![Download as PDF [10.6 MB]](https://img.yumpu.com/4266533/83/500x640/download-as-pdf-106-mb.jpg)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
083 Issue # 11/11 : PublIc Issues<br />
deg˘ildi. Zaman içinde, sanatın içinde hareket etmeye<br />
b<strong>as</strong>¸layınca, atölyesine kapanmıs¸, bir sergiden davet<br />
gelmedig˘i sürece is¸ üretmeyen sanatçı modeline benzemedig˘imizi<br />
farkettik. Galata'da o mekânda bulunmanın bizim<br />
için önemli oldug˘unu düs¸ündük. Orada istedig˘imiz zaman,<br />
aklımızdaki bir projeyi hayata geçirebiliyor olmak<br />
önemliydi. Ama sonraları Oda Projesi de s¸ekil deg˘is¸tirdi<br />
elbette. Bu noktada is¸te "inisiyatif" alıyor olmak da<br />
önemli.<br />
I ˙ kinci direnis¸ de <strong>as</strong>lında her tür tepeden inme tanımın/<br />
talebin dıs¸ında üretebiliyor olma haliydi. Makroya kars¸ı<br />
bir direnis¸i ancak mikro durumları, ilis¸kileri ar<strong>as</strong>¸tıra-<br />
rak, onların dinamig˘ine bakarak yakalayabiliriz.<br />
Seçil: Ben direnmenin Oda Projesi tarafından k<strong>as</strong>ıtlı ve<br />
taktik gelis¸tirerek yapıldıg˘ını deg˘il, projenin sonradan<br />
böyle okundug˘unu düs¸ünüyorum. Direnme jestleri yaratıyoruz,<br />
diyebiliriz. Ama "önce buna, sonra buna direndik" diyemem<br />
ben. Direnme bir süreçtir, içinde gerilim ve çatıs¸ma<br />
vardır, kazanılmıs¸ alanlar kadar kaybedilmis¸ alanlar da<br />
vardır. Direnmede taraflar birbirinin varlıg˘ını hisseder,<br />
bu anlamda dog˘ar direnis¸. Direnme, salt bir kars¸ı koyus¸tan<br />
öte bir s¸eydir, "yeni alanlar" yaratır. Ve direnmenin<br />
süreklilig˘i vardır.<br />
Günes¸: B<strong>as</strong>¸langıç nokt<strong>as</strong>ında proje bir direnis¸ten çok bir<br />
meraktı benim için. I ˙ stanbul'un merkezinde ama çöküntü<br />
alanı olarak görülen bir mahallede kendine bir alan yarat-<br />
mak ve bu alanı zamanla bir direnis¸ alanına çevirmek söz<br />
konusuydu. Ben de bu "direnis¸"i sonradan yorumladıg˘ımızı<br />
düs¸ünüyorum. Tamam kocaman bir sisteme kars¸ı kendine<br />
ait bir "sanat mekânı" açmak üstelik bunu cep harçlıg˘ı<br />
gibi küçük bütçelerle kotarmak kendi b<strong>as</strong>¸ına bir direnme<br />
hali. Ancak biz bunu hiç bir zaman sisteme meydan okuma<br />
olarak yapmadık ya da ben bu grubun üyesi olarak böyle<br />
düs¸ünmedim.<br />
Estetik-Etik<br />
Derya: Yine Bishop'un deg˘indig˘i noktalardan hareketle s¸unu<br />
sormak istiyorum: Oda Projesi estetik ile etik ar<strong>as</strong>ındaki<br />
ilis¸kiyi n<strong>as</strong>ıl görüyor? Estetig˘e n<strong>as</strong>ıl yakl<strong>as</strong>¸ıyor? Bishop'<br />
un dedig˘i gibi estetig˘i etig˘e kurban mı ediyor? Oda Projesi'<br />
nin is¸lerinde estetikle etik ne gibi roller oynuyor ve<br />
nerelerde, ne s¸ekillerde beliriyor?<br />
Özge: Evet, Bourriaud'nun I ˙ lis¸kisel estetik'i 37 de eles¸tirilmis¸ti.<br />
Burada belki estetize etmenin risklerinden<br />
biraz bahsetmek gerekiyor. Mesela I ˙ stanbul, bildik "güzel"<br />
anlamında "estetik" olmayan bir kent, ama estetize<br />
edilmeye çalıs¸ılıyor.<br />
Estetik düs¸üncesinin ardında hep bir estetize etme<br />
eyleminin bulunuyor olus¸u biraz rahatsız ediyor beni. Oda<br />
Projesi, estetik ya da deg˘il, bir "görünümler" dizisi<br />
yaratıyor diye düs¸ünüyorum ben. "Birlikte ne yapılabilir"<br />
in ol<strong>as</strong>ı bir görünümü, mikro düzenekler, vs. Görünüm<br />
