Onafhankelijk Verbindend Verbreden

werk van de Raad. Waar het gaat om de wijze van communiceren geven veel geïnterviewden
aan dat de Raad nog redelijk traditioneel is in het gebruik van verschillende
kanalen om een boodschap te brengen. Veel geïnterviewden geven bovendien aan
dat de Raad een belangrijke rol dient te vervullen in het brengen van redelijkheid en
nuance. De Raad is als geen ander in staat om helder te maken dat een wereld zonder
incidenten een utopie is. Bovendien geven veel actoren, met uitzondering van de media,
aan dat de Raad streeft naar volledige veiligheid. Samengevat wordt het imago van de
Raad bepaald door gewaardeerde kwaliteit en onafhankelijkheid en een wijze van
communiceren die nog redelijk traditioneel is.
Voor elke organisatie, zowel profit als non-profit, is de hoogste leidinggevende cruciaal.
Eén van zijn rollen is die van boegbeeld. 75 De (invulling van de) rol van boegbeeld is
essentieel voor de beïnvloedingsmogelijkheden die een organisatie heeft – of juist het
gebrek eraan. Gevraagd naar waar de geïnterviewden als eerste aan denken bij de Onderzoeksraad
voor Veiligheid, viel in het merendeel van de gevallen de naam van de
vorige voorzitter, de heer Pieter van Vollenhoven. Een geïnterviewde uit het openbaar
bestuur noemde dit: “de Pieter-factor!”. 76
De reacties op zo’n duidelijke boegbeeld-functie waren gemengd: een geïnterviewde
uit de politiek gaf aan dat het goed is dat de voorzitter een nadrukkelijke boegbeeldfunctie
vervult. Een geïnterviewde uit de wetenschappelijke hoek gaf aan het te betreuren
dat alleen het boegbeeld, d.w.z. de voorzitter, naar buiten toe communiceert.
Het zou aan kracht en derhalve aan invloed winnen wanneer anderen, i.c. onderzoeksmanagers,
meer naar buiten zouden treden.
Voor een organisatie levert het zowel een sterkte als een zwakte op wanneer zij vereenzelvigd
wordt met de voorzitter. Positief is onder andere dat het gemakkelijk beklijft in
de publieke beeldvorming, zeker wanneer het een spraakmakende voorzitter is. Als
betrokkene vervolgens investeert in de relatie met de media levert het - op termijn
- een gemakkelijker toegang tot het publiek op. Nadeel is diezelfde vereenzelviging:
het beeld dat van die ene persoon gecreëerd is wordt vereenzelvigd met de gehele organisatie,
haar werkwijze etcetera. In het evaluatieonderzoek van de Commissie Sint
kwam dit punt ook al naar voren. Gesprekspartners gaven aan de communicatie van
de Raad over onderzoeken en rapporten in het algemeen passend te vinden. Echter,
voor betrokkenen was het niet altijd duidelijk of de uitingen van de heer Van Vollenhoven
particuliere opvattingen waren of de mening van de Raad vertegenwoordigden. 77
Een ander nadeel is dat het staat of valt met de beschikbaarheid van die ene persoon.
Bij ziekte levert het een probleem op. Voor een opvolger is het een hele opgave om zijn
eigen stempel op de organisatie te drukken. In de pioniersfase dient de voorzitter een
ondernemer te zijn, die met passie ‘zijn zaak’ op de kaart zet. Die missie is zonder
meer geslaagd te noemen. Diverse respondenten merkten op dat er zonder de heer
Van Vollenhoven geen Raad geweest zou zijn!
75
Mintzberg onderscheidt de taak van de manager in diverse rollen, waarvan het boegbeeld (het beeld
van de organisatie naar buiten toe) er één is. Deze laatste is voor ons onderzoek van belang (Bron:
Mintzberg, Henry (2003), Mintzberg over management. De wereld van onze organisaties, pag. 25).
76
Interview met betrokkene uit categorie openbaar bestuur.
77
Lysias Consulting Group (2008), Rapportage evaluatie Onderzoeksraad voor veiligheid, pag. 49.
Passagieren
59