![Download as PDF [10.6 MB]](https://img.yumpu.com/4266533/76/500x640/download-as-pdf-106-mb.jpg)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
076 Issue # 11/11 : PublIc Issues<br />
mekânsal pratikler. Yani bir anlamda mekân ve müelliflik<br />
tartıs¸m<strong>as</strong>ını yapmadan I ˙ stanbul'u tartıs¸amayız zaten.<br />
Seçil: I ˙ stanbul Kültür B<strong>as</strong>¸kenti konusu ile gündeme<br />
oturan kültür, sanat ve kent üçgeni, minör ve majör olanın<br />
I ˙ stanbul için yeniden tanımlanm<strong>as</strong>ına yol açacak gibi<br />
görünüyor.<br />
Özge: Müelliflik kavramı da, mutenal<strong>as</strong>¸ma (gentrification)<br />
gibi "Batılı" bir kavram. I ˙ stanbul'da s¸imdiye dek müelliflik<br />
pek olmamıs¸ zaten, kent böyle yapılanmamıs¸. Belki de<br />
müelliflig˘in bizim kullandıg˘ımız dildeki kars¸ılıg˘ını bulmalı,<br />
yani I ˙ stanbul'da authorship neye denk geliyor diye sorma-<br />
lıyız. Aslında önce mekân kuruluyor sonra oraya sahip<br />
olunuyor. Yani b<strong>as</strong>¸ından itibaren bir müelliflik söz konusu<br />
deg˘il. Oda Projesi mekânının müellifini de bunun üstünden<br />
tartıs¸abiliriz. Yani önce mekân kuruluyor, sonra imza<br />
geliyor gibi.<br />
Seçil: Aslında s¸u anda çok güncel olan "mühim, dev mimarlara"<br />
emanet edilen kent parçalarıyla, "sahiplik" kazandırılmak<br />
istenen kent gibi bir durumu y<strong>as</strong>¸ıyoruz. Galata'da<br />
mahalledeki varolus¸ ölçeg˘imizde düs¸ündüg˘ümüz zaman, mekânın<br />
kiracısı olan bizlerin, çevremizdeki y<strong>as</strong>¸antı biçimlerine<br />
bir tür uyum sag˘ladıg˘ımız ve onlardan ödünç aldıg˘ımız<br />
durumlar sözkonusuydu. Hatta bu koms¸uların ev sahiplig˘inde<br />
gerçekles¸iyor gibi dursa da <strong>as</strong>lında her biri geçici,<br />
göçebe, dünyevi ve geleceksiz kullanımlardı. Bunları belki<br />
Derya'nın önerdig˘i "mekânın suiistimal deg˘eri" üzerinden<br />
düs¸ünebiliriz. Mekânın müellifi bizmis¸iz gibi duruyor, ama<br />
sadece "mis¸iz" gibi.<br />
Derya: Kültür-sanat-kent üçgeni <strong>as</strong>lında çok da yeni bir<br />
mesele deg˘il. Biz bir dönüs¸üme tanık oluyoruz s¸u sıralarda<br />
gibi geliyor bana. Kültür endüstrisi bu üç alandaki her<br />
s¸eyi birbirine eklemleyip içermeye dog˘ru evriliyor. Seçil,<br />
sana katılıyorum, I ˙ stanbul'da son birkaç yılda ayyuka çıkan<br />
bu dönüs¸üm, hem küçük hem büyük ölçeg˘in yeniden tanımlanm<strong>as</strong>ını<br />
gerektirecek. Yıllar yılı derme çatmalık üzerine<br />
kurulu bir s¸ehir mekânı üretimi var I ˙ stanbul'da; s¸ehir bunun<br />
dinamig˘iyle kendini yeniden üretegelmis¸. Kentsel dönüs¸üm<br />
adı altında gerçekles¸tirilen büyük ölçekli büyük sermayeye<br />
dayalı projelerle birlikte s¸ehirdeki küçük ölçekli mü-<br />
dahaleler n<strong>as</strong>ıl deg˘is¸ecek? Bu soru önemli. Büyük projeler<br />
küçük müdahaleleri tamamen silip yok mu edecek.<br />
Özge: Aslında bu noktada Oda Projesi'nin yapabileceg˘i s¸ey,<br />
mümkün oldug˘unca bu mikro durumları kazıp çıkartmak belki<br />
de. "Çöp kentler" teorisinde oldug˘u gibi burada da bir<br />
geçmis¸i çöpe atma durumu y<strong>as</strong>¸anıyor. Mikro olus¸umlar da bu<br />
geçmis¸in bir parç<strong>as</strong>ı. Bu ayakta kalabilme yapıları, bir<br />
yandan da tamamen ekonomiye bag˘lı. Bir ayakta kalma ihtiyacı<br />
oldug˘u sürece, o mikro olus¸umlar kendini üretmeye devam<br />
edecektir. Ama ekonomiye bag˘lı olarak her s¸ey deg˘is¸iyor,<br />
kapalı site reklamlarının söylemlerinden tutun, ul<strong>as</strong>¸ım<br />
zorlug˘unun giderilmesi söylemlerine kadar. Mesela I ˙ stanbul<br />
mahallelerine ul<strong>as</strong>¸ım kolayl<strong>as</strong>¸tıkça, güzelles¸tirilmeleri de<br />
elzem hale geliyor. Örnegin çok çalıs¸tıg˘ı ve çok yoruldug˘u<br />
