„POLAND”

Część A: Problem narkotyków i narkomanii oraz odpowiedź na zjawisko 17
Zdecydowana większość osadzonych deklarowała zainteresowanie potencjalnym podjęciem terapii
na warunkach art. 72. Badani podkreślali m.in. niewystarczający zakres terapii w warunkach izolacji
więziennej. Poza dwoma przypadkami wszyscy skazani wyrażali pogląd, że należy informować
osadzonych o istnieniu instytucji art. 72 oraz zasadach na jakich może on być zastosowany.
Wywiady z osobami leczącymi się
Spośród wszystkich 15 badanych jedynie jedna osoba deklarowała, że „coś tam słyszała” o instytucji
art. 72. Wszyscy badani deklarowali chęć podjęcia potencjalnej terapii w zgodzie z zasadami
określonymi w ww. artykule. Jako podstawowe korzyści płynące z wykorzystania tej instytucji, badani
wymieniali brak stygmatyzacji związanej z wyrokiem sądowym oraz łatwiejszy sposób dostosowania
się do warunków „normalnego życia” po zakończeniu terapii.
Wywiady z prokuratorami
Zdecydowana większość spośród 15 badanych prokuratorów oceniła istnienie art. 72 jako zasadne.
Część z nich jednak zwracała uwagę na pewne praktyczne implikacje jego istnienia. Po pierwsze
wymaga on od prokuratorów zwiększonego nakładu pracy w sensie formalnym, a po drugie – wiąże
się z zawieszeniem sprawy na okres leczenia, co uniemożliwia im w praktyce zamknięcie sprawy.
Spośród wszystkich badanych tylko jeden prokurator w swojej karierze zastosował ten przepis.
Badacze zdecydowali się także poznać opinię prokuratorów na temat rezygnacji z wymogu braku
poprzedniej karalności jako przesłanki do stosowania art. 72. Otrzymane opinie w tej kwestii były
wyraźnie podzielone. Część prokuratorów uważała, że obecny kształt przepisów i tak stawia osoby
uzależnione oraz osoby szkodliwie używające narkotyków w pozycji uprzywilejowanej względem innych
sprawców przestępstw i dalsza ich modyfikacja naruszałaby zasadę równości wobec prawa. Część
prokuratorów opowiedziała się za zrezygnowaniem z wymogu uprzedniej karalności, jednak z pewnymi
ograniczeniami np. ze względu na kategorię przestępstwa. Pojawił się także pomysł zastosowania
wobec sprawców w ramach art. 72 obligatoryjnego leczenia. Większość prokuratorów opowiedziała się
także za informowaniem podejrzanych o istnieniu art. 72. Dwóch prokuratorów opowiedziało się za
informowaniem tylko wybranych grup podejrzanych, a nie wszystkich. Ich zdaniem mogłoby to
prowadzić do wykorzystania przez podejrzanych przepisu w celu uniknięcia kary.
Prokuratorów pytano także o ocenę poziomu wiedzy w organach ścigania na temat tego przepisu.
Tylko 3 prokuratorów uznało ją za dobrą. Pozostali uznali, że jest ona średnia lub niewielka.
Kolejną kwestią poruszaną w badaniu było zebranie uwag o zmianach jakie powinny zajść
w przepisie będącym przedmiotem badania. Pojawiły się sugestie związane ze skreśleniem z przepisu
osób szkodliwie używających narkotyków, z powodu niezbyt precyzyjnej definicji tego pojęcia. Część
prokuratorów wskazywała na konieczność określenia w drodze rozporządzenia procedur postępowania
w takich przypadkach z uwzględnieniem rodzaju leczenia, uregulowania przepływu informacji
o oskarżonym pomiędzy ośrodkami leczenia uzależnień a prokuraturą. Sformułowano także potrzebę
stworzenia listy ośrodków prowadzących terapię dla oskarżonych, co ułatwiłoby praktyczną implementację
przepisów.
Podsumowanie i wnioski
Podsumowując, autor badania stwierdza, że art. 72 nie jest wykorzystywany w praktyce prokuratorskiej
i sądowniczej.
Ponadto poziom wiedzy zarówno organów ścigania, jak i samych zainteresowanych na temat istnienia
przepisu uznaje za niewystarczający. Autor wskazuje usunięcie wymogu uprzedniej karalności