EuskoTren

More documents

Recommendations

Info

ZEIN ZIREN GERNIKAKO TRENARENSUSTATZAILEAK?Irakurleak Zornotza eta Gernika arteko akziodunen zerrendanikusi ahal izan duenez, tren txiki horretako inbertsiogile gehienakBilboko burgesiako kideak ziren, betidanik merkataritzaralotutakoak, baina ez ziren falta profesional liberalak, politikariaketa tren berriarekin etekinak aterako zituen herriko, Gernika etaLumoko, hainbat eta hainbat biztanle. Sustatzaileen artetik laupertsonaia garrantzitsu azpimarratu behar dira, guztiak ere politikarenmunduarekin gertutik lotuak, alderdi kontserbatzailearekin,hain zuzen ere. Izan ere, sarri askotan, Gernikako trena hauteskundeetarakotren gisa hartu zen, berau eraikitzekoelementuetako bat haren bultzatzaileen hauteskunde interesakdefendatzea izan baitzen. 11Emakidaduna, Luis Landecho y UrríesBilbon jaio zen 1852ko martxoaren 14an. Luis Landecho y Urríesekarkitektura karrera egin zuen Madrilen, eta handik aurrerakolan gehiena ere bertan egin zuen. Hala ere, Allende Salazar 12 sendiarekinzituen senidetasun harremanak eta eskualdearekin zituenerlazio politikoak zirela eta, lan asko egin zituen Gernika inguruan,besteak beste, trenaren sustapena, Ospitalearen eta GernikakoSan Juan Elizaren eraikuntza, 13 eta Mundakako Udaletxearenproiektua.Politikari dagokionez, alderdi kontserbatzaileko kide izan zen, etagorteetako diputatu aukeratu zuten 1885etik 1893ra bitartean,Gernikako barrutiaren ordezkari gisa.Arkitekto gisa egin zuen lanaridagokionez,XIX.mendearen amaierako krisialdiaren ondorensortutako korronte historizistekin eta erregenerazionistekin eginzuen bat.Azken horien artean sartzen ziren neomudejarra eta neogotikoa.Egin zituen lan garrantzitsuenen artean honako hauekdaude: Bilboko Hurtado de Amezaga kaleko Asisko San Frantziskoreneliza eta Ritz Hotela, Zabalburu Jauregia, Santa Kristina Maternidadeaeta Ateneoa, Madrilen. Parte hartu zuen, baita ere, izaeramonumentala zuten hainbat lanetan,Escorialean egindako Maria¿QUIENES ERAN LOS PROMOTORESDEL FERROCARRIL DE GUERNICA?Como el lector habrá podido observar en la relación de accionistasdel Ferrocarril de Amorebieta a Guernica, la mayor parte de losinversores de este pequeño tren pertenecían a la burguesía bilbaína,tradicionalmente vinculada al comercio, sin que faltaran algunosprofesionales liberales, representantes políticos y numerososvecinos de la población directamente beneficiada con el nuevotren, Guernica y Luno. De entre sus promotores, cabe destacar acuatro relevantes personajes, todos ellos estrechamente ligados almundo de la política y más en concreto,al partido conservador.Dehecho, en numerosas ocasiones, el de Guernica fue consideradocomo un ferrocarril electoral debido a que uno de los elementosque impulsó su construcción fue el de defender los intereses electoralesde sus creadores. 