i perspektyw rozwoju obszarów wiejskich w Polsce do 2015 roku

66 Jerzy Bański, Konrad Czapiewskitechnologii produkcji. Wykształceni rolnicy posiadają większe gospodarstwa,jednocześnie dążąc do ich powiększania. Należy założyć, że dostosowanie się rolnikówdo obecnych wymagań rynku i konkurencji jest efektywniejsze na obszaracho wysokim udziale właścicieli gospodarstw rolnych z wysokimi kwalifikacjamizawodowymi.Należy podkreślić, iż w ostatnich kilkudziesięciu latach poziom wykształcenialudności rolniczej uległ zdecydowanej poprawie - w 1960 r. aż 97% osóbzwiązanych z rolnictwem posiadało co najwyżej wykształcenie podstawowe, zaśw 2002 r. udział ten zmniejszył się do 28%. Spośród prawie 1,6 min kierownikówgospodarstw rolnych powyżej 1 ha, w 2002 r. zaledwie 1,3% posiadałowyższe lub policealne wykształcenie rolnicze, a dalsze 19% wykształcenie średnielub zasadnicze zawodowe rolnicze. Prawie 800 tys. rolników nie posiadało żadnegowykształcenia kierunkowego. Korzystną strukturą wykształcenia rolniczegokierowników gospodarstw odznaczają się Wielkopolska, Kujawy, Żuławy Wiślane,obszary wyżynne o bardzo dobrych warunkach agroekologicznych do produkcjirolnej oraz tereny wyspecjalizowanej produkcji rolnej - głównie rejonysadownicze (ryc. 8). Takie zróżnicowanie przestrzenne jest ściśle powiązanez jakościowymi cechami rolnictwa. Obszary z dominacją rolnictwa intensywnegoi towarowego cechują się jednocześnie wyższym niż przeciętnie udziałem kierownikówgospodarstw z wykształceniem rolniczym. Dla obszarów Podkarpacia,Małopolski i Kielecczyzny charakterystyczne jest niskotowarowe, ekstensywnerolnictwo i niekorzystna struktura wykształcenia rolników. Udział kierownikówposiadających wykształcenie rolnicze wykazuje bardzo silny związek z powierzchniągospodarstw rolnych - wskaźnik ten wzrasta stopniowo od 20% wśródużytkowników działek rolnych do 81% wśród użytkowników gospodarstwo powierzchni powyżej 50 ha.Analizę wykształcenia właścicieli gospodarstw rolnych, można byłoby rozszerzyćo informacje dotyczące nie tylko kierunkowego, lecz również ogólnegopoziomu wykształcenia. Jednakże należy podkreślić, iż wykształcenie ogólneoraz kierunkowe wykazują wysoki stopień współzależności - współczynnik korelacjiliniowej obliczony dla powiatów ziemskich wyniósł 0,64. W związku z tym(aby zapobiec powielaniu informacji), przy wyznaczaniu obszarów o wysokimpoziomie kapitału ludzkiego pominięto wskaźnik udziału rolnikówz wykształceniem wyższym i średnim ogólnym.Upodmiotowienie społeczności lokalnych wiązało się z równoczesnym otrzymaniemprzez gminę dużych uprawnień w sferze rozwoju lokalnego. Odpoczątku lat 90. ubiegłego wieku samorząd stał się odpowiedzialny za podnoszenieatrakcyjności gospodarczej, społecznej i infrastrukturalnej gminy i przez tozwiększanie jej konkurencyjności w stosunku do innych jednostek terytorialnych(Wasilewski 2005). Skuteczność realizacji tego procesu zależy w dużej mierzeod poziomu kwalifikacji radnych oraz władzy samorządowej. Z różnychhttp://rcin.org.pl