derken sadece görsel boyutunu k<strong>as</strong>tetmiyorum tabii is¸in.<br />
Estetik üzerinden düs¸ünmeden projeleri gerçekles¸tirmek<br />
diyebileceg˘imiz bir yakl<strong>as</strong>¸ımdan bahsediyorum.<br />
Aslında etik de böyle. Biz bir projenin sanatsal anlamdaki<br />
"b<strong>as</strong>¸arı"sını ya da "b<strong>as</strong>¸arısızlıg˘ı"nı düs¸ünmeden hareket<br />
ediyoruz. Gündelik y<strong>as</strong>¸amla dog˘ru orantılı gittig˘imiz için<br />
<strong>as</strong>lında kendi kis¸isel etik yakl<strong>as</strong>¸ımlarımızla hareket<br />
ediyoruz. Zaten bu etiktir s¸u deg˘ildir gibi b<strong>as</strong>¸tan bir<br />
kural koydug˘unda, kars¸ındakini hemen ötekiles¸tirmis¸<br />
oluyorsun. Ama kars¸ındakini deneyim payl<strong>as</strong>¸abileceg˘in biri<br />
olarak görürsen o noktada<br />
o ilis¸kinin kendine özgü bir<br />
etig˘i olus¸uyor.<br />
Bir de tersinden düs¸ünmekte<br />
fayda var: biz tabii birta-<br />
kım ürünler de yaptık ve<br />
bunların estetikle ilis¸kisi<br />
oldug˘unu gözardı edemeyiz.<br />
Zaten estetik olan illa<br />
ki "kötü" de deg˘il. Ama Oda<br />
Projesi'nin is¸lerinde estetik<br />
bir yapıdan bahsedemeyiz<br />
diyorum çünkü Oda Projesi'<br />
nin amacı bu deg˘il. Yani<br />
estetik amaçlanan bir<br />
S¸ey gibi geliyor; ve bizim<br />
üretim biçimimiz bunu<br />
amaçlamıyor: risk alarak<br />
üretiyoruz, bir yapıtın<br />
n<strong>as</strong>ıl biteceg˘ine en b<strong>as</strong>¸ından<br />
karar vermemis¸ oluyoruz.<br />
Ahâli<br />
Derya: Yine b<strong>as</strong>¸ta bahsettig˘im<br />
Bishop eles¸tirilerine<br />
dönmek ve s¸unu sormak<br />
istiyorum: Oda Projesi'nin<br />
projelerinde mahalle<br />
ahâlisine yakl<strong>as</strong>¸ımı n<strong>as</strong>ıl?<br />
Ahâliyi muktedir kılmak<br />
(community empowerment) gibi<br />
bir derdi var mı? Bu soru<br />
beraberinde, Oda Projesi'nin<br />
is¸lerinde öznellig˘in neye<br />
tekabül ettig˘i sorusunu da<br />
getiriyor. Mahallede mesela,<br />
Bishop'un da bahsettig˘i ben<br />
ve benden farklı olan "öteki"<br />
ayrımı ne kadar geçerli?<br />
Özge: I ˙ s¸te sorun tam burada<br />
<strong>as</strong>lında. Christian Kravagna<br />
da "b<strong>as</strong>¸kalarıyla çalıs¸-<br />
mak" dedig˘i bir yakl<strong>as</strong>¸ımından<br />
bahsediyor. 38 Ben böyle<br />
yakl<strong>as</strong>¸manın sorun olus¸tur-<br />
dug˘unu düs¸ünüyorum. Oda Pro-<br />
jesi için kime koms¸u olundug˘u<br />
önemli oldu her zaman. Ahâli<br />
de bu anlamda aynı mekânı<br />
payl<strong>as</strong>¸an insanlara denk düs¸ü-<br />
yor. Mekânsal ortaklıktan<br />
bahsedersek, mekânı payl<strong>as</strong>an<br />
kis¸iler olarak Oda Projesi<br />
de bu ahâlinin içinde yer<br />
alıyor. Bu durumda belli bir<br />
hedef kitleden bahsedemeyiz,<br />
ama yine de "Oda Projesi<br />
s¸u tür gruplarla çalıs¸ır"<br />
gibi bir etikete de maruz<br />
kalıyoruz çog˘u zaman. Burada<br />
Oda Projesi'ne özgü ahâli<br />
tanımını mekân üstünden<br />
yeniden düs¸ünmek gerek diye<br />
düs¸ünüyorum. Yani ortak bir<br />
mekânı payl<strong>as</strong>¸anlar cemaattir,<br />
ahâlidir, çünkü y<strong>as</strong>¸am mekâna<br />
37<br />
Nicol<strong>as</strong> Bourriaud<br />
(2005) I ˙ lis¸ kisel<br />
estetik, Bag˘lam<br />
Yayınları.<br />
38<br />
Bkz. http://www.<br />
republicart.net/<br />
disc/aap/kravagna<br />
01_en.htm
Change language