![Download as PDF [10.6 MB]](https://img.yumpu.com/4266533/80/500x640/download-as-pdf-106-mb.jpg)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
080 Issue # 11/11 : PublIc Issues<br />
grupların birbirine geçmesine olanak sag˘lıyor ve kendisini<br />
yok olmaya bırakıyor diyebilir miyiz? Kurgulanmıs¸ bir<br />
s¸ey yok, gündelik y<strong>as</strong>¸am n<strong>as</strong>ıl akıyorsa projeler de öyle<br />
olus¸uyor. Örneg˘in mahallede bir vefat oldug˘unda radyo<br />
projesi 22 bir günlüg˘üne duraksıyor, halbuki radyo gibi<br />
reklam akıs¸ını her ne olursa olsun durdurmam<strong>as</strong>ı gereken<br />
bir yapının duraksam<strong>as</strong>ı pek düs¸ünülmez... Ama bu radyo<br />
durabiliyor, veya yayınını kendi isteg˘iyle deg˘is¸tirebiliyor.<br />
I ˙ mzaya gelince, izleyicinin olmadıg˘ı durumda imza da<br />
kendilig˘inden ortadan kalkıyor diye düs¸ünüyorum. Ki bu<br />
türden ilis¸kisel, canlı, kolektif projelerde, "katılımcı"<br />
olmayan kis¸iye izleyici diyoruz.<br />
Seçil: Bence bu durumda da imza ortadan kalkmıyor, kalkamaz<br />
da. Mesela Oda'da birgün kapsamında Özge'nin evinden bir<br />
es¸ ya getir ve Günes¸'in Kilitli Oda projelerinde izleyici<br />
yoktu ama imza vardı. Neden? Çünkü biz onları özgeçmis¸imize<br />
almaya ve Oda Projesi projeleri demeye karar verdik bir<br />
kere. Aksi s¸öyle mümkündü "biz bunları yaptık ama<br />
bunlardan bahsetmiyoruz, özgeçmis¸imize almıyoruz" demek.<br />
Derya: Bir soru da Kilitli Oda'daki "çocuk emeg˘i" meselesiyle<br />
ilgili. 23 Orada Nurs¸en'in emeg˘inin sömürülmesi gibi<br />
bir durumdan bahsedilebilir mi? Bu soru <strong>as</strong>lında Bishop'un<br />
Hirschhorn ile Oda Projesi kars¸ıl<strong>as</strong>¸tır-m<strong>as</strong>ı çerçevesinde<br />
de sorulabilir. Bishop aynı s¸eyi, October dergisindeki<br />
yazısında da Santiago Sierra üzerinden tartıs¸ıyor.<br />
Bishop'a göre Sierra ve Hirschhorn is¸lerinin katılımcılarına<br />
para ödedikleri için daha dürüstler. Ona göre Oda<br />
Projesi'nin de dahil oldug˘u bazı is¸birlig˘ine dayalı sanat<br />
projeleri ise bunun yerine katılımcıları sürece dahil<br />
edermis¸ gibi yapıyorlar. Bunu Oda Projesi örneg˘inde tar-<br />
tıs¸mak için tabii önce I ˙ stanbul'un gündelik hayat kültürünü,<br />
Galata'da insanların birbiriyle n<strong>as</strong>ıl ilis¸ki<br />
kurduklarını tartıs¸mak lazım. Nitekim Bishop "Batı'da<br />
anladıg˘ımız anlamıyla sanatta estetik rejimi"nden bahsediyor. 24<br />
Yani kendi deyimiyle "Batı" merkezli bir açıdan bakıyor<br />
ve bu bence onun Oda Projesi örneg˘inde bazı yerele özgü<br />
durumları görmesine engel oluyor. Ne dersiniz?<br />
Günes¸: "Çocuk emeg˘i" ile ilgili meseleye bakarsak, olayı<br />
farklıl<strong>as</strong>¸tıran <strong>as</strong>lında gündelik olarak deneyimleyip geçip<br />
gideceg˘in bir s¸eyi tırnak içine alman oluyor sanırım. Ben<br />
Nurs¸en'le yaptıg˘ım yarım günlük bulus¸manın video kaydını<br />
alıp payl<strong>as</strong>¸tıg˘ımda bir tuhaflık olus¸uyor. Nurs¸en bir çocuk<br />
oldug˘u için durum iyice zorl<strong>as</strong>¸ıyor. Bu deneyimler geride<br />
kaldıkları için s¸u an ben bile üzerinde düs¸ünürken bocalıyo-<br />
rum. Benim için o esnada önemli olan Nurs¸en'le bir payl<strong>as</strong>¸ım<br />
ve ona ait geçici bir mekân üretimiydi. Buna rag˘men bu<br />
