![Download as PDF [10.6 MB]](https://img.yumpu.com/4266533/74/500x640/download-as-pdf-106-mb.jpg)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
074 Issue # 11/11 : PublIc Issues<br />
par<strong>as</strong>ıyla devlete kars¸ı geliyorlar; yani <strong>as</strong>lında, çok<br />
abartarak söylüyorum, devlet özeles¸tiri satın alıyor.<br />
Bir de, ben açıkç<strong>as</strong>ı burada y<strong>as</strong>¸anmıs¸ deneyimin önemli<br />
oldug˘unu düs¸ünüyorum. I ˙ lis¸kiler, yapıtlar çes¸itli teoriler<br />
üzerinden tartıs¸ıldıkça bir anlamda y<strong>as</strong>¸anmıs¸lıklarını<br />
yitiriyorlar. Hem sanatsal hem de gündelik deneyimin bu<br />
anlamda yeterince payl<strong>as</strong>¸ılmadıg˘ını düs¸ünüyorum. Örneg˘in<br />
Hirschhorn'un yapıtının etik, estetik, politik boyutu<br />
tartıs¸ılıyor ama örneg˘in ben, Oda Projesi deneyiminden<br />
gelen biri olarak, is¸in arka planını daha çok merak<br />
ediyorum. Bu proje katılanların y<strong>as</strong>¸amını n<strong>as</strong>ıl etkiledi?<br />
N<strong>as</strong>ıl bir müdahale, deg˘is¸im ya da mübadele yarattı? Bir<br />
ahaliyle ilis¸kiye geçme durumu söz konusu ve tek boyutlu<br />
bir is¸ olamaz bu, sadece sanat bag˘lamından bakarak okunamaz.<br />
Biz de bir kere bir hata yaptık, Ada is¸inde Mustafa<br />
beyle olan deneyimimizi yeterince yansıtmadık. 10<br />
Günes¸: "N<strong>as</strong>ıl bir müdahale, deg˘is¸im ya da mübadele yarattı?"<br />
sorusu üzerine düs¸ünüyorum. Her projenin b<strong>as</strong>¸langıcı<br />
benim için yog˘un bir bilememe hali ve heyecan içeriyor.<br />
Sonra bu belirsizlik deg˘is¸ tokus¸lar, mübadelelerle s¸ekillenmeye<br />
b<strong>as</strong>¸lıyor. Bir projeyi tamamladıg˘ımızda elimizde<br />
kalan, bu ilis¸kiler oluyor. Çog˘u zaman bu kurdug˘umuz<br />
ilis¸kileri yeterince payl<strong>as</strong>¸amıyoruz projeyi payl<strong>as</strong>¸ırken.<br />
Müdahale bana çok keskin bir kelimeymis¸ gibi geliyor. Oda<br />
Projesi bulundug˘u alanda ve kurdug˘u ilis¸kilerde bir müda-<br />
haleye niyet etmese de, bir deg˘is¸ tokus¸, oldug˘u yeri<br />
ve konumu biraz yadırgamak ve bundan yola çıkarak belki<br />
olus¸abilecek bir dönüs¸ümü hayal ediyor bence. Her gün<br />
yapageldig˘imiz, sıradan, her gün gördüg˘ümüz ve <strong>as</strong>lında<br />
sıkıcı olan bir s¸eye tekrar bakarken ne görebiliriz?<br />
Hata yapmak<br />
Derya: Özge, "hata" diye bahsettig˘in bu sorunu biraz daha<br />
açar mısın?<br />
Özge: O projeyi olus¸turan sürecin içinde yitip gittik.<br />
I ˙ s¸in ortaya çıkan ya da kamuyla payl<strong>as</strong>¸ılan kısmı, oradaki<br />
"üretim" sürecine yabancı bir sunumdan ibaret kaldı, yani<br />
sadece bir "dekor" haline geldi. "Hata" diye buna diyorum.<br />
Meseleyi çok genelles¸tiriyor olsa da, Marius Babi<strong>as</strong>'ın<br />
bienal kitabındaki "Politikanın Sanat Ortamındaki Stratejik<br />
Kullanımı Üzerine" 11 yazısı bu bag˘lamda ilginç olabilir<br />
<strong>as</strong>lında; s¸öyle diyor: "küreselles¸me süreci içinde sanata<br />
gündelik hayatın süslenmesi ve görsel anlamda sömürgeles¸ti-<br />
rilmesi rolü verildi" ya da "mesela doksanlı yıllarda<br />
sanatçılar tarafından düzenlenen sergi ve projelerin s¸ehir<br />
ve s¸ehircilik kavramlarını eles¸tirmeleri sonucunda bu<br />
konular politik anlamda araçsall<strong>as</strong>¸mıs¸, kent pazarlama stra-<br />
tejileri tarafindan tüketilmis¸tir."<br />
Derya: Bu noktada, Marius Babi<strong>as</strong>'in söyledig˘i s¸ey bence<br />
de oluyor, bir sürü örneg˘i de bulunabilir, ama genelles¸tirmemek<br />
s¸artıyla. Teddy Cruz buna mimarlık alanından<br />
verilebilecek bir örnek. Guatemala <strong>as</strong>ıllı Amerikalı mimar<br />
Cruz, ABD - Meksika sınırındaki Tijuana s¸ehrinde çog˘u<br />
buluntu malzemeler kullanılarak üretilmis¸ derme çatma yer-<br />
les¸imleri mimarlık felsefesinin merkezine t<strong>as</strong>¸ıyor. Cruz,<br />
Tijuana'daki enformel mekânların esneklig˘inden, demokratik-<br />
lig˘inden, yaratıcılıg˘ından dem vuruyor ve onlardan ilham<br />