için kent trafig˘inde zaman kaybetmek istemeyen üst orta<br />
sınıf için ul<strong>as</strong>¸ım kolayl<strong>as</strong>¸tıkça, "kent içi safarisi" durumu<br />
daha da yog˘unl<strong>as</strong>¸ıyor; böylece ul<strong>as</strong>¸ılabilir mekânlar deg˘is¸ime<br />
dönüs¸üme maruz kalıyor. Örneg˘in Bilgi Üniversitesi'nin<br />
varos¸ olarak nitelendirilen ya da kentin çöküntü bölgelerin-<br />
deki mekânlara yayılm<strong>as</strong>ı, I ˙ stanbul'a ilgi arttıkça kent<br />
pazarlama stratejilerinin gelis¸mesi, turizm üzerinden kaza-<br />
nılan sermaye, bunların hepsi birbirine bag˘lı olarak geli-<br />
s¸iyor. Ama ben yine de herbirini bir kent dinamig˘i olarak<br />
görme taraftarıyım. Örneg˘in "Avrupa Kültür B<strong>as</strong>¸kenti" olmak<br />
ug˘runa büyük kıyımların gerçekles¸tirilmesine bakalım.<br />
Mekân soykırımı diyebiliriz bunların bazılarına, "sorun"<br />
olarak algılanan mekânların yok sayılm<strong>as</strong>ı ve yıkıma maruz<br />
bırakılm<strong>as</strong>ı anlamında. Çünkü<br />
"2010'a kadar tüm gece-<br />
konduları yıkmalıyız, 2010'<br />
a kadar tüm tarihi deg˘er t<strong>as</strong>¸ı-<br />
yan binaların onarılm<strong>as</strong>ı<br />
gerekir" gibi korkutucu bir<br />
hızla ilerleyen bir hareket<br />
söz konusu. 17 s¸imdiye kadar<br />
bunlara göz yumulmus¸, çünkü<br />
makro ekonomi bir anlamda bu<br />
mikro ekonomi üzerine kuru-<br />
luymus¸. Birdenbire bunları<br />
mucize hızıyla yıkmaya çalı-<br />
s¸ıyorsun ve bu "kentsel<br />
dönüs¸üm" mahallelerinde barı-<br />
nan insanları bir kitle ola-<br />
rak algılıyorsun. Halbuki<br />
herkesin farklı gereksinimleri,<br />
farklı arzuları,<br />
farklı y<strong>as</strong>¸am biçimleri var.<br />
Empati<br />
Günes¸: Oda Projesi bir çalıs¸-<br />
ma yapmak için gittig˘i yeri<br />
sahiplenip oraya kök salmaya<br />
çalıs¸mıyor. Çog˘u zaman meraklı<br />
hatta bazen s¸üpheci bir<br />
yakl<strong>as</strong>¸ımı oldug˘unu bile söy-<br />
leyebiliriz. Ancak empati<br />
meselesi benim kafamı karıs¸-<br />
tırıyor. I ˙ zleyici olmak, mi-<br />
safir olmak, dinlemek, tartıs¸-<br />
maya açmak gibi yakl<strong>as</strong>¸ımlar<br />
sergiliyoruz. Empati kendini<br />
kars¸ısındakinin yerine koymak<br />
diye tarif edilebilir.<br />
Öyleyse bence Oda Projesi<br />
kendini kars¸ısındakinin<br />
yerine koymaktansa o kis¸iyi<br />
kendisine sorular sormaya<br />
yönlendirmeye çalıs¸ıyor<br />
sanki. Bu <strong>as</strong>lında çok olumlu<br />
bir yakl<strong>as</strong>¸ım gibi dursa da<br />
bana biraz sorunlu geliyor.<br />
Özge: Ben empatiye sog˘uk<br />
yakl<strong>as</strong>¸tıg˘ımızı düs¸ünmüyorum.<br />
Hatta ben Oda Projesi'nin<br />
tamamen empati yoluyla ortaya<br />
çıkmıs¸ bir proje oldug˘unu<br />
düs¸ünüyorum. Mahalledeki "sa-<br />
nat projesiz" üç yıl bunun<br />
göstergesidir. "Ben, n<strong>as</strong>ıl<br />
olur da benden farklı olan<br />
bir kis¸iyle birliktelik kura-<br />
bilirim?" sorusu önemli.<br />
Mahallede bu tür bir ilis¸ki<br />
de vardı ve bunu kurabilmek<br />
için empati s¸arttı bence.<br />
Mesela ben tek odadan ibaret<br />
bir evde hiç y<strong>as</strong>¸amadım, orada<br />
koms¸umun evinde bunu ilk<br />
kez gördüm. O tek odalı evde<br />
misafir olarak bulundum. Bunu<br />
y<strong>as</strong>¸am<strong>as</strong>aydım, böyle bir<br />
y<strong>as</strong>¸ama biçimi olabileceg˘ine<br />
17<br />
Mart-Nisan 2011'de<br />
bu metin son defa<br />
gözden geçirildig˘i-<br />
nde I ˙ stanbul 2010<br />
kültür b<strong>as</strong>¸kenti pro-<br />
jeleri son ermis¸ti.<br />
Bu süreçte olan bite-<br />
nin bir deg˘erlendirmesini<br />
yapmak ve<br />
bu deg˘erlendirme<br />
üzerinden buradaki<br />
tartıs¸mayı yeniden<br />
düs¸ünmek anlamlı<br />
olacaktır. Fakat<br />
s¸imdi burada bu is¸e<br />
giris¸meyeceg˘iz.
Change language