃt cä thÜ®ng nghÎ viên bên tä ÇŠu ÇÙng dÆy v‡ tay. Ô. Victor
Hugo : S¿ ti‰p Çón cûa TNV thÆt là quá bÃt ng© ÇÓi v§i tôi. Tôi không bi‰t làm gì Ç‹ nói lên n‡i xúc
Çng tÆn cùng. S¿ bÓi rÓi không tä xi‰t cûa tôi là mt s¿ bi‰t Ön. Tôi xin hi‰n dâng cho ThÜ®ng nghÎ
viŒn và tôi xin cäm tå tÃt cä nguyên lão viên Çã cho tôi lòng quí m‰n và thÜÖng cäm. Tôi ngÒi xuÓng,