11El concesionario, Luis Landecho y UrríesNatural de Bilbao, donde vino al mundo el 14 de marzo de 1852,Luis Landecho y Urríes cursó la carrera de arquitectura en Madrid,ciudad en la que además desarrolló la mayor parte de su vidaprofesional, aunque debido a sus relaciones de parentesco con losAllende Salazar, 12 así como sus vinculaciones políticas con la comarca,realizó importantes actividades en el guerniquesado, comoqueda demostrado en su promoción del ferrocarril, la construccióndel Hospital y de la iglesia de San Juan en Guernica, 13 y elproyecto de la casa consistorial de Mundaca.Políticamente estuvo vinculado al partido conservador, siendo elegidodiputado a cortes entre 1885 y 1893 en representación deldistrito de Guernica. Por lo que respecta a su carrera como arquitecto,fue afín a las corrientes historicistas y regeneracionistas quesurgieron tras la crisis de finales del siglo XIX, entre las que se incluíanel neomudejar y el neogótico. Entre sus trabajos más destacadosse encuentran la Iglesia de San Francisco de Asís, en la calleHurtado de Amézaga en Bilbao y el Hotel Ritz, el palacio de Zabálburu,la Maternidad de Santa Cristina y el Ateneo en Madrid.1411Jesús Mª Leizaola diputatuak Herri Lanetako Ministroari egindako galdera. Gorte EratzaileenSaioen egunerokoa Nº 269, 1932ko abenduaren 2a, 29 or. … «Tiene un mal concepto este ferrocarrilen la opinión pública, al menos en nuestros amigos, desde hace muchísimo tiempo. Se letiene por un ferrocarril de carácter caciquil, como una organización caciquil, y como ello es unacosa pública y clara es mucho mejor hablar con toda esta claridad».12Manuel Allende Salazarren koinatua zen.13Gaur egungo Kaltzada Egoitza.11Interpelación del diputado Jesús Mª Leizaola al Ministro de Obras Públicas. Diario de Sesionesde Las Cortes Constituyentes Nº 269 de, 2 de diciembre de 1932, p. 29 … «Tiene un mal conceptoeste ferrocarril en la opinión pública, al menos en nuestros amigos, desde hace muchísimotiempo.Se le tiene por un ferrocarril de carácter caciquil,como una organización caciquil,y comoello es una cosa pública y clara es mucho mejor hablar con toda esta claridad».12Era cuñado de Manuel Allende Salazar.13Actual Residencia Calzada
Luis de Landecho y Urríes, arkitektoa eta Zornotza eta Gernika artekotrenbidearen sustatzailea. Gernikazarra Historia Taldearen Artxibategia.Luis de Landecho y Urríes, arquitecto y promotor del ferrocarril deAmorebieta a Guernica.Archivo Gernikazarra Historia Taldea.Manuel Allende Salazar. Gernikazarra Historia Taldearen Artxibategia.Manuel Allende Salazar.Archivo Gernikazarra Historia Taldea.15
Page 1 and 2: ZORNOTZA ETABERMEO ARTEKOTRENAEL FE
Page 3 and 4: AurkibideaIndice7979871331852472692
Page 6 and 7: Zornotza eta Bermeo arteko trenbide
Page 8 and 9: Garai oparo horretan, eta garrantzi
Page 10 and 11: Compañía del Ferrocarril de Amore
Page 12 and 13: 12Echevarria (10), José Mª de Tor
Page 16 and 17: Teresa de Borbonen hilobian edo Mad
Page 18 and 19: Urte batzuk geroago Pablo de Alzola
Page 20 and 21: hau;Probintziako diputatua den Goyo
Page 22 and 23: 22Zornotza eta Gernika-Lumo artekot
Page 24 and 25: Okako bidezubiaren ikuspegia, trenb
Page 26 and 27: 26BrindisakLuis Landacho jauna hasi
Page 28 and 29: 28Agirre diputatuak Gamazo jauna ai
Page 30 and 31: Eta amaitzeko; batetik, aurrean des
Page 32 and 33: Guernica y Luno izenekoak erabaki z
Page 34 and 35: Zornotza-Gernika trenbidearen luzap
Page 36 and 37: 1893an trenbidearen amaiera zen gel
Page 38 and 39: SUKARRIETA ETA BERMEO ARTEKOTRANBIA
Page 40 and 41: Sukarrieta-Bermeo tranbia martxan j
Page 42 and 43: metro zabal ziren kotxeen gurutzake
Page 44 and 45: Lutxana eta Mungia artekotrenbideko
Page 46 and 47: Bermeorako luzapeneko lehenbiziko l