video kayıtlarını b<strong>as</strong>¸kalarıyla payl<strong>as</strong>¸mıs¸ ve altına Günes¸<br />
Sav<strong>as</strong>¸ imz<strong>as</strong>ını atmıs¸ olmayı s¸imdi yadırgıyorum. Ama açıkç<strong>as</strong>ı<br />
bu projeleri yaparkenki <strong>as</strong>ıl niyetim onları özgeçmis¸ime<br />
koyabilmek deg˘ildi. Aldıg˘ım sanat eg˘itiminin beni buna<br />
yönlendirmis¸ oldug˘unu s¸imdi dönüp bakınca çıkarsayabiliyorum.<br />
Aslında o dönem b<strong>as</strong>¸layan çocuklarla çalıs¸ma ve ilis¸ki<br />
kurma, birlikte zaman geçirme deneyimi beni çok etkiledi.<br />
Hâlâ çocuklarla farklı da olsa çalıs¸maya devam ediyorum.<br />
Ve bu çalıs¸maların b<strong>as</strong>¸kalarıyla n<strong>as</strong>ıl payl<strong>as</strong>¸ılacag˘ı halen<br />
benim için bir soru. Artık imza ile payl<strong>as</strong>¸mıyorum, ama<br />
yine de bu soru var. 25<br />
Oda Projesi'nin imz<strong>as</strong>ına gelince, bence bu daha çok y<strong>as</strong>¸anan<br />
deneyimin toparlanıp payl<strong>as</strong>¸ılm<strong>as</strong>ı sürecinin bir getirisi<br />
<strong>as</strong>lında. Belki bir çes¸it editörlük olarak da bakılabilir.<br />
Önemli olan bizim gittig˘imiz mekânda, orada y<strong>as</strong>¸ayanlarla<br />
aynı niyetle bulunmuyor olus¸umuz. Yeni koms¸ular olarak<br />
orada bulunanlarla niyetlerimiz farklı oluyor. Bir süreç<br />
b<strong>as</strong>¸latıp o süreci payl<strong>as</strong>¸tıg˘ımız kis¸ilerin de yönlendirme-<br />
siyle adım adım ilerliyoruz. Ardından bu deneyimleri b<strong>as</strong>¸ka<br />
bir ortamda b<strong>as</strong>¸ka kis¸ilerle<br />
payl<strong>as</strong>¸mayı deniyoruz.<br />
Özge: Bu özgeçmis¸ meselesini<br />
niye bu kadar önemsiyoruz?<br />
Ona bir tür günlük, yapıp<br />
ettiklerimizin bir dökümü<br />
olarak, yani farklı bakmıyor<br />
muyuz zaten? Yani o bence<br />
bütünün bir özeti <strong>as</strong>lında.<br />
Çünkü orada Oda Projesi'nin<br />
en ufak jestinden (bir günlük<br />
projeler), Venedik Bienali'<br />
nde yaptıg˘ı Annex 26 gibi<br />
büyük bir prodüksiyona uzanan<br />
bir yelpazeyi görünür<br />
kılıyoruz <strong>as</strong>lında. Bilgiyi<br />
payl<strong>as</strong>¸mak için bir araç<br />
özgeçmis¸ ve bunun dıs¸ında da<br />
hiçbir temsiliyeti yok.<br />
Jest demis¸ken: bunu pek<br />
tartıs¸madık ama jest önemli<br />
bir sözcük bence Oda Projesi'<br />
nde. Oda Projesi jestlerden<br />
olus¸uyor: mahalleye küçük<br />
bir ziyaret, kentte gezip<br />
gördüklerimiz, okuduklarımız,<br />
hepsi böyle ufak ufak jest-<br />
ler ve tüm proje bunlardan<br />
olus¸uyor <strong>as</strong>lında. Giorgio<br />
Agamben, jestin b<strong>as</strong>itçe<br />
estetig˘in deg˘il etig˘in ve<br />
siy<strong>as</strong>etin alanına dahil<br />
oldug˘unu düs¸ünüyor ve s¸öyle<br />
yazıyor: "Jesti karakterize<br />
eden, onun içinde hiçbir<br />
s¸eyin üretilememesi ya da<br />
canlandırılmam<strong>as</strong>ı ama bazı<br />
s¸eylerin destekleniyor ve<br />
etkilerini koruyor olm<strong>as</strong>ıdır.<br />
B<strong>as</strong>¸ka bir deyis¸le, jest<br />
ethos'un sah<strong>as</strong>ına, insana<br />
ait olana uygun olan sahaya<br />
açılır." 28 Jest meselesini<br />
tartıs¸maya devam etmek<br />
isterim, zira bu imza mese-<br />
lesini de çözümlüyor<br />
kanımca.<br />
Derya: Bu çok ilginç<br />
bir tespit. Ama sahiden imza<br />
ortadan kalkıyor mu? I ˙ s¸<br />
yapılıp bitirilip sonunda is¸<br />