aldıg˘ını söylüyor. Ruhsuz kapalı sitelere, yabancıl<strong>as</strong>¸maya<br />
yol açan Amerikan banliyölerine kars¸ı "insani bir model"<br />
olarak bu yerles¸imleri savunuyor. 12<br />
Bahsettig˘in "hata"ya dönmek gerekirse, ilis¸kilerin<br />
yapısıyla sunumun (veya sergilemenin veya temsilin<br />
[representation]) yapısı<br />
çok farklı galiba. Sergileme<br />
<strong>as</strong>¸am<strong>as</strong>ında y<strong>as</strong>¸anan sıkıntı<br />
bundan kaynaklanıyor olabilir<br />
mi? Bana öyle geliyor ki<br />
Oda Projesi'nin ilis¸kilere<br />
dayalı hatta onlardan ibaret<br />
olan is¸leriyle, sergide bir<br />
s¸ey göstermesini gerektiren<br />
durumlarda ürettig˘i is¸ler<br />
ar<strong>as</strong>ında çok fark var. I ˙ kin-<br />
cisinde sergi düzeneg˘i ve<br />
sanat düny<strong>as</strong>ının getirdig˘i,<br />
kurumsall<strong>as</strong>¸malara dayalı bir<br />
zorluk var. Verili bir tem-<br />
sil çerçevesi var ve onunla<br />
didis¸mek gerekiyor. Bu da<br />
"kör göze parmak" anlamında<br />
politik mesajlar vermeye<br />
itiyor is¸lerinizi. Oda Pro-<br />
jesi üzerine düs¸ünme ve<br />
yazma pratig˘imden yola çıka-<br />
rak söylüyorum bunu. Galata'<br />
da gerçekles¸tirdig˘iniz is¸leri<br />
söze dökmek, tarif etmek<br />
epey zor; çünkü bunlar teo-<br />
riyi zorlayan pratikler.<br />
Halbuki mesela yukarıda sözü<br />
geçen Ada is¸i, mug˘laklıg˘ından<br />
kaynaklanan zenginlig˘ini<br />
yitiriyor ve fazla net<br />
bir politik mesaja dönüs¸üyor.<br />
Hatta bienal çerçevesinde<br />
hiç ummadıg˘ınız ve belki de<br />
arzu etmeyebileceg˘iniz bir<br />
temsil gücü kazanıyor.<br />
Özge: Burada teorinin dönüs¸-<br />
türücü gücünden bahsedebiliriz.<br />
Deneyimi payl<strong>as</strong>¸ma<br />
<strong>as</strong>¸am<strong>as</strong>ında dönüs¸türücü<br />
araçlarla hareket ediyoruz<br />
diyebilir miyiz? Bu, o<br />
deneyimin mekânını kaydırmakla<br />
ilgili oldug˘u kadar,<br />
onu sunmakla da ilgili bir<br />
durum. Ben <strong>as</strong>lında yeniden<br />
sunmayı "temsil etme" ye<br />
tercih ediyorum (re-presentation/representation).<br />
I ˙ s¸te<br />
o noktada yaptıg˘ımız "is¸"<br />
ya da "eylem" üzerine biz de<br />
düs¸ünmeye b<strong>as</strong>¸lıyoruz ve<br />
birtakım araçlarla onu sorgu-<br />
lamaya açıyoruz. Yani sunumun<br />
b<strong>as</strong>¸arısı ya da b<strong>as</strong>¸arısızlıg˘ından<br />
öte, neden oldug˘u<br />
tartıs¸malarla ilgileniyoruz.<br />
Seçil: Ben projelerin çes¸itli<br />
teoriler üzerinden eles¸tirilerek<br />
y<strong>as</strong>¸anmıs¸lıklarını<br />
yitirdiklerine inanmıyorum.<br />
Zaten y<strong>as</strong>¸anmıs¸lık adı üzerin-<br />
de y<strong>as</strong>¸anmıs¸lıktır, hele ki<br />
bizim tarz projelerde bu çok<br />
da anlık bir s¸ey. Zaten hangi<br />
durum o anı kars¸ılayabilir<br />
ki? Ben iyi yapılan teorinin<br />
y<strong>as</strong>¸anmıs¸lıg˘a zarar verdig˘ini<br />
deg˘il onu dönüs¸türdüg˘üne<br />
inanıyorum. Biz bile<br />
10<br />
Ada, Oda Projesi'nin<br />
8. I ˙ stanbul binealine<br />
katkısıdır. Bu çerçe-<br />
vede, I ˙ stanbul'<br />
da y<strong>as</strong>¸ayan bir gece-<br />
kondu ust<strong>as</strong>ı olan<br />
Mustafa bey ve<br />
arkad<strong>as</strong>¸ları, Antrepo<br />
bahçesine Mustafa<br />
Tetik Modeli adlı<br />
bir gecekondu ins¸a<br />
ettiler. I ˙ ns¸a etme<br />
fikri ve edilme<br />
süreci etrafındaki<br />
diyaloglar videoya<br />
kaydedildig˘i halde<br />
kullanılmadı. Gece-<br />
konduya, gecekondu<br />
fikrinden dog˘ru kente<br />
bakmaya çalıs¸an<br />
yazılardan olus¸an<br />
Annex isimli gazete<br />
es¸lik etti.<br />
11<br />
Marius Babi<strong>as</strong> (2005)<br />
"On the Strategic<br />
Use of Politics in<br />
the Context of Art"<br />
Art, city and Poli-<br />
tics in an expanding<br />
World, Writings from<br />
the 9th International<br />
Istanbul bien-<br />
nial, IKSV, s. 291.<br />
12<br />
New York Times,<br />
12 Mart 2006(http://<br />
www.nytimes.com/2006/<br />
03/12/arts/design/12<br />
ouro.html?_r=1).
Change language