Page 48 and 49: Narciso Buesa Buesa jaunaren izenda
Page 50 and 51: Langileak tunel baten zulaketan lan
Page 52 and 53: Lanen aurrerapenaMundaka inguruetan
Page 54 and 55: pena, Antonio Cutillas Carrión kon
Page 56 and 57: duan. Atzerapenaren kosteak erabilp
Page 58 and 59: Pulgar apaiz jesuitaren ideiei jarr
Page 60 and 61: 60hijos de los reclusos en el respe
Page 62 and 63: tzeko lanak amaitzen zihoazen heine
Page 64 and 65:
64por el vecindario, al tratarse de
Page 66 and 67:
1942ko azaroaren 7an, José Martos
Page 68 and 69:
tiz ere lan osagarri batzuk falta d
Page 70 and 71:
70José Gutíez jauna parte zen pre
Page 72 and 73:
Bermeora heldu zen lehenengo lan tr
Page 74 and 75:
Linea berriaLinea berriaren trazatu
Page 76 and 77:
76tzezko muturra garbitzeko lanak a
Page 78 and 79:
izan zen, trenbidea ez zegoelako be
Page 80 and 81:
Herria Biztanleak Gertuen zegoen Di
Page 82 and 83:
82Barazki, fruta, ganadu beltza, eh
Page 84 and 85:
Luzapeneko proiektuak ondoko herria
Page 86 and 87:
nagusia Muruetako ontzioletan ikust
Page 88 and 89:
Lurrun trena Okako bidezubitik igar
Page 90 and 91:
ZUZENDARI BERRIAK: GANDARIASFAMILIA
Page 92 and 93:
Sukarrietarainoko luzapena onuragar
Page 94 and 95:
94Trenbide zabalak- Compañía del
Page 96 and 97:
ait gurdi gidarirekin, eskualdeko h
Page 98 and 99:
Baldintza berri horiek ez ziren Fer
Page 100 and 101:
tiaren idazkaria Kudeaketa Batzorde
Page 102 and 103:
Enpresa dela eta ustiapena erabat e
Page 104 and 105:
Berehala,Vascongadosek Sukarrietako
Page 106 and 107:
duaren 11n altxatu egin zen Bilbo e
Page 108 and 109:
Gernikako tren geltokia zegoela. He
Page 110 and 111:
talazioen egoera txarra gehitu beha
Page 112 and 113:
dien ondorioz, autobusek ezin zuten
Page 114 and 115:
Bermeoko geltokiak itxura ezin hobe
Page 116 and 117:
FEVEk burututako lehenbiziko laneta
Page 118 and 119:
deko zerbitzuen balorazioan. Izan e
Page 120 and 121:
Argi eta garbi dago txostenak akats
Page 122 and 123:
Zornotza eta Bermeo arteko elektrif
Page 124 and 125:
i bazituzten ere -ETB-,garai hartan
Page 126 and 127:
EuskoTrenek zerbitzua zabaldu egin
Page 128 and 129:
etirako desagertu dira ordura arte
Page 130 and 131:
- 1998. urtean: 5.566 tona altzairu
Page 132 and 133:
EuskoTren. Zornotzatik Bermeorainok
Page 134 and 135:
ere, 22,5 milareneko aldapak aurkit
Page 136 and 137:
136turia-San Kristobalgo geralekua
Page 138 and 139:
dea, ohiko txirula puntadun formako
Page 140 and 141:
ZUBIAK ETA BIDEZUBIAKZornotza-Berme
Page 142 and 143:
Hurrengo bidezubia 7,813. kilometro
Page 144 and 145:
LUR BERDINKETA, TRENBIDEA ETA HORRE
Page 146 and 147:
gehienak ere aldatu egin zituzten e
Page 148 and 149:
148Urtegiei dagokienez, horiek Zorn
Page 150 and 151:
ere bazuen, lokomotoren kotxetegira
Page 152 and 153:
Halaber, Ibaizabalgo zubia erabili
Page 154 and 155:
Okako bazterbidea, 7,300. k.Bide ba
Page 156 and 157:
Lurgorriko geralekua, 13,578. k.Ger
Page 158 and 159:
Gernikako bidaiarien eraikina gaur
Page 160 and 161:
Gernikako geltokiko trenbide eskema
Page 162 and 163:
Institutuko geralekua, 15,141. k.Ge
Page 164 and 165:
Foruko geralekua gaur egun.Argazkia
Page 166 and 167:
Dinamitako bazterbidea, 20,544. k.B
Page 168 and 169:
Busturia-San Kristobalgo geralekua,
Page 170 and 171:
Sukarrietako geltokia, 24,001. k.Au
Page 172 and 173:
Mundakako geltokia, 26,243. k.1955e