olarak adı anılmaya b<strong>as</strong>¸landıg˘ı<br />
andan itibaren imza girmiyor<br />
mu yine is¸in içine? Oda<br />
Projesi'ninki gibi "y<strong>as</strong>¸anan"<br />
sanat is¸lerinde, süreç esna-<br />
sında, yani sanat is¸i yapı-<br />
lırken belki imza ortadan<br />
kalkıyor, bu dog˘ru, ama is¸in<br />
adı konup da özgeçmis¸inize<br />
girmeye, Bishop ve dig˘erlerinin<br />
yazılarına konu olmaya<br />
b<strong>as</strong>¸ladıg˘ı noktada imzanın<br />
hayaleti tekrar ortaya<br />
çıkmıyor mu?<br />
Özge: Evet, Oda Projesi bir<br />
isimdir, ve isim oldug˘u<br />
22<br />
Radyo projesi<br />
"101.7 EFEM", 19<br />
S¸ubat-16 Mart 2005<br />
tarihlerinde, Oda<br />
Projesi mekânından<br />
ayrılmadan önce<br />
gerçekles¸tirilen<br />
son projedir.<br />
Sanatçı Matthieu<br />
Pratt ile<br />
is¸birlig˘i içinde<br />
Oda Projesi mekânı<br />
bir aylıg˘ına radyo<br />
stüdyosuna<br />
dönüs¸türüldü ve ana<br />
tem<strong>as</strong>ı mahallenin<br />
dönüs¸ümü ve<br />
mutenal<strong>as</strong>¸m<strong>as</strong>ı olan<br />
bir radyo yayını<br />
t<strong>as</strong>arlandı.<br />
Bu yayını, sadece<br />
sokag˘ın sakinleri<br />
ve özel olarak<br />
radyo yayını için<br />
mekâna gelenler<br />
dinleyebiliyordu.<br />
23<br />
Bu sorun da Rachel<br />
Haidu tarafından<br />
dile getirilmis¸ti.<br />
24<br />
Bishop 2006: 183.<br />
25<br />
Yedi senedir özel<br />
bir anaokulunda<br />
bana ait küçük bir<br />
atölyede 2-4 y<strong>as</strong>¸<br />
çocuklarla<br />
birlikte atık<br />
malzemeler,<br />
kum<strong>as</strong>¸lar, boyalar<br />
ve pek çok<br />
farklı malzemeyle<br />
çalıs¸malar<br />
yapıyorum. Sınıf<br />
ög˘retmenlerinden<br />
ayrı ve sınıftan<br />
b<strong>as</strong>¸ka bir ortamda,<br />
çocuklarla<br />
birlikte kendimize<br />
ait objeler<br />
üretiyoruz. Bu<br />
çalıs¸maların<br />
fotog˘raflarının,<br />
video ve ses<br />
kayıtlarının<br />
payl<strong>as</strong>¸ımını benim<br />
yönlendiriyor<br />
olus¸um da kafamda<br />
sorulara sebep<br />
oluyor.<br />
26<br />
Annex, 50. Venedik<br />
Bienali, 2003.<br />
Carlos B<strong>as</strong>ualdo'<br />
nun küratörlüg˘ünü<br />
yaptıg˘ı "The<br />
Structures of<br />
Survival" sergisi.<br />
Bu projede Oda<br />
Projesi, 1999<br />
Körfez depremi<br />
sonr<strong>as</strong>ında evini<br />
kaybetmis¸ ailelere<br />
verilen prefabrik<br />
konutlara ek<br />
olarak ins¸a edilen<br />
yapılarla ilgili<br />
bir proje yaptı.<br />
Bu ek yapılar, tek<br />
bir prefabrik<br />
konuta sıg˘mayan<br />
ailelerin,<br />
ihtiyaçları<br />
dog˘rultusunda,<br />
farklı is¸levler<br />
için kendi<br />
kendilerine<br />
ins¸a ettikleri<br />
veya birine<br />
yaptırdıkları,<br />
daha çok kulübe<br />
s¸eklindeki mimari<br />
biçimlerdi. Annex<br />
projesi kapsamında<br />
bu mimari<br />
eklemelerin bir<br />
dokümant<strong>as</strong>yonu<br />
yapıldı ve kart-<br />
postal formatında<br />
çog˘altıldı.<br />
Ayrıca proje<br />
çerçevesinde,<br />
deprem bölgesinden<br />
Venedik'e artık<br />
kullanılmayan bir<br />
prefabrik ev<br />
t<strong>as</strong>¸ındı ve Annex<br />
gazetesinin ilk<br />
sayısı b<strong>as</strong>ıldı.<br />
28<br />
Giorgio Agamben<br />
(2000) Means<br />
Without end: Notes<br />
on Politics Minnea-<br />
polis: university<br />
of Minnesota<br />
Press, s. 57.
Change language