„POLAND”

14
Raport Krajowy 2009: Sytuacja narkotykowa w Polsce
kategorie osób potencjalnie objętych ww. przepisami o osoby używające substancji psychoaktywnych
w sposób szkodliwy.
Metoda badawcza
W celu uzyskania w miarę kompletnego obrazu zjawiska oraz poddania go w pewnym sensie triangulacji
nie tylko ze względu na metodę, ale także na podmiot badania – zastosowano równolegle charakterystyczne
dla badań kryminologicznych badania aktowe, a także charakterystyczne dla socjologii
jakościowej Indywidualne Wywiady Pogłębione (IDI) z prokuratorami, osobami uzależnionymi
oraz z osobami osadzonymi w jednostkach penitencjarnych.
Dobór próby
Do badania wybrano trzy lokalizacje. Warszawę, Kraków oraz Katowice. Wszystkie są dużymi
aglomeracjami miejskimi, uprzemysłowionymi, o nasileniu zjawisk patologicznych w tym narkomanii.
Analizie poddano akta z 2006 r. związane z przestępstwami o posiadanie narkotyków i ich
udzielanie, 7 spełniające wymogi zastosowania art.72, – czyli zagrożone ustawowo karą poniżej 5 lat.
Do analizy akt wykorzystano losowanie proporcjonalne, polegające na określeniu stosunku spraw
wpływających do danego sądu w stosunku do innych sądów, a następnie wylosowanie w sposób proporcjonalny
w każdym sądzie akt sprawy. Spośród 527 spraw spełniających kryteria wylosowano 300
akt, które następnie poddano analizie za pomocą specjalnie do tego celu skonstruowanego kwestionariusza.
W sumie zebrano informacje o 313 sprawcach przestępstw.
Wywiady pogłębione z prokuratorami (n=15) przeprowadzono w prokuraturach rejonowych
odpowiednich do wybranych lokalizacji. Wywiady koncentrowały się na poznaniu wiedzy prokuratorów,
ich opinii oraz doświadczeń i oceny funkcjonowania art. 72. Przeprowadzono 5 wywiadów
w każdej z lokalizacji.
Podobna procedura oraz zakres zbieranych danych dotyczył wywiadów z osadzonymi i osobami
uzależnionymi. Wywiady z osobami uzależnionymi (n=15) przeprowadzono w placówkach leczniczych
MONAR 8 w trzech lokalizacjach. Przeprowadzono 5 wywiadów w każdej z lokalizacji. Wywiady
z osadzonymi (n=15) przeprowadzono w trzech jednostkach penitencjarnych (2 zakładach karnych
i areszcie śledczym).
Wyniki
Zarzuty wobec większości sprawców, bo 81% (n=255) związane były z naruszeniem przepisów
art. 62.1, czyli z posiadaniem narkotyków. Z uwagi na pewne braki w dokumentacji oraz na prowadzenie
dokumentacji w sposób nie ujednolicony, nie można było w drodze analizy określić, w związku
z posiadaniem jakiej ilości narkotyków związane były poszczególne sprawy. Spośród analizowanych
naruszeń prawa 62% z nich zostało popełnionych w 2006 r., 27% w 2005 r., a 11% przed 2005 r. Wśród
analizowanych przestępstw, większość – bo 68% została ujawniona w wyniku rutynowych działań patrolowych
organów ścigania takich, jak: służba patrolowa czy kontrola drogowa. Tylko 16% było
związane z zaplanowanymi czynnościami operacyjnymi Policji. Dane te prezentuje wykres 1.
7
Art. 62.1, art. 62.3, art. 58.1 oraz art. 59.3 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.
Nr 179,poz.1485).
8
Największa organizacja pozarządowa zajmująca się leczeniem osób uzależnionych od narkotyków w Polsce.