Page 174 and 175:
Bidaiarien trena irteera egiteko pr
Page 176 and 177:
1960. urtean beste bide bat egin zu
Page 178 and 179:
Gernikan zeuden instalazioak osatze
Page 180 and 181:
Linea elektrifikatzearen ondorioz,
Page 182 and 183:
182FEVEk hirurogeita hamarreko hama
Page 184 and 185:
184Muruetako azpi-estazio mugikorra
Page 186 and 187:
186Ondorengo hauek ditugu unitate h
Page 188 and 189:
“Zugastieta” lurrun lokomotorar
Page 190 and 191:
“Gandarias” lurrunlokomotoraren
Page 192 and 193:
Bidaiarientzako tren gehienen titul
Page 194 and 195:
de Ferrocarriles por el Estado” i
Page 196 and 197:
Zerbitzuaren gorabeherek beharturik
Page 198 and 199:
12 zenbakiko lokomotora Gernikakota
Page 200 and 201:
17 zenbakiko lokomotoraGernikan apa
Page 202 and 203:
aina tren horren eraikitze lanak am
Page 204 and 205:
7 zenbakidun LokomotoraMakina hori
Page 206 and 207:
FERROCARRILES VASCONGADOS KONPAINIA
Page 208 and 209:
1951ko azaroaren 14an modelo horret
Page 210 and 211:
Sadaba eta Gallur arteko trenbideko
Page 212 and 213:
makinaren entrega burutu baitzen, e
Page 214 and 215:
nengo seiak Frantziako Alsthom fabr
Page 216 and 217:
1958ko uztailaren 28an lehenengo al
Page 218 and 219:
1158 lokomotora konpontzen, Gernika
Page 220 and 221:
1159 lokomotora Vasco-Navarroarenme
Page 222 and 223:
1104 zenbakidun LokomotoraLokomotor
Page 224 and 225:
1300 serieko diesel lokomotorak Ber
Page 226 and 227:
tander eta Bilbo arteko trenera era
Page 228 and 229:
Atoi propiorik ez zegoenez, zurezko
Page 230 and 231:
- MAAC 1etik 8rako bidaiari-automot
Page 232 and 233:
3000 serieko Naval automotore baten
Page 234 and 235:
zerbitzua indartzeko. 1979. urteaz
Page 236 and 237:
3502 unitatea Zugaztietako geltokia
Page 238 and 239:
Berriro modernizatu eta aire girotu
Page 240 and 241:
gusiaren esku gelditu zen. Handik g
Page 242 and 243:
2001ean serie osoari baja eman ziot
Page 244 and 245:
244Horietako hamar unitatek atoi er
Page 246 and 247:
din, zenbait zerbitzu eskaintzen zi
Page 248 and 249:
izkoen antzekoak, jarri zitzaizkien
Page 250 and 251:
Zornotza-Bermeo Tren Konpainiaren b
Page 252 and 253:
1927an,Trenbide Estatutuak emandako
Page 254 and 255:
ESTATUAK BATERATUTAKOBIDAIARIENTZAK
Page 256 and 257:
VASCO-NAVARRO TRENAREN BAGOIAK ETA
Page 258 and 259:
tuzten. Bagoi horiek bidaiari asko
Page 260 and 261:
Matrikula Egilea /Urtea Jatorria Ez
Page 262 and 263:
MAN 5303 automotorearen atoia,Gerni
Page 264 and 265:
Zornotza eta Bermeo arteko linean i
Page 266 and 267:
dean.Lehenengo lana M-1,M-6,N-4,N-1
Page 268 and 269:
Segurtasuna zirkulazioanSeguridad e
Page 270 and 271:
1987an, Zugaztieta, Zornotza eta Le
Page 272 and 273:
Ustiapena eta zerbitzuakExplotació
Page 274 and 275:
274Zornotza eta Bermeo arteko trene
Page 276 and 277:
50eko hamarkadaren amaieran materia
Page 278 and 279:
1957. urteko tren ordutegia.Trenare
Page 280 and 281:
Industria arkeologiaArqueologia ind
Page 282 and 283:
HITZ-ATZEA EPÍLOGO Edorta Jimenez
Page 284 and 285:
284Gogoan dut koltxoi eta guzti joa
Page 286 and 287:
286Beste behin txapelokerrak ikusi
Page 288 and 289:
nahita ere. Gero, trenbidera pasatu
Page 290:
1937ko ekainaren 19an, Gerra Zibila
Page 293 and 294:
EranskinaApéndiceZornotza eta Berm
show all

EuskoTren

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?